Informatsion texnologiyalar

AAT rivojlanishining bosqichlari, texnik vositalar va hal etiladigan 
vazifalar 
Yil 
EHM 
Hal etiladigan masalalar 
AAT turlari 
1 
2 
3 
4 
1950 yy. 
oxiri,  
1960 yy  
1va II 
av-  
lod  
EHMdan alohida, ish haqini hisoblash, 
moddiy hisob-kitob, ayrim optimallashgan, 
nisbatan ko‘p mehnat talab qiluvchi 
vazifalarni hal etish.  
Ma’lumotlarni qisman 
elektron qayta ishlash  

---

 
74 
1960 yy. 
1970 
yillar  
oxiri  
II va 
III 
avlod  
Rejadagi va joriy axborotni elektron qayta 
ishlash, EHM xotirasida me’yoriy-
ma’lumotnoma xabarlarini saqlash, 
mashinagrammalarni qog‘oz ko‘rinishidagi 
axborot tashuvchilarni chiqarib berish.  
Ma’lumotlarni qayta 
ishlash elektron tizimi  
1970 
yillar  
III 
avlod  
Korxonalar, tashkilotlar faoliyatining barcha 
boshqaruv jarayoni bosqichlarida axborotni 
kompleks qayta ishlash, ABT kenja tizimini 
ishlab chiqishga o‘tish (moddiy-texnik 
ta’minot, tovarlar harakatlanishi, tayyor 
mahsulotlarni sotishni hisob - kitob qilish).  
Hisoblash markazlari, 
jamoa foydalanish 
hisoblash markazlari 
sharoitida axborotni 
markazlashtirilgan 
avtomatlashtirilgan qayta 
ishlash. 
1980  
yillar  
IV 
avlod 
Boshqaruv tizimini avtomatlashtirish 
(texnologik jarayonlar bilan), 
avtomatlashtirilgan loyiha tizimini, 
korxonalar bilan BTAni, reja hisob-kitobi, 
statistika, moddiy-texnik ta’minot, fan va 
texnikani rivojlantirish. Ma’lumotlarni 
markazlashmagan holda qayta ishlash 
tendensiyasi, vazifalarni ko‘p 
foydalaniladigan rejimda hal etish, 
hisoblash texnikasidan qog‘ozsiz 
foydalanish.  
Mini-EHM, ShK bazasida 
texnologik masalalarga 
ixtisoslashishi va 
ma’lumotlar massiviga 
uzoqdan turib kirish, ayni 
paytda kuchli super 
EHMlar bazasida 
axborotlarni qayta ishlash 
usullarini 
avtomatlashtirish va 
universallashtirish.  

---

 
75 
1980 
yillar 
oxiri- 
hozirgi 
paytgac
ha  
V 
avlod  
Iqtisodiy masalalarni kompleks hal etish; 
predmet sohasining tizimli tavsifiga  bog‘liq 
holda obyekt-mo‘ljallangan  yondashuv; 
ilovalarning keng ko‘lami; axborot 
tuzilmasini tarmoqli tashkil etish; hisoblash 
texnikasidan foydalanish davomida 
foydalanuvchining interaktiv o‘zaro 
harakatni o‘zlashtirishi.  
Intellektual interfeysini rivojlantirish, qaror 
qabul qilishni qo‘llab-quvvatlash tizimi,  
axborot-maslahat berish tizimi.  
Zamonaviy axborot-
texnologiyasi (YaAT) - 
hisoblash texnikasi, aloqa 
vositasi, orgtexnika 
vositalarining 
uyg‘unlashuvi.