Versailles(Versay) (28 Haziran 1919)
Versay Antlaşması Almanya ile imzalanmıştır.
Bazı Maddeleri:
-
Almanya Alses bölgesi ve Saar bölgesini Fransa’ya; deniz aşırı bölgelerini İngiltere, Fransa, Belçika ve Japonya’ya bıraktı.
-
Danzig serbest bölge olarak kabul edildi.
-
Almanya Avusturya ile birleşmemeyi garanti etti.
-
Almanya Yugoslavya ve Çekoslovakya’yı tanıdı.
-
Askerlik mecburi olmaktan çıkarıldı
-
Kiel Kanalı ve Alman nehirleri uluslararası hale getirildi.
-
Almanya ekonomik yükümlülüklere uyacağını ve savaş tazminatını vereceğini kabul etti.
Önemi:
►İngiltere en güçlü rakibinden kurtuldu
►Almanya uzun süre savaşamayacak hale getirildi
►Antlaşma hükümlerini uygun bulmayan Almanya II. Dünya Savaşının çıkmasında etkili oldu
Saint Germain (10 Eylül 1919)
Bu antlaşma Avusturya ile imzalanmıştır.
Bazı Maddeleri:
-
Avusturya Macaristan, Yugoslavya ve Çekoslovakya’yı tanıdı
-
Almanya ile birleşmemeyi garanti etti
-
Mağlubiyetin gerektirdiği yükümlülükleri kabul etti.
NOT: Avusturya’nın denizle bağlantısı kesildi.
Neuilly (Nöyyi)Antlaşması (27 Kasım 1917)
Bu antlaşma Bulgaristan ile imzalanmıştır.
Bazı maddeleri:
-
Bulgaristan Gümülcine ve Dedeağaç’ı Yunanistan’a; Dobruca’yı Romanya’ya bıraktı.
-
Mağlubiyetin getirdiği yükümlülükleri kabul etti.
-
Ordu 25.000 ile sınırlandırıldı.
NOT: Bulgaristan’ın Ege ile bağlantısı kesildi.
Trianon (Triyanon)Antlaşması (6 Haziran 1920)
İtilaf devletleri Macaristan’ı bağımsız bir devlet saymıştır. Macaristan’daki rejim değişikliği nedeniyle bu antlaşmanın imzalanması gecikmiştir. Macaristan bu antlaşma ile bağımsız bir devlet olarak tanınmakla beraber denize çıkışı olmayan küçük bir devlet haline gelmiştir.
NOT: Macaristan’a mağlup devlet muamelesi yapılmıştır.
Barış Antlaşmalarının Özellikleri:
-
Yeni devletler kuruldu
-
Askeri ve ekonomik sınırlamalar getirildi
-
Sınırlar değiştirildi.
İtilaf Grubunun Savaştaki Dezavantajları:
►Rusya’nın savaştan çekilmesi
►Sömürgelerde bıkkınlık görülmesi
►Çanakkale’nin geçilememesi
►Osmanlı’nın savaşı Orta Doğu’ya çekmesi
►Bulgaristan’ın İttifak Grubuna girmesi
İttifak Grubunun Savaştaki Dezavantajları:
►İngilizlerin denizlerde güçlü olması
►İngiltere’nin sömürgelerinden destek alması
►Avusturya ve Osmanlı’nın etnik problemlerle uğraşması
►ABD’nin İtilaf Grubunda savaşa girmesi
►İtalya’nın İtilaf Grubuna geçmesi
Rusya’nın Savaştan Çekilmesinin Sonuçları:
►İngilizler Anadolu için Yunanlıları ön plana çıkarmaya başladı
►Ermenilerin koruyuculuğu ABD’ye verildi
►Gizli antlaşmalar değişti
►Brest-Litovsk Antlaşması imzalandı
►Kafkas, Galiçya, Romanya ve Makedonya cepheleri kapandı
►Osmanlı Kars, Ardahan ve Batum’u geri aldı
►İtilaf bloğunda oluşan boşluk önce İtalya ile sonra ise ABD ile doldurulmaya çalışıldı
I. DÜNYA SAVAŞININ GENEL SONUÇLARI
-
Avrupa’daki mevcut dengele değişti
-
Rakiplerini etkisiz hale getiren İngiltere ve Fransa en kazançlı devletler olurken galipler safında yer alan İtalya ve Rusya hedefledikleri amaçlarına ulaşamamışlardır.
-
Osmanlı ve Avusturya–Macaristan İmparatorluğu parçalanmış; Çarlık Rusya’sı yıkılmıştır.
-
Türkiye, Macaristan, Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavakya, Letonya, Litvanya ve Ukrayna gibi yeni devletler kurulmuştur.
Açıklama:
Yugoslavakya, Sırbistan, Karadağ, Bosna Hersek, Makedonya ve Slovenya’nın birleşmesi sonucunda kurulmuştur.
-
Cemiyet-i Akvam kurulmuştur(1920)
-
Sömürgecilik yerini Manda ve Himayeye bırakmıştır.
-
Barış Antlaşmalarında milliyetçilik prensibine dikkat edilmemesi azınlık sorununun ortaya çıkmasına sebep olmuştur.
-
Merkezi İmparatorlukların parçalanması sonucu Avrupa ve Orta Doğu’da denge boşlukları ortaya çıkmıştır.
-
Komünizm,Faşizm,Nazizm gibi, demokratik ol-mayan, totaliter rejimler ortaya çıkmıştır.
-
Sivil savunma düşüncesi ortaya çıkmış; böylece cephe gerisindeki sivil halkın korunması amaçlanmıştır.
-
Barış Antlaşmaları devletlerin eşitliği ilkesine aykırı olduğu için sürekli bir barış ortamı sağlanamamış,bu yüzden 2.Dünya savaşı çıkmıştır.
-
Bazı devletler ekonomik krizlere girdi
-
Ümmetçilik ve Turancılık iflas etti.
-
Milliyetçilik güçlendi ve ulusal devletlerin kuruluşu hızlandı
-
Deniz altı gemileri önem kazandı
-
ABD tekrar içine kapandı
-
İngiltere ve Fransa Orta Doğu kaynaklarını ele geçirdi
-
Suriye, Irak, Lübnan ve Hicaz Osmanlı’dan ayrıldı.
-
Irak, Suriye, Lübnan ve Filistin’de mandater yönetimler kuruldu.
-
İttihat ve Terakki Partisi dağıldı.
Açıklamalar:
-
Dünya Savaşında ilk defa tank ve kimyasal silah kullanıldı
-
Savaştan sonra sınırlar çizilirken milliyetlerin dağılımı dikkate alınmadığından dolayı savaştan sonra da milliyet olayları devam etti.
-
İtalya savaş başlamadan önce Fransa ile gizli antlaşma yaptı
-
Paris konferansında Doğu Trakya Yunanistan’a verildi.
-
ABD I. ve II. Dünya savaşının bitmesinde etkili oldu.
-
ABD savaşa girerken uluslararası dengede yerini almak istedi.
-
ABD savaşa 2 Şubat 1918’de fiilen girdi.
-
Savaştan sonra; Almanya’nın güçlenmemesi İngiltere ve Fransa için temel politika oldu.
-
Versay, Nöyyi, Sen Jermen ve Trianon antlaşmaları II. Dünya Savaşının çıkması ile yürürlükten kalktı
-
ABD ve Osmanlı savaşın başlamasında etkili olmamıştır.
-
Boğazların Osmanlı’nın elinde olması; Mustafa Kemal’e göre Osmanlı’yı savaşa sokabilecek stratejik bir etkendi.
-
Rusya’da Bolşevik ihtilali çıkınca; Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan bağımsız oldu.
-
Ukrayna 22 Ocak 1918’de bağımsız oldu
-
Savaştan önce İngiliz sömürgeleri kendisinin 104 katı; Fransız sömürgeleri ise kendisinin 20 katıdır.
-
Osmanlı’yı paylaşmak savaşın başlangıç sebeplerinden değildir.
-
Mustafa Kemal Trablusgarp (Libya) savaşı sonucunda binbaşı; 1 Mart 1914’de yarbay; 1 Haziran 1915’de albay; 1 Nisan 1916’da ise tuğgeneral oldu.
-
Mağlup devletlerin bir daha savaşmaya cesaret edememesi için antlaşmalara ağır maddeler kondu.
Dostları ilə paylaş: | 
