Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
confessarium, qui ipsum absoluat: de quo multa Sanchez suprà 3. citans multos, inter quos Suar. 3. part. tom. 5. disp. 41. sect. 2. nu. 9. refert ita fuisse de- claratum à congregatione Cardinalium pro de- claratione Concilij instituta. Quartò ait hæc opinio, prælatos religionum habentes ordinariam iurisdictionem posse pro- priè secum dispensare, quoties possunt cum subdi- tis: idem de habente potestatem delegatam di- spensandi cum tota communitate, cuius ipse sit pars; Sanchez suprà, & alij ex eisdem funda- mentis. Quintò ait, eum, qui à Superiore habet fa- cultatem dispensandi cum certis personis, seu cer- to earum numero, non posse secum dispensare, quia potestas illa definitur ad illas personas: ergo cùm sub illis ipse non comprehendatur, non po- terit secum dispensare, Sanchez suprà, concl. vlt. Ad fundamentum primæ sententiæ respondeo, ista, neminem in se exercere iurisdictionẽ coerci- uam, secus directiuam, & prudentialem, qualis est hæc. Ad confirmationem respondeo, in beneficio statutum esse, vt nemo se eligat, vel præsentet, vt vitetur ambitio, & auaritia: secus in dispen- satione.
Ad fundamentum secundæ sententiæ respon- deo, illam potestatem Papæ ad dispensandum se- cum non oriri ex eo, quod superiorem non ha- beat, qui cum illo dispenset: nam posset hoc committere alij, sed quia hic vsus iurisdictionis nullo iure petit distinctionem personarum. Ad confirmationem respondeo, in eo cap. laudari E- piscopum ob humilitatem, non quòd necessarius iudicetur talis recursus. Hæc tamen confusè, & non omninò verè di- cta sunt.
Vnde dico primò, nemo in lege propria propriè<-P> @@0@ @@1@ satio est respectu illorum, qui lege proximè, & immediatè comprehenduntur; nemo autem pro- pria lege sic comprehenditur, vt diximus supe- rius: sed ad summum ex lege naturali tenetur sub veniali propriam legem seruare, & per accidens ad viranda scandala, & similia incommoda. Impro- priè autem secum dispensat in lege propria, quādo vti vult facultate, quam habet, & aliis concedit agendi contra legem, quæ alios solos directè ligat. Dico secundò, qui legem condit cum aliis, etiam cum aliis poterit sibi concedere dispensa- tionem, vt quando Episcopi in Concilio Pro- uinciali, seu Nationali legem faciunt, ibi quo- que efficere poterunt dispensationem erga se, si alij consentiant, seu cooperentur. Dissoluto au- tem Concilio, si ipsi possunt dispensare cum suis subditis, poterunt etiam dispensare secum, vt quando possunt dispensare cum subditis in legi- bus Papæ, vel Concilij generalis, possunt etiam secum: & similiter quando possunt dispensare cum aliis in votis, & iuramentis) & idem est de Pontifice summo) etiam possunt secum; & ra- tio horum est, quia non debent ipsi esse deterio- ris conditionis; ideò Deus concedens Pontifici facultatem dispensandi cum aliis in votis, & re- laxandi iuramenta, eandem concessit Pontifici erga se; sicut etiam dans illi potestatem eligendi Confessarium, dedit ei potestatem eligendi il- lum sibi. Et idem est de Episcopis, si hanc fa- cultatem habent proximè à Deo, vt multi vo- lunt: Si verò habent à Pontifice, Pontifex con- cedens illis facultatem dispensandi cum aliis, con- cedere visus fuit illis eandem facultatem erga se, ne essent deterioris conditionis, vt etiam dans il- lis facultatem dispensandi in legibus Pontificiis cum aliis, visus est concedere illis facultatem dispensandi secum in eisdem: & idem est de concessione indulgentiarum. Et similiter Præ- lati religionum ab eodem, à quo habent faculta- tem dispensandi in votis, vel legibus cum subdi- tis, habent facultatem dispensandi secum in eis- dem: & ita diuus Thomas secunda secundæ, quæ- stione 185. artic. 8. docet, Prælatos religionum posse secum dispensare, sicut cum suis subditis. Quod docent multi apud Sanchez illa disput. 3. in princip. sed id exponit de interpretatione im- propriè dicta, cæterùm etiam de propriè dicta intelligi potest. Pro quo aduerte, interdum le- ges Superiorum Prælatorum, seu remotorum solùm loqui cum subditis aliorum, vt cùm dici- tur, domo non egrediantur sine facultate supe- rioris, & tunc concedentes subditis eam fa- cultatem non dicuntur propriè dispensare, quia non dant facultatem agendi etiam materialiter contra legem, cùm ipsa expressè concedat exi- tum ex facultate superioris immediati, & multo- minus dispensant propriè secum, quando egre- diuntur, quia ipsis non est prohibita egressio. Quando verò generaliter leges maiorum abso- lutè omnibus præcipiunt aliquid, si Prælati immediatè dent facultatem, vel eam sibi su- mant ad faciendum contrarium, dicuntur cum aliis, aut secum dispensare. Et in nonnullis religionibus expressè est concessa immediatis Superioribus facultas dispensandi in omnibus legibus, exceptis paucis reseruatis prouinciali,<-P>@@ <-P>vel generali: vnde videndæ sunt consuetudi- nes, & ordinationes singularum religionum, vt melius iudicium feratur de hac potestate. De his consule Sanchez, 8. de matrimon. disput. 3. num. 1. 2. & 3.
------------------------------------------------------------ Vtrùm qui à Superiore Prælato, verbi gratia, Papa obtinuit, vt secum dispensaret, certa persona, putà, vt Confessarius, possit dispensationem accipere ab inferiori prælato, qui iure ordinarto eam facul- tatem haberet. lib. 1. consil. 1. de offic. deleg. num. 2. siue in legibus, siue in votis, quia illa concessio Papæ non auffert fa- cultatem Episcopis: quod verum est, etiamsi Confessor iam dispẽsasset partim com- mutando, iuxta Pontificis voluntatem: tunc enim posset Episcopus sine vlla commutatione dispensare, & similiter religiosi habentes alioqui facultatem dispensandi in eo casu sine commuta- tione. Hæc benè probat Sanchez 8. de matrim. disputat. 14. numer. 3. & 4. Addunt benè aliqui, quando Princeps, verbi gratia, Pontifex de casu particularis personæ con- sultus, noluit facultatem concedere dispensandi: quia iudicauit non esse causam iustam, etiamsi Episcopus existimaret, aut videret causam sub- esse iustam, non posset dispensare ex vi Ponti- ficiæ facultatis tunc concessæ, quia nulla tunc concessa est, quamuis concederetur, si Pontifex aliud iudicium habuisset: sed si ex facultate or- dinaria id poterat Episcopus, posset dispensare, quia Papa negauit quidem nouam potestatem: sed antiquam non abstulit, quidquid aliqui di- cant: vide Sanchez suprà num. 5. qui distinguit, nam vel Pontifex negauit singulari personæ, & tunc ait Sanchez, non posse Episcopum cum illa dispensare, vel aliis, iudicans eas causas non esse iustas, & tunc Episcopus poterit dispensare cum cæteris personis, quibus Pontifex dispensationem non negauit. Sed non video rationem sufficien- tem discriminis. Teneo ergo, etiamsi Pontifex Petro, verbi gratia, negauerit dispensationem, posse Episcopũ iure ordinario cum ipso dispensa- re. Et alioqui etiamsi Pōtifex postea in simili casu dispẽsaret, non posset Episcopus cũ Petro id face- re: quod meritò aliqui ex aduersariis negant. Idem censeo (& ipsimet fatentur) si Episcopus dispen- set ex commissione perpetuò annexa dignitati: vt quando iuxta Trident. sess. 24. de reformat. cap. 6. dispensat in casibus occultis, quia illa potestas est veluti ordinaria, ratione illius poterit Episco- pus dispensare propter illas causas, propter quas noluit summus Pontifex cum aliis dispensare. ita Sanchez suprà num. 6. Imò licet specialis esset commissio, in qua tamen cognitio causæ relin- queretur Episcopi prudentiæ: dispensare poterit, vt ait Sanchez. Addo etiam cum eo, cum quo Pon- tifex noluit dispensare, quidquid aliqui in contra- rium dicant. Sed notat Sanchez illo nu. 6. quando ex sola epiikia dispẽsat Episcopus, vt in casu neces sitatis ratione periculi in mora, non posse Episco- pũ dipẽsare in casu, in quo Pōtifex negauit dispen-<-P> @@0@ @@1@ kia nititur. Posset tamen, si Papa aliquando con- cedat, aliquando neget: quia tunc non est con- traria voluntas. Adde, etiamsi Prælatus inferior, vt Episcopus, negauerit dispensationem petenti illam, quam poterat exhibere; si subditus impetret facultatem à Principe, adhuc poterit talis Prælatus inferior dispensare subdito consentiente, quia illi gratiæ potest subditus renunciare: ergo cùm aliàs Epi- scopus habeat ordinariam facultatem, vel alius ex priuilegio, poterit subditus se submittere, ab eis- q́ue accipere dispensationem. Nec ex hoc quòd causam remiserit ad superiorem, amittit faculta- tem propriam: nam capit. licet, de officio lega. vbi dicitur, desinere esse iudices inferio- res sic remittentes ad superiorem, intelligi- tur de iurisdictione contentiosa, vt constat ex textu, & Glossa ibi, qualis non est iurisdictio di- spensandi. Vide alia de hac materia apud Sanchez suprà num. 7. & sequentibus. ------------------------------------------------------------ An impetratio dispensationis pro aliquo absque illius mandato, va- lida sit. existimant speciale mandatum illius, in cuius fauorem impetratur priuilegium, requiri, vt validum sit. Quia nemo potest agere pro alio sine illius particulari mandato, ff. & C. de procuratoribus, toto titulo. Alia fundamenta, & auctores adducuntur à Sanch. 8. de matrim. disp. 26. num. 3. Dico tamen, impetrationem priuilegij, vel di- spensationis in eo euentu validam esse. Rebuff. in praxi benefic. titul. de dispensation. num. 13. Na- uar. consil. 4. de priuileg. num. 9. Sa verbo gratia, nu. 23. Azor tom. 1. lib. 5. cap. 23. quæst. 12. & alij, quos citat, & sequitur Sanchez suprà, num. 4. vbi conclusionem latè probat: quæ tamen nunc bre- uiter probatur: quia in fauorabilibus, semper præ- sumitur voluntas nostra: ergo cum gratia, priui- legium, vel dispensatio, nobis fauorabilia sint, va- lida erit impetratio facta nobis ignorantibus. Confirmatur, quia cap. si motu proprio, de præb. in 6. & cap. nonnulli, §. sunt & alij, de rescript. so- lùm negatur, impetrari posse literas, vel gratias ad lites absque speciali mandato, propter hanc specialem causam, vt lites vitentur: ergo cùm eiusmodi causa & similes omninò cessent in aliis gratiis; reuerà aliter poterunt impetrari, etiam pro ignorantibus. Imò Nauar. suprà ait, non esse in vsu, etiam in foro externo, exceptionem gra- tiæ ad lites factæ sine mandato impetrantis. Quamuis autem hæc vera sint de impetratione gratiarum: tamen non prodest dispensatio, aut gratia alia, priuilegium, aut beneficium impetra- tum ignoranti, nisi ab ipso acceptetur, vel ab alio habente speciale eius mandatum: ita docent cita- ti, & cum Felino cap. nonnulli, de rescrip. num. 46. & cum Nauar. consil. 2. de priuileg. num. 3. affirmat Sanchez 1. de matrim. disp. 36. à num. 2. ad 7. & lib. 8. disp. 26. num. 21. & 5. & ita decisum esse videtur,<-P>@@ <-P>cap. ad medium, vers. ex parte, de concess. præben. Suadetur, quia priuilegium quædam donatio est, quæ per acceptationem completur. Quod autem impetratio dispensationis, & pri- uilegij, priuilegiario ignorante, valida sit, proba- tur: quia iure naturæ voluntas cōcedentis sufficit, iure autem positiuo nullibi annullatur talis impe- tratio, quia cap. innotuit (quod solùm in contra- rium adducitur) de electione, in quo annullatur quoddam rescriptum his verbis: Cùm non ad po- stulandam dispensationem; sed ad petendam confirma- tionem ipsius, fuerint nuncij destinati: quibus verbis speciale mandatum ad impetrandum gratiam, siue dispensationem postulatur: non vrget, quia Pon- tifex ibi non loquitur de petitione illius gratiæ, & illius personæ, pro qua gratia cōcedebatur; sed de mandato capituli illam gratiam impetrantis, per procuratorem, qui cùm limites sui mandati exces- serit, ideò illius impetratio non admittitur, præ- sertim cùm illa non fuerit impetratio gratiæ: sed confirmatio irritæ electionis, quæ sine mandato Capituli non poterat impetrari. Ad fundamentum in contrarium respondeo, il- lud communiter esse verum in rescriptis ad lites, non autem in literis puræ gratiæ. Vide alia de hac materia apud Sanchez dispu- tationibus citatis. ------------------------------------------------------------ An dispensatio ex suppressione alicuius veri in eius petitione irrita reddatur. gratiæ; alia iustitiæ: Sanchez 8. de ma- trimonio, disputat. 21. num. 1. cum Me- noch. lib. 2. centur. 3. casu. 201. num. 1. Supponi- mus secundò, in hac re subreptionem, & obre- ptionem idem esse, vt cum multis docet San- chez ibi num. 2. contra alios constituentes ali- quod discrimen. Tertiò supponimus, inter re- scripta iustitiæ & gratiæ multas esse differentias, de quibus in praxi benefic. titul. de his different. à num. 1. Potissima est, quòd rescriptum gratiæ per suppressionem veri redditur irritum, cap fin. de fil. presbyter. in 6. vbi text. loquens de dispen- satione quadam ad beneficia ait, Veluti per sub- reptionem obtenta, nullius penitus est momenti. qui textus ab vniuersis Doctoribus ad alias dispensa- tiones, & gratias extenditur. Rescripta autem iustitiæ per surreptionem obtenta valida sunt, do- nec ab aduersario ope exceptionis elidantur, cap. fin. & cap. plerique, de rescriptis. De hac diffe- rentia bene aliqua dicit Sanchez suprà num. 3. vs- que ad 7. inclusiuè. Sed quæ taciturnitas, aut suppressio veri reddat subreptitium, & irritum rescriptum gratiæ? Prima sententia est, reddi nullam, quando tacetur id, quod si exprimeretur, vel tolleret, vel retardatet animum concedentis. In primo euentu dicunt, ta- ceri causam finalem: in secundò autem impulsi- uam. De quarum distinctione causarum, vide Sanchez suprà, num. 8. ex Couarr. 1. variar. cap. 20, num. 5. solùm nota, non satis propriè loqui Canonistas: nam omnis causa finalis, seu finis impellit voluntatem, & est vera causa impulsiua:<-P> @@0@ @@1@ dispensationem, seu animum dispensantis retar- daret, esse solet finis, quem per negationem di- spensationis consequeretur dispensator, vt posi- tionem alicuius boni positiui, vel euitationem alicuius damni, & mali, quæ quodammodo etiam est bona, & potest esse finis, vt tract. 1. & alibi docuimus. Sed quæstio est de nomine: modò cum Iurisperitis, & nonnullis sic de causa finali, & impulsiua loquamur. Hanc primam sententiam tenet Felin. cap. super literis, de rescript. num. 8. vers. exprimenda sunt, & c. postulasti, eod. tit. nu. 3. col. 3. vers. possunt etiam, & vers. per ipsum tex- tum, Panorm. cap. cæterum, de rescript. num. 3. cap. ad aures, num. 4. cap. super literis, nu. 7. Glossa, Probus, Dominicus, Francus, Imola, Staphilæus, Cassiod. Rebuff. Selua, Veia, Cardin. Barbatius, Alexand. Angel. Arm. Tabienna, Brunor. & alij multi apud Sachez suprà, num. 9. Suadetur primò ex cap. postulasti, de rescript. vbi cùm obtinuisset quidam à Pontifice benefi- cium tacendo vicariam perpetuam victui suffi- cientem, quam possidebat, & consultus Papa de- finit, gratiam beneficij fuisse subreptitiam, & red- dit rationem his verbis: Et pro habente beneficij
Secundò, quia constat ex cap. non potest, & cap. si motu proprio, de præb. in 6. & cap. si propo- nente, de rescript. impetrationem beneficij vitiari ex suppressione veri, quo expresso gratia conce- deretur.
Tertiò, quia ea concessio aliquid habet inuo- luntarij: ergo est nulla. Quartò, quia veri suppressio, quod cognitum retardaret, est quasi expressio falsi: ergo vitiat gratiam. Secunda sententia est, quando tacetur id, quo expresso non concederetur gratia, vel non sine aliquibus moderationibus, impetrationem esse subreptitiam, & nullam: secus si expressum tan- tùm retardaret, seu difficiliorem redderet conces- sionem: itaque vitiari dispensationem suppressa causa finali: non verò suppressa sola impulsiua. Suadetur primò, quia in hoc secundo euentu gra- tia simpliciter est voluntaria: in primo non. Secundò suadetur ex cap. dudum, vers. nos igi- tur, de præben. in 6. vbi ad valorem concessionis beneficij ponderat Pontifex non obstare suppres- sionem veri, quo cognito concessisset adhuc. Considerantes, inquit, quoque quòd nos, exposito nobis de potestate prædicta: nihilominus literas gratiosas da- remus. cap. fin. de fil. presbyt. in 6. definit Pontifex, non valere dispensationem ad aliud beneficium impetrandum ab illegitimo obtentam, etiamsi prius beneficiũ legitima dispẽsatione impetraue- rit, nisi in petitione secundæ dispensationis illius defectus meminerit, Cùm non sit verisimile, sedem ipsam cum illo prædictum patiente defectum, voluisse, si hoc fuisset expressum, dispensare. & in cap. Postulasti, de rescript. dicitur ex taciturnitate qualitatis, qua cognita non de leui concederetur beneficium, vi- tiari eius eoncessionẽ. Et l. cum tales, 71. §. falsam causam, ff. de cōdit. & demonstr. deciditur, tũc vi- tiari legatum ex defectu causæ, si probetur fore, vt cognita veritate testator non legaret: ergo simi- liter dispensatio, & gratia principis vitiabitur, si suppressa sit veritas, qua cognita, non concede-<-P>@@
Tertiò suadetur: quia cæteræ dispositiones non vitiantur defectu causæ impulsiuæ, sed tantùm fi- nalis; vt docent omnes, cap. post translationem, de renunc. cap. etsi Christus, de iure iur. cap. cùm cessante de appell. l. si mulier, C. de iure dotium, l. 1. §. sexum, ff. de postulando: ergo idem est de di- spensationibus, & aliis gratiis. Pro hac sententia Sanchez suprà, num. 11. citat Glossam, Speculato- rem, Innocentium, Hostiensem, Imolam, Panorm. Lapum, Syluest. Decium, Paris. Couarr. Meno- chium, Molinam, & Sa: sed Sa aliter sentit, vt re- feram, vnde & ipse Sanchez, num. 12. citat ipsum pro tertia sententia. Tertia opinio docet, non ex omni suppressione veri vitiari dispensationem, vel aliam gratiam, quamuis eo cognito Princeps gratiam non con- cessisset: sed solùm quando id tacetur, quod iura iubent exprimi. Pro qua opinione Sanchez illo num. 12. citat Glossam, Calderinum, Bellameram, Curtium Iuniorem, Campegium, Rebuffum, Na- uarrum, Gregorium Lopez, Mandosium, Sarmien- tum, Bochium, Flamin. Zaualos, Henriquez, Pe- trum Ledes. Ludouicum Lopez, Emanuel Rodri- quez, & Eman. Sa: & verè Sa hoc tenet; cum limi- tatione tamen: nam verbo, dispensatio, num. 10. ait, Dispensatio valet, etiam tacito eo, quòd si fuisset
Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|