YARGILAMANIN İADESİ TALEBİ
İlamda maddi hata varsa, belgelerde sahtecilik varsa, olay ya da belgeler daha sonra ortaya çıkmışsa 5 yıl içinde Sayıştay Başkanlığına müracaatla yargılamanın iadesi işleminde bulunulabilir.
Bu kanun yollarında sonuç alınamaması durumunda, daha önce anılan idare görevlileri tazmin ile sorumlu olurlar. Bu durumda idare, yükleniciye rücu davası açmadan, yüklenicinin hakedişinden, fazla ödeme savı ile bu tazmine konu bedeli keser, tahsil eder. Görüldüğü üzere, sözleşmenin tescili aşamasında olduğu gibi, Harcama denetiminde de yüklenici hiçbir aşamada muhatap olarak görülmemekte, savunması alınmamakta ve idare ile idare tarafının tek yanlı tasarrufu söz konusu olmaktadır. Bu hususun yargılama ilkelerine aykırı olduğuna daha önce değinmiş idik.
Bu durumda da yüklenicinin başvurabileceği yol, idarenin fazla ödeme v.b. nedenlerle hakedişinden kestiği bedelin haksız olduğu savı ile mahkemelerde dava açabilmesi hususudur.
Değinmek istediğim üçüncü ana başlık konusu, harcama denetimi ve denetçiler olacaktır.
Denetim elemanı, yani denetçi hakedişleri nasıl denetliyor, biraz da bu husus üzerinde durmak istiyorum.
Bu konuda, Sayıştay Hizmet İçi Eğitim kurs notlarından alıntı yapmak istiyorum;
‘’Hakediş Denetim Yöntemi’’ başlıklı bu bölümde şöyle denilmektedir.
“Hakediş denetimi, hakediş üzerinde yapılan ödemelerin doğruluğunu araştırmak amacıyla giderin gerçekleşmesi noktasında başlar, ödemeye esas verilerin hakediş mevzuatına ve gerçeğe uygunluğunu araştırmak amacıyla, belgelerin hazırlanışı doğrultusunda, inşaatın fiili ve fiziki durumuna kadar incelenmesi suretiyle geriye doğru gider. (!)
Geriye doğru inceleme genellikle aşağıdaki sıraya göre yapılmaktadır.
I – Verile emri üzerinde inceleme
-
Hakediş tutarı üzerinde inceleme,
-
Kesintiler üzerinde inceleme
-
Verile Emrinin düzenleniş biçimi üzerinde inceleme
II – Hakediş raporu ve ekleri üzerinde inceleme
Hakediş Raporu kapağının iç sayfasında, rapora eklenmesi gereken belgeler listesi yer almaktadır. İnceleme konusuna göre öncelikle ilgili belgelerden yararlanılması gerekir, denilmekte ve belgeler listesi verilmektedir.
Hakediş Raporuna Eklenmesi Gereken Belgeler Listesi;
-
Yapılan İşler İcmali
-
Yapılan İşler Listesi
-
Malzeme Fiyat Farkları İcmali
-
Malzeme Fiyat Farkı Hesap Tablosu
-
Malzeme Miktarı Hesap Tablosu
-
Malzeme Miktarı Tespit Tutanakları
-
Malzeme Fiyat Farklarına Esas Olan Faturalar İçin Tanzim Edilen Liste
-
Nakliye Metrajı
-
İhzarat Kesinti Cetveli
-
Makine Kira Kesintisi Cetveli
-
Yıl Sonu Durum Tespit Tutanağı
-
Gecikme Cezası Tutanağı
-
Teknik Personel Bulundurmama Ceza Tutanağı
-
Eksik Makine Ceza Tutanağı
-
Kısmi Gecikme Cezası Tutanağı
-
Özel Kesinti Tutanağı
-
İdare Malı Malzeme Kesinti Tutanağı
-
İşçi Alacağı Tutanağı
-
Yeni Fiyat Tutanağı Ve Analizi
-
Özel Fiyat Tutanağı Ve Analizi
-
Kesin Kabul Tutanağı
-
Geçici Kabul Tutanağı
-
İlave Keşif Onayı
-
Mukayeseli Keşif
-
Süre Uzatımı-Revize Ödenek Kararı
-
Sigorta Poliçesi/Zeyilname
-
Ek Teminat Belgesi
-
İşe Başlama Tutanağı
-
Yer Teslim Tutanağı
-
Metraj Cetvelleri
III – Sözleşme ve ekleri üzerinde inceleme
-
Sözleşme üzerinde inceleme
-
Birim Fiyat Cetvelleri üzerinde inceleme
-
Birim Fiyat Tarifleri çerçevesinde inceleme
-
Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesi çerçevesinde inceleme
-
Teknik Şartnameler çerçevesinde inceleme
-
Projeler çerçevesinde inceleme
-
1. Keşif özeti üzerinde inceleme
IV – Şantiye bilgi ve belgeleri üzerinde inceleme
-
Metraj cetvelleri, yeşil defter, röleveler ve ataşmanlar üzerinde inceleme
-
Şantiye defteri üzerinde inceleme
-
Malzeme ocakları mesafeleri konusunda inceleme
-
İnşaat mahallinde fiili – fiziki durum tespitleri
Yukarıda sayılan inceleme örnekleri, inşaatın özelliğine göre daha da çoğaltılabilir.
Görüldüğü üzere, Sayıştay’ın, HAKEDİŞ DENETİM YÖNTEMİ, hakedişin düzenlenmesinde, incelenmesinde, onayında görev alan ve esasen görevleri de fiilen bu olan ve daha önce değindiğimiz gibi, SAYIŞTAY SORGULAMASINDA sorumlu olarak nitelendirilen idare görevlilerinin-ki bunların sayısı yaklaşık 10-11 kişi civarındadır- görevlerini de kapsamaktadır. Yani sayıları 10-11 civarında olan ve birbirlerine hiyerarşik (sıradüzen) bir düzenle , amir-memur ilişkileri içinde bağlı olan, mensubu bulundukları kurumun, kuruluş yasası çerçevesinde görev tanımları yapılan ve birbirlerini denetler konumda olan bu kişilerin, görevlerini, Sayıştay denetçisi yalnız başına yapabilmektedir. Kaldı ki sözü edilen bu idare görevlileri çeşitli mesleklere mensupturlar, uzmanlık dalları farklıdır.
Örneğin, Tahakkuk Memuru ve Sayman mali konularda uzman olup, sosyal konulu meslek eğitimi almışlardır. Ve bu kişiler verile emrini imzalayanlardır.
Hakediş raporunu düzenleyen, kontrol mühendisleri, unvanlarından da anlaşılacağı üzere mühendistirler. İnşaat mühendisidirler, Elektrik mühendisidirler, Makine mühendisidirler.
Hakediş raporunu inceleyen, kontrol şefi inşaat mühendisidir. Hakedişi onaylayan kontrol amiri mühendistir. Ve bu kişiler teknik eğitim almışlardır.
İşte bu çeşitli meslek gruplarına mensup idare görevlilerinin meslekleri ile ilgili olarak yaptıkları eylem ve işlerini yalnızca mali konularda uzman, denetim elemanınca yapılması ne derece doğru olabilir? Nitekim uygulamada yaşananlar bunu doğrular niteliktedir. Sorgulamada, tazminle sorumlu tutulan pek çok idare görevlisi, ya Sayıştay Yargılama Dairesince, ya Sayıştay Temyiz Kurulunca beraat ettirilmişlerdir. Kaldı ki pek çok idarenin bünyesinde hakediş ve kesin hesap bölümü, teftiş kurulu v.b. örgütlenme mevcuttur. Yok eğer bütün bu görevlerin Sayıştay denetçisi tarafından yapılması isteniyorsa, o takdirde denetim kadrosu yapısı bu denetime uygun olarak yeniden teşkil olunmalı, örneğin mühendisler de bu kadronun içinde yer almalıdır. Ya da dışarıdan bilirkişi hizmeti alınmalıdır.
Bugünkü hali ile Sayıştay denetim elemanının teknik konulara girmemesi gereklidir. Ve hatta zorunludur. Aksi halde, geçerli nedeni olmayan SORGULAR yüzünden gerek denetçinin, gerekse idare görevlilerinin, ve hatta yüklenicilerin zamanı ve emeği boşa harcanmış olacaktır. Yükleniciler mağdur olacaklardır. Bu husus ise “usul ekonomisine” de aykırı olmakla kalmayıp, aynı zamanda idare görevlilerinin de işlerini rahatça yapmalarına ve yersiz kuşkular nedeniyle verimli çalışmalarına engel olacaktır kanısındayım.
Bu konuyu birkaç örnekle açıklamak istiyorum.
Hizmet İçi Eğitim kurs notlarında yer alan bir bölümü aktarmak istiyorum.
Dostları ilə paylaş: |