Ingenerlik geodeziyasi

 
5.3.3.
 
Burchak o`lchashlarni hisoblash
Burchak o`lchashlarida xatoliklar mavjud bo`ladi. Bu xatoliklarini aniqlash va 
yo`qotish mumkin. Teodolit yo`lidagi burchak o`lchashlari aniqligini tavsiflaydigan 
miqdor bog`lanmaslik xatosidir. Bu xatolik belgilangan chekdan oshib ketmasligi 
kerak.
To`liq usulda o`lchangan bitta burchakning chekli xatoligi
чек
1,5 t 
n
(14)
bu yerda,
чек
- chekli xatolik;
t-
asbobning aniqligi
n- o`lchangan burchaklar soni
Yopiq yo`l uchun ichki burchaklar yig`indisining nazariy qiymati:
n
наз
. 
180
0
(n-2) (15) 
1
Bundan burchak bog`lanmaslik xatoligi formulasi quyidagicha
амал 
-
наз 
амал 
-(n-2) 180
0
(16)

---

1
6
bu yerda, 
амал 
- yopik yo`ldagi o`lchangan o`ng burchaklar
yig`indisi
наз
- poligondagi burchaklarning nazariy yig`indisi
n- poligondagi burchaklar soni
Ochiq yo`l uchun burchak bog`lanmaslik xatoligi quyidagi formulalar bo`yicha 
hisoblanadi: O`ng burchaklar uchun:
n
1
f
унг 
унг 
- [
bosh
- 
oxir
180
0
(n 1)] (17)
1
chap burchak uchun:
n
1
f
чап
чап 
- [
oxir.
- 
boshl.
180
0
(n 1)] (18) 
1
Gorizontal burchak bog`lanmaslik xatoliklari dalada gorizontal burchaklarni 
o`lchangandan keyin hisoblanadi. Agar burchak bog`lanmaslik xatoligi formula bilan 
hisoblangan qiymatdan kichik bo`lsa, unda o`lchash ishlari to`g`ri bajarilgan bo`ladi. 
Chekli xatoliklar topilib, ularni har bir o`lchangan burchakga teng - 
f
n qilib teskari 
ishora bilan taqsimlanadi.