İnsan Hakları Gündemi Derneği’nin 21 Mart Irksal Ayrımcılığın Tasviye Edilmesi İçin Uluslararası Mücadele Günü nedeniyle hazır

Saraybosna havalimanında savaş suçluları ve kadın ticareti hakkındaki afişler. ©İHGD
apishaneler bir diğer önemli çalışma alanıdır. Ülkede toplam 13 tane hapishane vardır. Hapishanelerde yaklaşık olarak 3000 kişinin kaldığı tahmin edilmektedir. Hapishane koşulları çok kötüdür. Özellikle azınlıklara ve zihinsel engellilere yönelik kötü muamele vakaları söz konusudur.

İnsan kaçakçılığı ülkenin mücadele etmek zorunda olduğu bir başka konudur. Saraybosna havalimanına indiğinizde karşılaştığınız iki afişten bir tanesi kadın ticaretine diğeri ise ICTY tarafından aranan savaş suçlularına ilişkindir. İnsan kaçakçılığıyla ilgili yaşanan sorun sadece kadın ticareti ile sınırlı değildir. Özellikle Roman çocukların başka ülkelere satılmasıyla ilgili yeni başlayan bir sorun daha söz konusudur. AGİT bünyesinde insan kaçakçılığına dair yeni bir kurulmuş ve çalışmalarına devam etmektedir.

Bosna Hersek’te faaliyet gösteren ve doğrudan doğruya insan haklarıyla ilgilenen tek STK Balkan İnsan Hakları Ağıdır(BİHA). Bunun haricinde doğrudan insan haklarıyla ilgilenen STK yoktur. BİHA Güneydoğu Avrupa Bölgesindeki insan hakları örgütleri tarafından Ekim 1998’de Kopenhag’da kurulmuştur. Arnavutluk, Bosna Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Karadağ, Kosova, Makedonya ve Sırbistan’da faaliyet yürüten 44 örgütü bünyesinde toplamıştır. İnsan hakları eğitimi, kadın ticaretinin durdurulması, işkence ve kötü muamelenin önlenmesi, insan hakları örgütlerinin kapasitesinin geliştirilmesi, dezavantajlı grupların hakları, haklara erişim, mülkiyet hakkı ve BİHA ağının genişletilmesi temel çalışma alanlarını oluşturmaktadır. BİHA Bosna Hersek’te ve Güneydoğu Avrupa Bölgesinde yaşayan herkesin insan hakları sorunlarıyla ilgilenmektedir.

İHGD Delegasyonu, BİHA ziyareti sırasında Bosna Hersek Sırp Cumhuriyeti’ndeki Helsinki İnsan Hakları Komitesi üyesi, insan hakları savunucusu Dusko Kondor’un 22 Şubat 2007’de hunharca öldürüldüğü haberini almıştır. İHGD Dusko Kondor’un öldürülmesi nedeniyle duyduğu derin üzüntüyü ifade etmek ister.

c) Kayıplar

74. 
    Bosna Hersek Kayıpları Araştırma Komisyonu Başkanı Amor Masovic, İHGD Delegasyonu kendisini ziyaret ettiği sırada, hala yeni mezarlar bulunduğunu belirtmiştir. BM Uluslar arası Adalet Divanının kararını soğukkanlılıkla karşılayan Amor Masoviç, Adalet Divanının her şeye rağmen savaş sırasında yaşananlara soykırım demesinin bir ilerleme olduğunu ifade etmiştir. Bununla birlikte, Sırbistan’ın yaşanan soykırımdan sorumlu tutulmamasına ilişkin kararın politik olduğu, Bosna Hersek’teki tüm çevrelerin ortak kanaati durumundadır.
    
75. 
    Bosna Hersek Kayıpları Araştırma Komisyonu Başkanı Amor Masovic, toplu mezarların her yere dağıldığını ancak 4 tane büyük mezar bulunduğunu belirtmiştir. Ne yazık ki, kurbanları cesetleri parçalanarak farklı yerlere gömülmüştür. Bu yüzden mağdurların kimliklerine ulaşmak oldukça uzun bir çaba ve zaman gerektirmektedir. Net olmamakla birlikte kayıp sayısının 8000’nin üzerinde olduğu belirtilmiştir. Amor Masoviç yeni isimler eklendikçe sayının artmasından endişe edilmekte olduğunu belirtmiştir. Şu ana kadar mağdurlar için 2 Milyon Euro tazminat Sırplar tarafından ödenmiştir. Ancak tazminat olarak ödenen 2 Milyon Euro doğrudan ailelere gitmemektedir.