Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv

An legis canonicæ & ciuilis eadem sit materia. 5


DISPVTATIO X.

De obligatione humanæ legis.

AN lex humana obliget in foro conscientiæ sub cul-

pa interdum mortali, etiam ad ea, quæ iure

diuino non continentur. sect. 1.

An in dubio de iustitia vel obligatione legis teneamur

ei obedire. 2

An teneamur in conscientia obedire legibus & sentẽtiis<-P>

@@0@

@@1@Index Disputationum & Sectionum.

<-P>latis à Tyranno qui non est verè Rex. 3

Vtrùm lex humana fundata in falsa præsumptione ob-

liget in conscientia. 4

An quando legislator non intendit obligare in conscien-

tia, adhuc lex obliget in conscientia. 5

Vtrùm legislator in re, aut materia leui possit obligatio-

nem ponere sub mortali, si velit. 6

Vtrùm in materia graui possit legislator ponere obliga-

tionem leuem. 7

Vtrùm lex humana interueniente contemptu obliget

sub mortali: nunquam verò semoto contemptu &

scandalo. 8

Quibus notis, seu regulis cognosci possit aliquam legem

obligare ad mortale secluso, contemptu, scandalo, pe-

riculo, & alijs circunstantiis extrinsecis. 9

Quando censeatur quis violare legem in re graui, &

an materia in se leuis, repetitione fiat grauis. 10

DISPVTATIO XI.

De excusantibus à legis humanæ

obseruatione.

AN lex humana obliget cum vitæ discrimine, an

verò vitæ periculum excuset ab eius obserua-

tione. sect. 1

An Carthusianorum lex de abstinentia à carnibus ob-

liget, etiam cum discrimine vitæ.. 2


Vtrùm cessante fine legis cesset lex, & eius obligatio. 3


Vtrùm quan do subditus videt legis obseruationem sibi

vel aliis nocere, possit præter verba legis agere sine

recursu ad superiorem. 4

Vtrùm peccet contra legem, qui seruando verba eius

in cortice agit, contra eius mentem & intentionem. 5

DISPVTATIO XII.

De legis promulgatione.

AN promulgatio sit omnino necessaria ad rationem

legis. sect. 1


Vtrùm vna legis promulgatio in curia principis sufficiat

ad omnes eius subditos obligandos. 2

An quando lex tempus non designat, statim obligat

scientes: an verò solùm post lapsum duorum mensium

à promulgatione. 3

An leges, quæ irritant contractus, vel faciunt personas

inhabiles ad illos, vel alia statim à tempore sufficien-

tis promulgationis effectum habeant, etiam circa

ignorantes. 4

An leges sufficienter promulgatæ, propriè dicantur obli-

gare ignorantes. 5

An lex reuocatoria priuilegij effectum habeat ante-

quam priuilegiato promulgetur, vel denuncietur. 6

An priuilegium vt valeat, denuntiari priuilegiato de-

beat. 7

In lege reuocatoria alterius legis quænam promulgatio

requiratur. 8

An lex humana diuinitus tantum promulgata, homi-

nem obliget. 9

DISPVTATIO XIII.

De acceptatione legis.

AN vt lex obliget, requiratur populi accepta-

tio. sect. 1

Quando lex dici debeat acceptata, vel non acceptata à<-P>@@

<-P>communitate. 2

An paria sint, legem reuocari à legislatore, seu non esse

editam aut promulgatam, & eam à subditis non re-

cipi. 3

Vtrùm liceat supplicando apud principem, vt legem re-

uocet, interim suspendere eius executionem. 4

An de omnibus legibus intelligendum sit, quòd lex non

obligat, si non sit accepta. 5

Per quot actus contrarios sciente, vel ignorante principe,

lex euacuetur. 6

An consuetudo, seu non vsus legis humanæ, vt ei

præualeat, debeat esse rationabilis. 7


Corolaria doctrinæ huius disputationis. 8


DISPVTATIO XIV.

De personis, in quas cadit obligatio

legis humanæ.

VTrùm Christiani, etiam iusti, & perfecti, legibus

humanis subiecti sint. sect. 1


Vtrùm legislator suis legibus obligetur. 2


Continens multorum dubiorum circa eandem materiam

emergentium resolutionem. 3

Vtrùm peregrini, & aduenæ obligentur legibus & con-

suetudinibus loci, in quo versantur. 4

Vtrùm ciuis, dum absens est, teneatur sui oppidi statutis,

legibus, aut consuetudinibus. 5


Quid dicendum sit de locis exemptis contentis intra

territorium statuentis. 6


Vtrùm præcepta & censuræ, quæ non ponũtur per leges,

vel statuta, ligent subditos extra territorium ponen-

tis. 7


An Clerici legibus ciuilibus teneantur. 8


An Clerici legum ciuilium violatores puniri à politico

magistratu possint. 9

An Ecclesiastici legum ciuilium pœnis ab Ecclesiastico

iudice puniri debeant. 10

An exemptio, quam Ecclesiastici habent, quo ad forum,

tributa, & alia, competat illis iure diuino. 11

Vtrùm Layci vi consuetudinis longi temporis pote-

statem iudicandi, & puniendi Clericos habere

queant. 12

An pueri, amentes, & alij ratione carentes, teneantur

legibus humanis. 13

An constitutio Pontificia generatim, & vniuersè lata,

obliget Cardinales. 14

An Græci Orientales clerici more græcorum viuentes

teneantur Canonicis Latinorum constitutionibus. 15

An successores eorum, qui potestatem condendi leges

in principes transtulerunt, eorum legibus te-

neantur. 16

DISPVTATIO XV.

De lege pœnali.

AN lex pœnalis obliget in conscientia ad aliquid

agendum, vel omittendum. sect. 1

An lex possit obligare in conscientia ad subeundam pœ-

nam ante iudicis sententiam. 2

Qutbus verbis obligare soleant leges ad pœnam sub-

eundam ante iudicis sententiam. 3


De pœna consiscationis bonorum. 4


An illis, quorum bona per legem sunt ipso facto appli-

cata fisco, possint ante sententiam ipsa alienare: &

alia circa confiscationem. 5

Quibus modis cognoscatur, quando lex contineat sen-<-P>

@@0@

@@1@Index Disputationum, & Sectionum.

<-P>temiam latam, aut ferendam. 6

De obligatione legis, quæ continet sententiam ferẽdam,

Vbi tractantur hæ difficultates. 7

1 An reus per sententiam damnatus, teneatur in

se pœnam exequi.

2 An possit, esto nō teneatur, cooperari suæ mor-

ti, ad quam iustè est damnatus.

3 An damnato ad mortem liceat se defendere,

aut fugere.

4 An reo damnato ad mortem, & existenti in car-

cere liceat confringere fores, & vincula &

parietes rumpere.

5 An possit quis opem ferre, & consiliũ dare exi-

stenti in carcere, vt fuga sibi consulat.

6 An iustè damnatus, vel damnandus ad mortem,

teneatur fugere, si potest.

7 An qui iuramentum præstitit redeundi ad car-

cerem redire teneatur.

8 An qui est causa, ne quis condemnetur ad pœ-

nam iustam, teneatur restituere ei, cui pœna

erat applicanda.

9 An statim post latam sententiam confiscationis

teneatur reus illum exequi, & bona deferre

fisco & de pœnis defunctorum.

Vtrùm lex pœnalis obliget iudicem ad imponendam

pœnam lege præscriptam. 8


Vtrùm ignorantia excuset à pœna legis. 9

Vtrùm leges de soluendis tributis pœnales sint. 10


Quas ob causas pœnæ à legibus & hominibus impo-

nantur. 11


An vnus pro alio puniri possit. 12


DISPVTATIO XVI.

De lege irritante.

QVid & quotuplex sit irritatio. sect. 1

An lex irritans sit pœnalis, nec ne. 2

An ignorantia legis irritantis impediat irritationem. 3


Vtrùm lex humana possit actus alios legitimos irri-

tare. 4

An irritare actus aliquos sit proprium legis humanæ,

an verò legi diuinæ naturali ac positiuæ conueniat. 5


Vtrùm lex irritans inducat obligationẽ in conscientia. 6


Vtrùm lex irritans contractum, vel alium actum obli-

get in conscientia, quando fundatur in falsa præ-

sumptione. 7

Vtrùm lex humana simpliciter prohibens aliquem

actum, eo ipso illum irritet, aut quidnam addere ne-

cesse sit. 8


Quando lex dans formam actui, irritet illum. 9


An quando lex petit, vt aliquid fiat cum consilio ali-

quorum, si secus fiat, vel contra maiorum consulto-

rum partem, factum teneat. 10


Quando lex irritans habere hunc effectum incipiat. 11


An actus lege humana irritus naturalem producat ob-

ligationem. 12

DISPVTATIO XVII.

De lege concedente priuilegium,

seu de priuilegiis.

QVid sit priuilegium, & an semper aliquid speciale

operetur. sect. 1


Quotuplex sit priuilegiũ, & quæ cuius́ proprietates. 2

Quisnam possit priuilegium concedere & quibus. 3


De quibus rebus, & quibus de causis possint priuilegia

concedi. 4@@

An priuilegium habeat vim ante promulgationem &

ante quam innotescat priuilegiario. 5

Vtrùm priuilegium res odiosa, vel fauorabilis potius

censenda sit. 6


Quisnam & quando possit priuilegium interpretari. 7


Quando priuilegium strictè, aut amplè interpretandum

sit. 8


Quæ praxis seruāda in interpretatione priuilegiorũ. 9


An priuilegium extendatur extra territorium conce-

dentis. 10


Vtrùm priuilegium patri concessum, transeat ad filios. 11


An priuilegium datum ei, qui factus est ciuis, eo pacto,

ne munera subeat, nec onera sustineat, seruādũ sit. 12


Quibus modis abs́ abrogatione finiatur priuilegiũ. 13

Quomodo priuilegium per abrogationem finiatur. 14


Quo pacto priuilegium per sententiam Iudicis amitta

tur. 15


Quod modis priuilegium irritum reddatur. 16

Quando reuocatio priuilegij effectũ habere incipiat. 17


DISPVTATIO XVII.

De abrogatione, seu reuocatione

vnius legis per aliam.

VTrùm lex humana possit, & debeat aliquando

abrogari: & an abrogatio facta sine causa, va-

lida sit. sect. 1


Quando reuocatio legis suũ effectum habere incipiat. 2

Quisnam possit legem reuocare. 3

An lex canonica possit ciuilem abrogare. 4


An lex vel statutum factum ab inferiori, & confirma-

tum à superiori, possit abrogari ab inferiori, non ex-

pectato consensu superioris. 5


Quando lex posterior censeatur abrogare priorem. 6

An ius gentium abrogari possit. 7


DISPVTATIO XIX.

De consuetudine quando, & qua ra-

tione vim legis obtineat.

QVid sit vsus, consuet udo, forus, præscriptio, & sty-

lus. sect. 1


Quotuplex sit consuetudo. 2


Vtrùm consuetudo legi humanæ contraria, illam abro-

get. 3

Quantum temporis requiratur, vt cōsuetudo præscribat

contra legem. 4

An consuetudo constans actibus malis contrariis legi,

possit contra illam præscribere. 5

An aliæ conditiones necessariæ sint, vt consuetudo legem

abroget. 6

An consuetudo possit abolere legem, in qua est clausula

derogatoria dicens, non obstante quacunque consue-

tudine. 7

An ad inducendam consuetudinem, quæ legem abroget,

sufficiant duo vel tres actus contrarij ipsi, principe

sciente & tolerante. 8

An consuetudo possit præualere legi pænali interdum

quò ad solam pœnam. 9

An etiam lex irritans actum possit consuetudine abro-

gari. 10


Vtrùm consuetudo possit, vt lex ad aliquid obligare. 11


An & quomodo consuetudo quæ inducitur præter legem

debeat esse præscripta, vt vim legis habeat. 12

Continens varias quæstiones de abrogatione consuetu-

dinis. 13

@@0@

@@1@Index Disputationum, & Sectionum.


An & quomodo consuetudo legem interpretetur. 14

An consuetudo laicorum liget clericos. 15

An consuetudo loci liget externos & peregrinos. 16


An consuetudo liget subditos extra territorium exi-

stentes. 17


Quomodo consuetudo probetur. 18

Vtrùm stylus curiæ vim legis habeat. 19


Quid intersit inter desuetudinem vel nō vsum & con-

suetudinem legi contrariam. 20

DISPVTATIO XX.

De dispensatione legis.

QVid sit dispensatio & quis effectus eius. sect. 1.

Quotuplex sit dispensatio. 2

Quis possit in lege humana dispensare. 3

Vtrùm dispensatio data sine causa sit valida. 4


An dispensare cum aliquo in lege propria sine causa,

peccatum sit, & quale. 5

An petere dispensationem sine causa & ea vti peccatum

sit, & quale. 6

An existante iusta causa teneatur Princeps vel Præla-

tus dispensare. 7


Quæ sint iustæ causæ dispensationis. 8

An ad dispensandum cognitio causæ requiratur. 9

Quomodo dispensatio sit interpretenda. 10


Qualiter potestas concessa dispensandi, interpretanda

sit. 11

Vtrùm in omnibus casibus, in quibus superior potest

dispensare cum aliis, possit secum dispensare. 12

Vtrùm qui à superiori Prælato, verbi gratia, Papa ob-

tinuit, vt secum dispensaret certa persona, puta con-

fessarius, possit dispensationem accipere ab inferiori

Prælato potente iure ordinario dispensare. 13

An impetratio dispensationis pro aliquo absque ipsius

mandato valida sit. 14

Quando dispensatio sit irrita ex suppressione seu silen-

tio alicuius veritatis. 15

An omnis expressio falsi annullet dispensationem vel

alias gratias. 16

An facultas dispensandi, amissione vitæ vel officij com-

missarij vel concedentis expiret. 17


Quomodo reuocetur dispensatio. 18

Quibus aliis modis cesset dispensatio. 19


DISPVTATIO XXI.

De legum interpretatione.

QVid & quotuplex sit interpretatio. sect. 2

Ad quem spectet legem interpretari. 3

Quæ regulæ in interpretione seruandæ.


Quæ specialiter in restrictiua legis interpretatione ser-

uanda sint. 4

Quæ speciatim in interpretatione & vtensiua seruan-

da sint. 5


Quo pacto leges correctoriæ interpretandæ sint. 6


Quando & quomodo extendatur seu trahatur ad præ-

terita. 7

An lex, quæ certum aliquid non proibet, id concedere vi-

deatur. 8@@

Quomodo accipienda sint & quam vim habeant verba

in litteris commendatitiis posita. 9


An subdito licitum sit præter verba legis agere. 10


DISPVTATIO XXII.

De lege diuina veteri.

VTrùm lex vetus bona fuerit. sect. 1


Vtrùm tota fuerit immediatè à Deo, vt ligislato-

re: seu, an tota fuerit strictè diuina lex. 2


Quosnam obligauerit & quomodo. 3

An conuenienti tempore & modo lata fuerit. 4

In quem finem data fuerit. 5

De effectibus & vtilitate veteris legis. 6


An iuea fuerint promissiones bonorum & malorum,

etiam spiritualium & æternorum. 7

De diuisione præceptorum veteris legis in moralia, cære-

monialia, & iudicialia: & speciatim de moralibus &

decalogo. 8


De præceptis cæremonialibus. 9

De præceptis iudicialibus. 10


Vtrùm in lege veteri præter præcepta fuerint aliqua

alia. 11

Vtrùm ante legem Moysi præter circuncisionem fuerint

alia in præcepto diuino positiuo. 12


Vtrùm ante legem Christi iusti habuerint gratiam ha-

bitualem inhærentem. 13


DISPVTATIO XXIII.

De cessatione legis veteris.

VTrùm lex vetus per dispensationem cessauerit re-

spectu alicuius & secundum quid. sect. 1


Vtrùm iam cessauerit omnino. 2


An etiam sit abrogata quo ad præcepta iudicialia &

moralia. 3


Ante mortem Christi abrogata fuerit. 4

An in ipsa morte Christi cessauerit. 5


An vtilitas circuncisionis & aliorum legalium, si quam

habebant quasi ex opere operato, cessauerit statim

post mortem Christi. 6

An lege veteri vetitum fuerit prædicare gentibus vel

communicare cum illis. 7


Vtrùm lex vetus iam sit mortifera. 8

Quando legalia ceperint esse mortifera. 9