İnformasiya və komputer texnikası” kafedrası Quliyev R. Y. “ Kommunikasiya vasitələri”

C= F loq₂M

Burada M informasiya parametrinin seçilən hallarının sayıdır.

Əgər siqnal seçilə bilən 2 hala malikdirsə xəttin buraxma qabiliyyəti xəttin spektral eninin 2 mislinə bərabərdir(Şəkil10).Əgər verici verilənlərin kodlaşdırılması üçün siqnalın 2 və ya daha artıq halindan istifadə edirsə ,xəttin buraxma qabiliyyəti artacaqdır. Doğurdan da vericinin işinin bir taktı zamanı bir neçə bit informasiya ötürür (Şəkil 10). Naykvist formulası küyün olduğunu açıq-aşkar təyin edə bilmir.Lakin informasiya siqnalının halının kəmiyyətcə seçilməsində onun təsiri ciddı şəkildə hiss olunur. Buraxma qabiliyyətinin artırılması məqsədilə dəyərli kəmiyyətlərin artirmaq lazım gəlsə də praktikada xəttdə küyün olmasindan bunu etmək mümkün olmur. Məsələn səkil 10-dan görünür ki,4-cü və 16-cı dərəcədə kodlaşdırmadan istifadə etməklə buraxma qabiliyyətini 2 dəfə artırmaq olar.Lakin küyün amplitudası 16-cı 2 qonşu səviyyə arasinda yerləşərsə qəbuledici verilənləri stabil taniya bilmir.Bu səbəbdən də siqnalın mümkün fərqli hallarının sayıfaktiki olaraq siqnalın gücüvə küyü münasibətlərində məhdudlaşır.Haykvist formulası isə qəbuledicinin stabil taninma qabiliyyəti nəzərə alınmaqla hal səviyyələrininsayının seçildiyi halda verilənlərin ötürülməsinin maksimal sürətini təyin edir.

KABEL STANDARTLARI

Kabel dedikdə izolyasiya ,kecirici naqil ,ekran və digər strukturalardan ibarət mürəkkəb məmulat başa düşülür.Bəzi hallarda kabellərin tərkibinə kabellərin digər plata və gurğularla birləşmə pərçimlərini də daxil edirlər.Bütün bunıardan başqa kabellərin çevik kommutasiya proseslərini həyata keçirmək üçün müxtəlif cür kross sekciyaları, kross şkafları adlanan elektromexaniki qurğuları da daxil edirlər.

Kompütür şəbəkələrində və digər kommunikasiyalarda istifadə olunan kabellər ayrı-ayrı istehsalçıların istehsalı olan və müxtəlif cür səbəkə və kommunikasiyalarda tətbiq olunan müəyyən standartları təmin edirlər. Bu gün dünyəvi praktikada ən çox istifadə olunan standartlar aşağıdakılardı:
1.ANSİ, EİA/TİA ,Underürites Labs(UL) firmalarının birgə təşkil etdikləri EİA/TİA- 568A Amerika standartı. EİA/TİA- 568 standartı. Bu standartlara əlavə olaraq TSB-36, TSB- 40 A standartı.
2. İSO/İES 11801 beynəlxalq standartı.
3. EN 50173 Avropa standartı.
Bütün bu standartlar kabellərə qoyulan identik tələbatlara görə bir –birinə çox yaxındır. Lakin bu standartların ğzləri arasında da müəyyən fərqlər mğvcuddur, məsələn: 11801 beynəlxalq standartı ilə EN 50173 avropa standartına EİA/TİA- 568A standartina daxil olmayan bir neçə kabel standartları salınıb.
Bütün bunlardan başqa bir cox kompanyalar öz firma standartlarini yaratmışlar.Lakin bunların içərisində bunlardan ancaq İBM kompanyasinin standartlarından istifadə olunur.
Kabelləri standartlaşdiran zaman qeyri-asili protokol yaxinlaşma mövcuddur. Bu o deməkdir ki,standart kabelin və ya pəçimin və digər məmulatların elektriki ,optik ,mexaniki tələblərini ödəsin. Ancaq bu kabellər hansı protokolları təmin etməlidir, bu haqda hec bir informasiya verilmir.
Əvvəlki standatrlarda birləşdiricilər nəzərə alınmadan ancaq kabellərin xarakteristikaları verilirdi. Standartların axırıncı versiyalarında tək kabellərin xarakteristikalarına yox , həm də kanallara rozetkalara , birləşdiricilərə və digər məmulatlara da müəyyən tələbatlar quyulur.
Standart kabellərin aşağıdakı vacib xarakteristikalaı var:

1. 
   Sönmə .
   

Müəyyən tezlikdə dessibel/metr- lə ölcülür.
Bu xarakteristika muəyyən tezlikli siqnalın 1 metr məsafədə dessibellərlə sonməsini görsədir.

2.