Информатор о раду Министарства просвете Републике Србије

7. NADLEŽNOSTI, OVLAŠĆENJA I OBAVEZE MINISTARSTVA PROSVETE, NAUKE I TEHNOLOŠKOG RAZVOJA REPUBLIKE SRBIJE

Osnovna ovlašćenja i delokrug rada Ministarstva utvrđeni su Zakonom o državnoj upravi („Službeni glasnik RS“ broj 79/05, 101/07, 95/10 i 99/14) i Zakonom o ministarstvima („Službeni glasnik RS“, br. 44/14).
U skladu sa osnovnim odredbama Zakona o državnoj upravi, rad Ministarstva, kao organa državne uprave, podleže nadzoru Vlade, a Narodna skupština nadzire rad ministarstva preko nadzora nad radom Vlade i članova Vlade. Preko upravnog spora sudovi nadziru zakonitost pojedinačnih akata Ministarstva donesenih u upravnim stvarima.

Za štetu koju svojim nezakonitim ili nepravilnim radom Ministarstvo prouzrokuje fizičkim i pravnim licima odgovara Republika Srbija.

Sredstva za rad Ministarstva obezbeđuju se u budžetu Republike Srbije.

Ministarstvo deluje na osnovu načela delovanja organa državne uprave u skladu sa članom 7. – 11. Zakona o državnoj upravi:

• 
  ono je samostalno u vršenju svojih poslova i radi u okviru i na osnovu Ustava, zakona, drugih propisa i opštih akata;
  
• 
  postupa prema pravilima struke, nepristrasno i politički neutralno i dužno je da svakom omoguće jednaku pravnu zaštitu u ostvarivanju prava, obaveza i pravnih interesa;
  
• 
  dužno je da strankama omoguće brzo i delotvorno ostvarivanje njihovih prava i pravnih interesa;
  
• 
  kad rešavaju u upravnom postupku i preduzimaju upravne radnje, dužno je da koristi ona sredstva koja su za stranku najpovoljnija ako se i njima postižu svrha i cilj zakona;
  
• 
  dužno je da poštuje ličnost i dostojanstvo stranaka;
  
• 
  rad ministarstva je javan i dužno je da javnosti omoguće uvid u svoj rad, prema zakonu kojim se uređuje slobodan pristup informacijama od javnog značaja.
  

Ministarstvo obavlja poslove državne uprave u skladu sa članom 12. – 21. Zakona o državnoj upravi, i to:

• 
  učestvovanje u oblikovanju politike Vlade - priprema nacrte zakona, druge propise i opšte akte za Vladu i predlaže Vladi strategije razvoja i druge mere kojima se oblikuje politika Vlade;
  
• 
  praćenje stanja - prati i utvrđuje stanje u oblastima iz svoga delokruga, proučava posledice utvrđenog stanja i, zavisno od nadležnosti, ili samo preduzima mere ili predlaže Vladi donošenje propisa i preduzimanje mera na koje je ovlašćena;
  
• 
  izvršavanje zakona, drugih propisa i opštih akata - izvršava zakone, druge propise i opšte akte Narodne skupštine i Vlade tako što donosi propise, rešava u upravnim stvarima, vodi evidencije, izdaje javne isprave i preduzima upravne radnje;
  

Ministarstvo donosi pravilnike, naredbe i uputstva. Pravilnikom se razrađuju pojedine odredbe zakona ili propisa Vlade. Naredbom se naređuje ili zabranjuje neko ponašanje u jednoj situaciji koja ima opšti značaj. Uputstvom se određuje način na koji organi državne uprave i imaoci javnih ovlašćenja izvršavaju pojedine odredbe zakona ili drugog propisa. Pravilnici, naredbe i uputstva objavljuju se u „Službenom glasniku Republike Srbije”.

Ministarstvo donositi propise samo kad je na to izričito ovlašćeno zakonom ili propisom Vlade.

Ministarstvo ne može propisom određivati svoje ili tuđe nadležnosti, niti fizičkim i pravnim licima ustanovljavati prava i obaveze koje nisu već ustanovljene zakonom.

Rešavanje u upravnim stvarima – Ministarstvo, kao organ državne uprave rešava u upravnim stvarima i donosi upravne akte. Rešava o žalbama i vanrednim pravnim sredstvima na upravne akte koje je donelo ministarstvo ili imaoci javnih ovlašćenja, prema zakonu;

• 
  inspekcijski nadzor - inspekcijskim nadzorom Ministarstvo ispituju sprovođenje zakona i drugih propisa neposrednim uvidom u poslovanje i postupanje fizičkih i pravnih lica i, zavisno od rezultata nadzora, izriče mere na koje je ovlašćeno;
  
• 
  staranje o javnim službama – Ministarstvo, kao organ državne uprave stara se da se rad javnih službi odvija prema zakonu, odnosno vrši poslove i preduzima mere na koje je ovlašćeno zakonom;
  
• 
  razvojni poslovi - podstiče i usmerava razvoj u oblastima iz svoga delokruga, prema politici Vlade;
  
• 
  ostali stručni poslovi - prikuplja i proučava podatke u oblastima iz svoga delokruga, sačinjava analize, izveštaje, informacije i druge materijale i vrši druge stručne poslove kojima doprinosi razvoju oblasti iz svog delokruga.
  

Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Republike Srbije je kao organ državne uprave obrazovano i njegov delokrug je utvrđen članom 14. Zakona o ministarstvima („Službeni glasnik RS“, br. 44/14).

Ministarstvo obavlja poslove državne uprave koji se odnose na: istraživanje, planiranje i razvoj predškolskog, osnovnog, srednjeg i visokog obrazovanja i učeničkog i studentskog standarda; dopunsko obrazovanje dece domaćih državljana u inostranstvu; upravni nadzor u predškolskom, osnovnom, srednjem i visokom obrazovanju i učeničkom i studentskom standardu; učešće u izgradnji, opremanju i održavanju objekata predškolskog, osnovnog, srednjeg i visokog obrazovanja i učeničkog i studentskog standarda od interesa za Republiku Srbiju; stručno-pedagoški nadzor u predškolskom, osnovnom i srednjem obrazovanju i učeničkom standardu; organizaciju, vrednovanje rada i nadzor nad stručnim usavršavanjem zaposlenih u prosveti; nostrifikaciju i ekvivalenciju javnih isprava stečenih u inostranstvu; unapređenje društvene brige o obdarenim učenicima i studentima; unapređenje društvene brige o učenicima i studentima sa posebnim potrebama, stvaranje uslova za pristup i realizaciju projekata iz delokruga tog ministarstva koji se finansiraju iz sredstava pretpristupnih fondova Evropske unije, donacija i drugih oblika razvojne pomoći, kao i druge poslove određene zakonom.

Ministarstvo obavlja poslove državne uprave koji se odnose na: sistem, razvoj i unapređenje naučnoistraživačke delatnosti u funkciji naučnog, tehnološkog i privrednog razvoja; predlaganje i realizaciju politike i strategije naučnog i tehnološkog razvoja; utvrđivanje i realizaciju programa naučnih, tehnoloških i razvojnih istraživanja; usavršavanje kadrova za naučnoistraživački rad; predlaganje i realizaciju inovacione politike; podsticanje tehnopreduzetništva, transfera znanja i tehnologija u privredi; razvoj i unapređenje inovacionog sistema u Republici Srbiji; propise u oblasti zaštite i prometa prava intelektualne svojine; razvoj funkcionisanja sistema naučno-tehnoloških informacija i programa razvoja naučno-tehnološke infrastrukture; istraživanje u oblasti nuklearne energije; sigurnost nuklearnih objekata; proizvodnju i privremeno skladištenje radioaktivnih materijala, izuzev u nuklearnim energetskim postrojenjima, kao i druge poslove određene zakonom.

Članom 31. Zakona o ministarstvima predviđeno je da Ministarstvo vrši nadzor nad radom Zavoda za intelektualnu svojinu koji obavlja stručne poslove i poslove državne uprave koji se odnose na: patent i mali patent, žig, dizajn, oznaku geografskog porekla, topografiju integrisanog kola, autorsko pravo i srodna prava; primenu međunarodnih ugovora iz oblasti zaštite intelektualne svojine i predstavljanje i zastupanje interesa Republike Srbije u specijalizovanim međunarodnim organizacijama za zaštitu intelektualne svojine; nadzor nad radom organizacija za kolektivno ostvarivanje autorskog prava i srodnih prava; razvoj u oblasti zaštite intelektualne svojine; informaciono-obrazovne poslove u oblasti zaštite intelektualne svojine, kao i druge poslove određene zakonom.

Ovlašćenja i delokrug Ministarstva utvrđeni su i aktima navedenim u tačkama 8. i 9. ovog Informatora o radu, na način opisan u navedenim tačkama.