Ingenerlik geodeziyasi



Yüklə 4,35 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə34/88
tarix05.12.2023
ölçüsü4,35 Mb.
#138433
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   88
Ingenerlik geodeziyasi

 


7
3
3.2.3.
 
O`lchashlar anqligini baholashda qo`llaniladigan mezonlar
 
Geodeziyada bajarilgan o`lchashlar sifatini baholashda o`rtacha xatolik (θ), 
ehtimoliy xatolik (r), o`rta kvadratik xatolik (m), mutlaq
(absolyut) va nisbiy xatoliklar qo`llaniladi. Tasodifiy xatoliklar absolyut qiymatlarining 
arifmetik o`rtachasi o`rtacha xatolik deyiladi, ya`ni
bunda 
(3)
Ehtimoliy xatolik deb tasodifiy xatolikning shunday qiymatga aytiladiki, undan 
absolyut miqdorlari bo`yicha katta yoki kichik xatoliklar baravar uchrashi mumkin.
(4)
O`rta kvadaratik xatoliklar qiymat K.F.Gauss tomonidan tavsiya etilgan quyidagi 
formulada hisoblanadi:
(5)
bunda [

2
]= 

2
1
, + 

2
2
+... + 

2
n


l
= x
l
- X(l = 1, 2, 3,..., n), 

l
- haqikiy xatoliklar, X- 
o`lchanayotgan kattalikning haqiqiy (aniq) qiymat, x
l
— kattalikni o`lchash natijalari.
O`rta kvadratik xatolik o`lchash aniqligini baholashning eng ishonchli mezoni bo`ladi, 
chunki uning qiymatga bajarilgan o`lchash sifatini aniqlaydigan absolyut qiymatlari 
katta xatoliklar kuchli ta`sir etadi, o`lchashlar soni nisbatan katta bo`lmaganda ham 
o`rta kvadratik xatolik etarli ishonchlilik bilan hisoblanadi, agar u yuqorida sanalgan 
to`rt xossaga bo`ysunsa, uning chekli qiymatni.
(6)
Formulada hisoblash mumkin, u holda 1000 ta xatolikdan uchtasi bu chekdan 
ortadi.
Geodezik o`lchashlarni bajarish bo`yicha texnik instrukstiyalarda yo`l qo`yarl ixatolik.
(7)
O`lchashlar xatoliklari normal taqsimot qonuniga bo`yso`nganda o`rta kvadratik 
va o`rtacha xatoliklar orasida quyidagi bog`liklik mavjud:
(8)


7
4

Yüklə 4,35 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   88




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin