Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv

@@0@

@@1@Disput. VIII. Sectio I. 145

<-P>obligat, at Gręcus textus habet, necessitas est subijci,Necessitas est|subijci.

quia est obligatio subiectionis, & ibi Paulũ loquiB. Paulum ibi|loqui de pote-|state spiritua-|li Caluinus|fatetur.

de conscientia & anima propria, ob quam est obe-

diendum, docet Vazquez ex Beda, Anselmo, &

Theodoreto, ibidem, & Augustino epist. 154. Imò

& Caluino, & Petro Martyre hæreticis. Item ibi

sermonem etiam esse de potestatibus spiritualibus

fatetur Caluinus 4. instit. cap. 10. & meritò: quia

verè sunt potestates, eò quòd potestatem habent,

iuxta id 2. Cor. 13. absens scripsi, vt non præsens duriùs

agam, & Petrus Act. 15. cum aliis Concilij patri-

bus scribit gentibus ad fidem conuersis, visum est

Spiritui sancto, & nobis nil vltrà imponere vobis one-

ris, quàm hæc necessaria, vt abstineatis vos ab immola-

tis simulacrorum, & sanguine, & suffocato, & fornica-

tione, &c. Hæc vocat necessaria: quia præcipieban-

tur sub mortali: ideò etiam vocat onera, & cōiun-

git ea cum fornicatione, & in illo verbo, vltrà,

supponitur potuisse alia præcepta imponere, vt

notant Turrianus 1. pro canonib. cap. 5. & lib. 6.

const. Apost. Clementis cap. 12. & 20. & Vazquez

illo cap. 2. & Lorinus suprà, & Ferdinandus Men-

dosius lib. 2. pro Concilio Illiberitano cap. 2. ait,

per hæc verba visum est vel placuit, solere in conciliis si-

gnificari ea, quæ decernuntur, non constare lege diuina,

naturali, aut positiua, sed humana, qualia fuerunt ista

ab Apostolis decreta, præter fornicationem, quæ iu-

re naturę mala est: sed quia nō erat ita euidẽs pro-

hibita ab Apostolis est. Eodem actuum cap. vers.

41. de Paulo dicitur, perambulabat autem Syriam, &

& Ciliciam, confirmans Ecclesias, præcipiens custodire

præcepta Apostolorum, & seniorum, Et cap. 16. vers. 4.

tradebant eis custodire dogmata, quæ decreta erat abDecretum A-|postolicum in|Concilio Hie-|rosolymitano|quomodo obli-|gauerit.

Apostolis & senioribus, qui erant in Hierusalem, &

Chrysostomus homil. 33. in Acta, vide, inquit, bre-

uem epistolam̃, nec epicheremata, nec syllogismos haben-

tem: sed imperium: erat enim legislatio spiritus, & can.

62. Aposto. imponitur grauissima pœna violanti-

bus illud præceptum Concilij Apostolici, quod

renouatum est in Concilio Aurelianensi, 2. can. 19.

& 20. vide etiam Leonem epi. 77. & Nicetam cap.

5. Augustinum ep. 154. & lib. 32. contra Faustum

cap. 13. Tertullianum in Apologet. cap. 9. Origenẽ

8. contra Celsum, Cyrillum Hierosolymitanum

catechesi. 4. Euseb. 4. histo. ca. 1. in fine, in martyrio

sanctæ Blādinæ, ex quibus omnibus colligitur,

fuisse absolutum præceptũ abstinendi ab immo-

lato, & suffocato, & sanguine, etiam in secreto, &

non tantùm ratione scandali, vt hæretici volunt:

& obseruatum esse multo tempore in Ecclesia.

Pro eadẽ re Turrianus locis proximè citatis, citat

Iustinus Martyr, Gregorius Nazianzenus, qui ta-

men de ea loqui non videntur, vt notat Vazquez,

vide Cardinalem Bellarminum suprà, & Conciliũ

Vvormaciense cap. 65. vbi prohibetur, quòd Chri-

stiani vescantur auibus captis in laqueo, & stran-

gulatis: eadem enim erat ratio sanguinis & suffo-

cati. Imò Leo Imperator in nouella sua const. 58.

hanc legem Apostolorum parum eo tempore ob-

seruatam renouauit. Ratio verò huius fuit, non tā-Cur prohibi-|tum fuerit suf|focatum.

tùm propter scandalum: sed quia hoc genus cibi

speciem quamdam habet superstitionis, vt notauit

D. Thomas qu. 112. art. 6. ad 1. & Turrianus suprà.

Hæc enim immolabantur Diis, tamquam pretio-

sa quædam sacrificia, vt ipse ibidem probat, & nos

latiùs probabimus agentes de lege veteri & cessa-

tione legalium.

  Præcepta autem est huiusmodi abstinẽtia, non<-P>@@4

<-P>solùm ob vitandum scandalum: sed etiām, vt itaCur præcepta|sit talis absti-|nentia.

Christiani conuersi ex gentilismo, superstitionem

gentiliũ obliuioni traderent, & magis ab ea dista-

rent. Iā verò cessante in vniuersũ eius legis causa,

omninò lex illa cessauit: vt docẽt Vazquez & Lo-

rinus suprà. Nulla enim exstat illius superstitionis

memoria, & Paul. 1. Cor. 8. & 10. vel facultatem fa-Cur Paulus|Corinthijs Ido|lothyta con-|cesserit.

cit vescendi idolothytis: quia præceptum Aposto-

licum iusta de causa, consentientibus Apostolis,

Corinthiis non promulgauerat: cùm post Conci-

lium Apostolicum Act. 15. ingressus est Corinthũ,

acto. 18. vel solùm vult ostendere, ex natura rei

nullum esse peccatum idolothytis vesci, vide plu-

ra de isto præcepto Apostolico apud Lorinum,

Act. 15. vers. 20. de quo etiam nos dicemus dispu-

tantes, an leges humanæ obligent cum periculo

vitæ: nam Augustinus illa epi. 154. ait, melius esse, vt

viator famis necessitate victus, nilque vspiam inueniẽs,

nisi cibum in idolio positum, vbi nullus sit alius hominũ,

Christiana virtute id respuat. Potest ergo Ecclesia

leges facere de rebus non præceptis à Deo. Con-Quædam præ|cepta Paulus|dedit, Corin-|thiis, quæ à|Domino non|acceperat.

firmatur, quia præceptum prohibens, bigamum

ordinari, creditur latum à Paulo 1. Tim. 2. & colli-

gitur ex Concilio Carthaginensi 4. can. 69. tamen

humanum est omninò, & de re quæ non est præ-

cepta à Deo, & Paulus 1. Cor. 7. distinguit, quædā

esse præcepta à Domino: quædam ab ipso Paulo

& 1. Cor. 11. Laudo vos, quòd præcepta mea tenetis, &

1. Thessal. 4. Scitis, quæ præcepta dederim vobis, & ibi-

dem, qui hæc spernit, non hominem spernit: sed Deum,

qui spiritum sanctum nobis dedit, & 2. Thessal. 3. Con-

fidimus in Domino de vobis, quoniam quæ præcipimus,

facitis, & facietis, & infrà, si quis non obedierit verbo

nostro per Epistolam, hunc notate, & ne commisceamini

illi, & 1. Timoth. 5. Aduersus presbyterum accusationẽ

noli recipere, nisi sub duobus, aut tribus testibus, & 1.

Tim. 3. & ad Titum 1. aliqua circa ministrorũ or-

dinationes constituit. Pleni sunt canones Aposto-

lorum, Concilia, Decreta, & Decretales, Clemen-

tinæ, Extrauagantes, aliiq́ue Ecclesiastici libri, &

Epistolæ, Ecclesiasticis legibus, & pręceptis de re-

bus non pręceptis à Deo, & non dubium, quin hęc

potestas leges ferendi sit perpetua Ecclesiæ tradi-Potestas legis|ferẽdæ est per-|petua Ecclesiæ|traditio.

tio, vsus, & consuetudo. Vide Cyprianum lib. 1.

ep. 3. & 11. li. 4. ep. 9. Chrysostomum 2. de Sacerdo-

tio, & ep. 1. ad Innocentium, & hom. 70. ad popu.

Augustinum ser. 42. & 46. de verbis Domini, Cle-

mentem I. ep. 1. Decretali, vbi inter cætera ait,

obedientiam & humiliationem, quæ superioribus exhi-

betur, Domino exhiberi, & Damasus cap. violatores,

15. quæ. 1. Bernardum lib. de præcepto, & dispen.

Concil. Chalcedonense actio. 15. Romanum sub

Hilario I. can. 1. Sextam synodum Act. 4. octauam

Synodum Act. 1. Toletanum 3. Can. 1. Florentinũ

in vnio. Armenorum, Constantiense, Viennense,

& Tridentinum, quæ posteà citabimus.

  Ratio est manifesta: nam superiores, pastores,5

Episcopi, seu superintendentes auctoritatem ha-Probatur ra-|tionibus vera|sententia.

bent ferendi leges, & præcepta obligantia 7. polit.

ca. 6. & 9. Plato. 2. de Rep. & 8. de legibus, sed Præ-

lati Ecclesiæ sunt huiusmodi Matth. 23. Rom. 13.

1. Petr. 2. & 5. Ephes. 4. 1. Cor. 12. ergo. Item, quia si

in Ecclesia non esset potestas condendi leges in

spiritualibus, nō esset bene gubernata: leges enim

ciuiles, cùm circa temporalia versentur, non suffi-

ciunt: nec verò sufficit lex diuina naturalis; quia

ad nullam Remp. gubernandam sufficit lex natu-

ræ: Oportet enim addere multa iuri naturæ. Demũ<-P>

@@0@

@@1@146 Quæst. XCV. Tract. XIV.

<-P>nec sufficit lex diuina positiua: quia paucissima

præcipit, & non determinat tempus, & modum,

vt in præcepto Confessionis, & Eucharistiæ: ergo

oportet addere præcepta omninò noua, vel qui-Necesse est|determinari|ab Ecclesia|tempus, quo|Christi præce|pta seruentur.

bus Christi præcepta determinentur: hinc Augu-

stinus ep. 118. cap. 6. non præcepit, inquit, Dominus,

quo deinceps ordine Eucharistia sumatur, vt Apostolis,

per quos Ecclesias dispositurus erat, seruaret hunc locũ.

Sanè in domo Dei nil inordinatum esse debet, vt

ait Leo epi. 85. aliàs 87. & habetur cap. miramur

d. 61. & colligitur ex Rom. 13. quæ à Deo sunt, ordi-

nata sunt: esset autem inordinatio in Ecclesia Dei,

si non essent leges Ecclesiasticæ: ergo debent esse,

ac proinde in Ecclesia est potestas illas ferendi.

  Quæ quidem spiritualis dicitur, quia circa spi-6

ritualia versatur, & ad spiritualem finem ordina-Potestas hæc|spiritualis.

tur: vnde Nicolaus Papa epis. ad Michaelem Im-Potestas Ec-|clesiæ cur spi-|ritualis di-|catur.

peratorem inter alia dicit, Imperatores indigere Ec-

clesiasticis legibus pro æterna vita: habetur cap. cùm

id verum d. 96. vbi multa alia decreta idem conti-

nent, præcipuè cap. duo sunt, & cap. si Imperator,

in quo potestas hæc ad ciuilem comparatur, sicut

anima ad corpus, cælestia ad terrena, æterna ad tẽ-

poralia. Idem sumitur ex cap. solitæ, de maior. &

obedien. & ex Concilio Chalcedonensi Act. 3. Sy-

nodo 7. Gen. Act. 5. Toletana 3. cap. 13.

  Probatur, quia potestas Christi secundum ve-

riorem sententiam, solùm fuit in ordine ad finem

supernaturalem. Ideo enim dixit, Ioan. 19. Regnũ

meum non est de hoc mundo: ergo & potestas Ponti-

ficis, seu Ecclesiæ, quæ est participatio potestatis

Christi, & licet in Christo, aut in Ecclesia esset

alia potestas: tamen hæc, de qua loquimur, spiri-Etiam circa|tẽporalia le-|ges ab Eccle-|sia ferri pos-|sunt.

tualis est, & ad spiritualem finem ordinata: quia

tamen temporalia ad spiritualia cōducere possunt:

ideò per hanc potestatem circa temporalia, etiam

leges fieri poterunt, vt dixi disput. præc. sect. 5.

  Sed ad institutum reuertamur. In Ecclesia esse7

potestatem condendi leges spirituales, confirma-

tur ex Concilio Constantiensi sess. 5. 8. & 13. &

Bulla Leonis X. contra Lutherum art. 27. vbi illeHæresis hæc à|quibus, &|quot in locis|damnata.

error Vvicleph, Huss, & Lutheri damnatus fuit:

habetur hæc Bulla Leonis tom. 5. conciliorum, &

definitiones Constantiensis concilij confirmatæ

sunt à Martino V. in Bulla, quæ habetur sess. vlt. &

in Tridentino sess. 6. can. 20. definitur, hominem

quantumcumque iustum, & perfectum teneri ad

obseruantiam mādatorum Dei, & Ecclesiæ, & sess.

7. can. 8. damnātur, qui dixerint, baptizatos liberos

esse ab omnibus legibus Ecclesiæ, ita vt parere nō

teneantur, nisi sua sponte se velint subiicere: & in

Concilio Viennensi relato in Clementina ad no-

strum, de hæreticis, damnatur error Beguardorum

& Beguinarum, asserentium, perfectos nulla lege

obligari, qui non solùm damnantur propter præ-

cepta diuina: sed etiam propter humana, pręsertim

Ecclesiastica: vnde non absurdè ad rem vtuntur

Sotus, Valentia, & alij hoc testimonio; quāuis nō

placeat Vazquez disput. 152. cap. 2. Pro eadem ve-

ritate, sic etiam argumentari licet: quia condere

legem est actus supremę potestatis, & maximi im-Condere leges|est actus supre|mæ potestatis.

perij, vt dicunt iurisperiti l. imperium ff. de iurisd.

omni iud. Sed Pontifex in spiritualibus habet su-

premam potestatem, cùm sit Vicarius Christi, &

habeat iura cœlestis imperij cap. 1. d. 22. cap. quan-

to de translat. epist. cap. 1. vt Ecclesiast. beneficia,

ergo. Deinde Pōtifex præest rebus omnibus con-

cernentibus animam, cap. Imperator. cap. duo sunt<-P>@@

<-P>d. 96. cap. quoniam d. 10. Ergo in spiritualibus om-

nes sunt ei subiecti, tamquam capiti: vt etiam ha-

betur cap. omnis anima, de censib. cap. solutæ, de

maior. & obedien. ergo in spiritualibus potest le-

ges condere. Imperator potest leges cōdere: ergo

& Pontifex: nam Pontifex est luminare maius ca.

nouit de iudiciis, & cap. duo sunt 12. qu. 1. Item

Pontifex neminem cognoscit superiorem, nisiPontifex non|cognoscit supe|riorem nisi|Deum.

Deum cap. patet, cap. nemo, cap. aliorum, ca. cun-

cta per mundum 9. qu. 3. Baldus l. rescripta C. de

precib. Imp. offer. cap. sacrosancta 22. d. proptereà

ipse est solutus omnibus humanis legibus, glos. c.

non liceat 12. qu. 2. Iurisperiti communiter cap. 1.

de consuetud. & de consti. nemo autem est qui nō

possit vel leges dare, vel accipere: ergo Pontifex

leges ferre potest, & limitare, restringere, ac reuo-

care. Ideò in iure positiuo dicitur habere omni-

modam & absolutam potestatem cap. proposuit

de concess. præb. clem. 2. vt lite pend. ca. 2. de præb.

in 6. gloss. cap. licet, de electio. Item princeps tem-

poralis condit legem: quia in eum temporalis po-

testas trāslata fuit, lege fin. C. de legi. ergo & Pon-

tifex quia in ipsum translatum est Sacerdotium c.

translato, de constit. cap. significasti, de electione.

Deinde, maiorem potestatem habet Pontifex inMaiorem po-|testatẽ habet|Papa in spiri-|tualibus, quā|Imperator in|temporalibus.

spiritualibus, quàm Imperator in temporalibus c.

significasti, de foro compet. Bartholus lege 1. §.

post operis ff. de noui op. nunc. Panor. cap. ex mul-

tipli. de decimis, Sebastianus Medicis tractat. de

legibus par. 1. qu. 8. n. 7. Sed Imperator in tempo-

ralibus potest leges condere: ergo à fortiori Papa

in spiritualibus. Adeò, vt Beroius cap. cùm tu nu.

1. cap. 60. de vsuris, volum. 6. dixerit, Pontificem

posse potestate ordinaria in terris, quæ Deus in

cœlis. Omitto alia parui momenti, quæ adducit

Medicis suprà n. 8. qui tamen bene admonet nu. 9.

quamuis Papa possit leges condere absque consi-

lio Cardinalium: ex benignitate tamen, & huma-

nitate ipsius solere in arduis eorum consilium re-

quirere. Quam sententiam esse communem, dicit

Beroius Rubrica de constit. per l. humanum. C. de

legibus.

  Sed num. 11. & sequentibus ponit nonnullas li-

mitationes, quę aliquid obscuritatis, aut falsitatis

continent: conclusio, inquit, procedit, modò per consti-

tutionem Papæ, non turbetur vniuersalis status Ec-

clesiæ. Ioannes Andreas cap. 2. locati. Innocentius

cap. quanto, de iureiurando, cap. sunt quidam 25.

quæst. 1. Secundò, inquit, procedit, nisi derogare velit in

totum iuri diuino: nam licet illud ex causa in aliquaPapa in ali-|quibus dero-|gare potest|iuri diuino.

parte limitare possit: in totum tamen illud non potest tol-

lere. Decius potest Abbatem cap. quæ in Ecclesia-

rum, de constit. Tertiò procedit, nisi statueret ali-

quid, quod de sui natura malum esset, vt si præbe-

ret causam peccandi. Baldus cap. lator, de re iudic.

vt si indistinctè apud omnes, & semper permitte-

ret, licitas esse vsuras: nā licet ex causa graui possit

quandoq́ue eas permittere: hoc potest tantùm ne-

cessitate vrgente. Iason l. cunctos populos, in 1. &

2. lectura. C. de sũma Trinitate, & fide Catholica.

Quartò non procedit, si iuri naturali, & rationali

derogare velit in totum, §. sed naturalia, instit. de

iure naturali, &c. in dubio tamen præsumitur sem-

per rectè agere, gloss. cap. omnes, dist. 19. cap. non

nos, dist. 40. hæc Medina, qui malè putat, Pontifi-

cem posse ex parte derogare iuri diuino, naturali,

& positiuo, nullo enim modo id potest. An verò

possit vsuras aliquando non solùm permittere, sed<-P>

@@0@

@@1@Disput. VIII. Sectio I. 147

<-P>etiam licitas facere, eo modo, quo multi dixere li-An Pontifex|possit licitas|vsuras facere.

citum fuisse Iudæis vsuras ab extraneis accipere:

non quasi pretium, sed mutui ex donatione diuina

dante illis verum ius, tractaui in materia de vsuris.

Sic satis nobis est Pontificẽ posse leges condere:

eas tamẽ vt iustæ, & validæ sint, debere illas cōdi-

tiones habere, quas in 1. disp. diximus esse requisi-

tas, vt quòd sint in bonum commune, &c. & iam

in superiore disput. docuimus, in temporalibus le-

ges condere non posse, nisi in terris Ecclesiæ, vel

in ordine ad spiritualia.

  Ad primum hæreticorum fundamentum, re-8

spondeo primò, Christum non in singulis locisResponsio ad|1. arg. hæreti-|corum.

tradidisse hanc potestatem Ecclesiæ. Quamuis er-

go dicemus, Matth. vlt. solùm egisse cum Aposto-Christus non|vno in loco om|nia tradidit.

lis de prædicatione Euangelij, de baptismo, & ob-

seruatione legis à Christo traditæ, satis est in aliis

locis dictam potestatem tradidisse, vt vidimus. Et

bene notat Vazquez dispu. citata cap. 4. argumen-

tum hoc, quod est ab auctoritate negatiuè, friuo-

lum esse, & captiosum. Secundò respondeo cum

Cardinale Bellarmino suprà, cap. 17. & Vazquez

dict. cap. 4. vnum ex præceptis Christi esse, vt obe-

diamus prælatis: ideo enim Lucæ 10. dicit, qui vos

audit, me audit: vbi contineri præceptum obedien-

di prælatis, docet Basilius in constit. monast. ca. 23.

Cypria. epistola 69. ad Florentium imò ad Iudæos

dixit Christus, Matth. 23. Super cathedram Moysi

sederunt Scribæ, & Pharisæi, omnia quæcumque dixe-

rint vobis, seruate, & facite: cùm ergo dicitur, docen-

tes eos seruare omnia quæcumque mandaui vobis, ibi

includitur obedientia ad prælatos Ecclesiæ.

  Ad secundum respondeo primò, ibi non prohi-Præceptorum|additio non|improbatur,|modo non sint|contraria di-|uinis.

beri additionem pręceptorũ, modò non sint con-

traria præceptis diuinis, aut alioqui iniusta, nec

adscribantur Deo: sed quasi humana imponantur.

Vnde tempore legis veteris multa præcepta legi-

mus sanctè addita diuinis, vt 1. Matth. 4. datur prę-

ceptum de festo encæniorum, quod sua præsentia

Christus honorauit, Ioan. 10. idem enim festum

fuisse ex Humberto, & aliis tanquam probabilius

docet doctissimus Maldonatus ibi, & Bellarminus

suprà, cap. 17. & colligitur ex margine Bib. Vatica-

norum Clementis VIII. authoritate editorum:

nam in illo loco Machabæorum, locus Ioann. 10.

refertur in margine. Item 1. Reg. 30. habetur no-

uum præceptum, vers. 25. & factum est hoc scriptum

ex illa die, & deinceps constitutum, & quasi lex in

Israël, vsque in diem hanc: vbi in Hebræo non habe-

tur, quasi, vt notat Bellarminus, & licet ita legen-

dum sit: tamen non dicit similitudinem; sed veri-

tatem, vt sæpe alibi auctore Ambrosio serm. 18. in

Psalm. 118. & epist. 47. Augustino Psalm. 125. Gre-

gorio 18. moral. cap. 4. Chrysostomo homil. 11. in

Ioan. Theophylacti Euthymio, Toleto, & Maldo-

nato in id Ioan. 1. Gloriam quasi vnigeniti à Patre.

Pineda Iob 1. vers. 1. num. 16. & patet Iob 29. vers.

25. cumque sederem quasi Rex: Marci 6. propheta est,

quasi vnus ex prophetis 1. Corin. 3. Sic tamen quasi per

ignem, & est phrasis Hispana, en fin tratase como Rey,

procede como hombre de bien, &c. sunt alia præceptaPræcepta quæ|dam diuinis|addita.

addita diuinis, Esther 9. Iudith vlt. 1. Reg. 10. Deut.

4. & 5. & 12. & vide D. Thomam Galat. 1. lect. 3. in

fin. Valentiam dispu. 6. quæst. 5. punct. 7. qui etiam

inde confirmat licitum fuisse eo tempore leges

addere: quia per vota, & iuramenta porerant sibi

leges seu obligationes imponere, vt de Nazaræis

patet Num. 6. de Recabitis Ierem. 35. de Dauid<-P>@@

<-P>Psalm. 118. iuraui, & statui, &c.

  Respondeo secundò cum Bellarmino suprà, c. 17.In lege gratiæ|præcepta ali-|qua diuinis|addere nō fuit|vetitum, quā-|uis id in vete|ri concessum|non fuerit.

& 18. Vazquez cap. 4. Lorino Act. 15. vers. 18. etiam

si Deus in veteri Testamento prohibuiss et per

Moysem addere nouum præceptũ diuinis: tamen

non inde sequeretur, esse illicitum addere in lege

gratiæ: quia lex illa populo solùm Iudaico, paruo

quidem, & in vna regione concluso, lata fuit tam

variis præceptis distincta, vt non videretur opus

nouo alio præcepto, saltem perpetuo, & vim legis

habente: lex autem Euangelica toti vniuerso de-

seruire debebat: meritò ergo Christus paucis vni-

uersalibus præceptis traditis, alia commisit Prin-

cipibus, & prælatis Ecclesiæ danda pro diuersitate

nationum, & prouinciarum, prout expedire vide-

retur. Tum etiam, si rectè numerẽtur leges Iudai-

cæ, multò plures, & grauiores erant, quàm Eccle-

siasticæ, & ciuiles simul, quæ Christianis traditæ

sunt. Nam ferè omnes illæ singulos obligabant, at

verò nunc singulos Christianos paucæ obligant

leges, etiam si ius canonicum & ciuile innumeras