İnformatikanin əsaslari

4.8.2 2-lik ədədlər cəmləyicisi

Kompüterin işini maksimum sadələşdirmək üçün müxtəlif riyazi əməllər prosessorda 2-lik ədədlərin toplanmasına gətirilir. Odur ki, prosessorun əsas hissəsi cəmləyici summatordan ibarətdir.

Yarımcəmləyici. 2-lik ədədlər mərtəbə-mərtəbə cəmləndikdə tez-tez yüksək mərtəbəyə köçürmə etmək lazım gəlir. Fərz edək ki, A və B toplanan, P köçürülən, S isə cəmdir. Bu halda bir mərtəbəli 2-lik ədədlərin toplanması aşağıdakı cədvəldəki kimi olacaqdır:

A	B	P	S
0	0	0	0
0	1	0	1
1	0	0	1
1	1	1	0

Göründüyü kimi, yüksək mərtəbəyə köçürmə (P) A və B arasında məntiqi vurmaya

uyğundur: P

A & B . Bu halda cəmləmə üçün aşağıdakı məntiqi ifadəni alırıq:

S (A

B) &(A & B) ^{. Beləliklə, yarımcəmləmə düsturu və buna uyğun fiziki sxem}

yaradılmışdır. Bu sxemə köçürmə mərtəbəsini əlavə etdikdə tam cəmləmə alınır:

S (A B

P₀ ) & P₀

(A & B & P₀ ) <sup>. Burada

P</sup>₀ - kiçik mərtəbədən köçürmədir. Bu, tam bir

mərtəbəli summatorun məntiqi sxemidir. Çoxmərtəbəli summator bunlardan yığılır.

4.8.3. Trigger

Trigger operativ yaddaşın və prosessorun daxili registrlərinin vacib elementidir. Bu qurğu 1 bit informasiyanı oxumağa və saxlamağa imkan verir. Trigger iki ―VƏ YA‖ və iki

―DEYİL‖ kimi dörd məntiqi elementdən yığılmışdır.