İntes çÖZÜm arama konferanslari -8

BAŞKAN – Ara verdikten sonra tekrar konuşma hakkınız olacak.

HİKMET IŞIK – Şimdi, işlemin üç tarafı var; sorumlular diye bir kategori var, bir denetim boyutu var; denetim, kendi içinde denetim ve yargı olarak ikiye aykırılıyor Sayıştay özelinde. Bir de, esas işi yapan, parayı alan boyut var; taahhüt sektörü. Sayıştay hesap ve işlemleri inceliyor, denetliyor ve yargılıyor. Buna karşılık, hesap işlemlerini yapan taraf olarak, sorumlalar denilen, tahakkuk memuru, sayman, hakedişi düzenleyen, onaylayan, vesair bir grubu işlemden müşterek ve müteselsilen hep kusur aranmaksızın sorumlu görüyor. Yasalar böyle.

Ama, Sayıştay ilamlarının çok yüksek bir infaz oranı var, belki yüzde 90’larda. Kimden infaz ediliyor ilam? Sorumludan mı? Ben hiç hatırlamıyorum meslek hayatım boyunca. Ahizden infaz ediliyor; süreç şu: İlam çıkacak, temyiz edilecek, kesinleşecek, infazı kabil hale gelecek, üç ay içinde sorumlu parayı cebinden ödeyecek, rücû davası açacak; hukukî sistem bu. Ama, bu infaz nasıl oluyor? Sorgu gelir gelmez -bırakın yargıyı beklemeyi- demin verdiğim örnekteki gibi tedbirler alarak, re’sen hakedişten keserek, o idarede yoksa bile, başka idaredeki hakedişini bir şekilde devreye sokmaya çalışarak, ilam infaz ediliyor.

Arkadaşlar, bu yargısız infaz değil de nedir?.. O zaman yapılacak şey: Yargıyı yargı olarak mükemmel çalışır, adalet dağıtan, yargılamanın açıklığı, tarafsızlığı, savunma hakkının sonuna kadar kullanılması gibi unsurları olmazsa olmaz şekilde içeren bir yargı haline dönüştürmek zorundayız. Sayıştay yargısı Türkiye'ye lazım, çünkü böyle ihtisas arz eden bir konuda genel yargının halihazır işleyişi içerisinde kamu yararına bir sonuç alınabileceği hususunda benim ciddî kaygılarım var.

Nitekim, adlî yargıda da ihtisas mahkemeleri var. Tek dereceli, kendi içinde temyizi olan, özel bir malî yargı olarak düzenlenmesi doğru da, kimin ve neyin yargılanacağını çok iyi ayırmak lazım. Sorumluyu yargılıyorsak, buradan ahize gidiş mekanizmalarını, yargısız infazları tıkamamız lazım. Yargıyı da, ahizin de müdahale talebinde bulunabileceği, en azından bizim Sayıştay Kanununda olan Hukuk Muhakemeleri Usul Kanununa olan atıf çerçevesinde müdahale hakkının tanınabileceği; en azından savunma hakkının tanınabileceği bir hale getirmek lazım. Savunma hakkında, sorumlunun dahi savunma hakkı kısıtlı. Yargı, eğer denetimden sonra başlıyorsa, yargı önünde verilmiş hiçbir savunma yok. Savunma, denetim aşamasında verilmiş, daha sonra akıbeti bilinmeyen bir savunma. İlave bilgi verme şansı yok. Dolayısıyla sözlerimi bu aşamada, daha en az bu kadar daha fazla söyleyeceğim şeyler olmasına karşın, Başkanımın ikazı üzerine kapatmak istiyorum.

Özetle kısa bir sonuca atlayarak söylemek istiyorum: Yeniden yapılanıyoruz, istesek de istemesek de ve bunu kısa sürede yapacağız. Bunu çağdaş normlara göre yapmak da zorundayız. Artık insan haklarının önüne çıktığı, devletin insana hizmet etmesinin temel varsayım olarak kabul edildiği bir dönemde, statik, tutucu, eksik mekanizmaları savunma şansımız yok. O zaman, biz yapalım, bir an önce yapalım, doğru yapalım. Önce Kamu Malî Yönetimi Yasası içerisinde, sonra Sayıştay Yasası içerisinde bu mekanizmanın insanlara sıkıntı veren, tartışma yaratan hususlarını telafi edelim diyorum.

Saygılar sunuyorum.

BAŞKAN – Sayın Işık’a çok teşekkür ediyoruz.

Konuşmasından da fark ettiğiniz gibi, çekici vuracak çok yer varmış!

Şimdi, 15 dakika bir ara vereceğiz, sonra konuşmalar ve bir saatlik değerlendirmeler olacak.