Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
commodi temporalis obtentu, contra iustitiam & con- scientiam suam omiserint. Et similiter cap. fin. de hæ- ret. in 6. postquam præcipitur pura, & prouida in- tentio, subditur, Nec accusatorum, vel testium no- mina supptimẽda, vbi est securitas, periculum esse dicant. Secundò docet Suarez, nihilominus Ecclesia potest prohibere, & per censuram ipso iure punire actionem externam, alioqui malam, vt proceden- tem ex tali affectu, vel dispositione interna, vt do- cet Ioannes Medina, & alij auctores primæ opi- nionis: Item Sotus, Caietanus, Syluester, Valen- tia, Sayrus, Azor. Quod verùm est, si talis affe- ctus non sit ratio inferendi pœnam, sed conditio, sine qua Ecclesia non vult sic punire externum actum alioqui malum. Hoc probant iura adducta in argumentis: & regula communis doctorum, vt si in censuris latis habeantur aliqua verba in- dicantia peculiarem modum operandi, tenentem se ex parte intellectus vel voluntatis, non incurra- tur censura, si modus ille desit, vt si lex dicat, qui præsumpserit hoc facere, qui scienter, qui ex con- temptu, vel dolo hoc fecerit, sit excōmunicatus: tunc enim qui id fecerit ex negligentia, vel igno- rantia, aut inaduertentia culpabili non incurrit censuram. Sic Sa, verbo, hæresis, nu. 7. ait, sepeliens
etiam Suarez suprà ait, qui ex timore humano hære- sim exteriùs profitetur, interiùs non deserens fidem, non incurrit pœnas contra hæreticos latas: quia Ecclesia ex sua benignitate restringit, & limitat, & coar- ctat pœnas illas ad casum, in quo actus externus cum illa interna dispositione fit, quamuis potuis- set sine tali restrictione ipsum eisdem pœnis puni- re, & idem est in similibus. Tertium dicit Suarez, quando actus internus est voluntas efficax compatarione externi, eodem præcepto, quo prohibetur externus, prohibetur internus: in hoc conueniunt Suarez, Vazquez, Ca- ietanus, & omnes, sed nō in ratione: Suarez enim, Caietanus & alij probant, quia tunc actus inter- nus est de substantia exterioris, vt moralis est; & ideò sunt vnus actus in esse moris, quasi cōpositus<-P>@@ <-P>ex interno, & externo actu, vt ex forma spirituali, & materia sensibili. Hoc primũ Suarez assertum, licet probabile valdè sit, tamen mihi probabilius videtur, actionem alioqui bonam aut in differen- tem, & absolutè non prohibitam, prohiberi posse ab Ecclesia cum restrictione, modo, & limitatio- ne, nimirum prohibendo ne fiat hac, vel illa inten- tione: & ita fuisse prohibitum Benedictinis ire ad curiā animo accusandi prælatum, & inquisito- ribus procedere ex odio &c. Probatur, quia pote- stas humana posset absolutè prohibere profectio- nem Monachi in curiam; ergo à fortiori cum re- strictione ad eum euentum, in quo iret praua in- tentione: nam qui potest maius, potest minus in maiore contentum: & confirmatur, quia textus citati in arg. 1. & 6. non requirunt expressionem praui animi, vt incurratur censura, sed solùm actum externum prauo animo factum: nec enim verùm est, quod hîc dicunt aliqui alioqui doctis- simi, monachum illum non incurrere censuram, si cum licentia superioris, eo tamen malo animo curiam adeat: oppositum enim namque docet glossa dictæ clementinæ 2. §. quia verò, versiculo ipso facto de statu monacho. quam communiter receptām esse testatur Nauarrus ca. 27. nu. 139. & eam probat Suarez, & alij auctores, quos ipse re- censet 3. par. to. 5. disp. 23. sect. 5. nu. 6. ergo cen- sura in illis euentibus non incurritur propter actum externum, alioqui prohibitum, vel factum malo animo exteriùs manifestato: sed præcisè propter opus externum prohibitum fieri malo animo: vt autem incurrerentur pœnæ aliæ, quæ iudicis executionem poscunt, deberet exteriùs ex- primi mala intentio, vt in l. fulcinius. §. cum edi- ctum, ff. quibus in causis in posses. eatur, Vlpia- nus ait, animus enim latitantis quæritur, quo animo latitet, vt fraudet, an alia ex causa, &c. Argumẽtum autem de simonia mentali inualidum est: nam af- fectus simoniacus quantumcumque exteriùs ma- nifestetur aliis signis, & affectibus, si non manife- statur pacto inito cum dante, vel recipiente tem- porale pro spirituali, non inducit pœnas iuris, quia hæ sunt impositæ pro emptione, vel vendi- tione rerum spiritualium, non pro affectu emen- di, vel vendendi illas, nec pro manifestatione af- fectus non includente emptionem aut venditio- nem: posset tamen Ecclesia, si vellet prohibere, sub excommunicatione prohibere actum quem- libet factum intentione simoniaca, vt censeo pro- hibitum quemcumque actum, vel omissionem prauam in officio inquisitorum, procedentem ex odio, vel aliis affectibus positis, clem. 1. de hæret. §. verum, vbi Clemens V. in Concilio Viennensi, sic loquitur, quod si odij, gratiæ, vel amoris aut com- modi temporalis obtentu contra iustitiam, & conscien- tiam omiserint contra quemcumque procedere, vbi fue- rit procedendum super huiusmodi prauitate, &c. De quo casu agunt Castro 2. de l. pœn. c. vltim. Suar. 3. par. to. 5. disp. 4. sect. 2. nu. 21. & disp. 31. sect. 5. nu. 6. Nauarra 2. de rest. cap. 3. nu. 223. Nauarrus, ca. cogitationis, num. 7. §. quibus, de pœnit. d. 1. In hoc verò casu modica est difficultas, quia pœnæ ponuntur pro actu aliunde malo, & non ex sola praua intentione, licèt non imponantur pro illo vniuersè, sed tantùm quando adiunctam habet il- lam prauam intentionem: cuius tamen manife- stationem nequaquam petit textus, vt censuræ in- currantur, vel aliæ pœnæ, quę non indigent causæ<-P> @@0@ @@1@ præcepto negatiuo Ecclesiæ. Sed Vazquez aliam rationem adducit, quam iam retulimus, & appro- bauimus. Hæc enim difficultatẽ habet, nam etiam quando actus externus non est alioqui prohibi- tus, sed bonus, vel indifferens, & fit mala intentio- ne, constituit in esse moris vnum actum cum in- terno, & inde accipit totam suam moralitatem, tamen si Ecclesia prohibeat absolutè actum ex- ternum, non prohibet internum, neque potest Ec- clesia prohibere præcisè externum, vt subest in- terno, præcipiendo, verbi gratia, vt nemo tali, vel tali affectu, aut intentione audiat Sacrũ, &c. Sicut nec potest præcipere, vt tali, vel tali intentione illi adsit. Vbi etiam aduerte malè aliquos dicere, præce- pto ieiunio præcipi voluntatẽ ieiunandi, eò quòd voluntas ieiunādi, & ieiunium sunt idem actus in esse moris, nec potest aliquis ieiunare sine volun- tate ieiunandi, & quia Ecclesia pręcipit ieiunium, vt est actus moralis, & non est actus moralis sine libera voluntate ieiunandi. Non aduertunt isti præceptum ieiunandi, quamuis sonet affirmatio- nem, esse merè negatiuum, ac proinde pura omis- sione impleri, impletio autem sicut & ipsa omis- sio, vt sit aliquo modo moralis, debet esse volun- taria, & libera: tamen licèt esset merè naturalis, sa- tis esset, vt homo diceretur non violasse præce- ptum, secus si esset contra voluntatem: nam tunc homo peccaret volens violare præceptum illud negatiuum, tamen si reuerà posteà ieiunaret, non posset puniri ab Ecclesia, vt nec qui voluit non audire Missam in festo, & posteà eam audit ante lapsum festi. Similiter decipiuntur, qui dicũt prę- cepta cōfessione externa fidei, præcipi internam, quia sine hac illa verè non fieret. Falluntur isti; quia confessio externa sine interna fieri posset, quamuis malè contra legem naturæ fieret: men- tiretur enim homo non sentiens, quod dicit, aut etiam sentiens contrarium. At verò præceptum Ecclesię non violaret, quia directè solùm refertur ad actum externum, indirectè verò ad internum, sine quo bene nec male posset fieri. In præcepto autem seruandi festum, includun- tur duo, & abstinere ab operibus seruilibus, & hoc potest fieri sine actu: & ideò quantùm ad hanc partem non præcipitur indirectè actus externus: & adesse Sacro, & hoc communiter non potest contingere sine actu quærẽdi Sacrum, & volendi illud quærere: ideò quoad hanc partem indirectè quodam modo præcipitur actus internus, non ta- men omninò: nam qui aliàs est in Ecclesia cùm fit Sacrum, sine voluntate positiua, potest adesse Sa- cro, & implere præceptum. Ad secundum argumentũ respondeo ex Azor to. 1. lib. 5. ca. 10. dicente, certum esse quotiescum- q́ue lex, vel constitutio humana est cōuentio quę- dam, & pactio, vim habere in actus internos, po- nendo ipsorum præsentiam, vel absentiam, vt conditionem, sine qua homo non vult bona aut beneficia conferre: quæ ex eius voluntate pendet. Sic Ecclesia decreuit, vt is, cui parochialis Ecclesia confertur, ad sacerdotium intra annum promo- ueatur, si voluntatem suscipiendi ordinem illum non habuerit, impetratio, & adeptio sit nulla, & similiter, si posteà voluntatem mutauerit, fructus non faciat suos. Pari modo cùm aliqui cooptātur in certum Collegium, iure exigitur ab eis, vt hũc,<-P>@@ <-P>vel illum animum, vel voluntatem habeant, alio- qui omnia Collegij iura amittant. Alij ad hoc argumentum respondent ex do- ctrina communi Caietani relati num. 7. Ecclesiam punire posse lege sua illam prauam intentionem non recipiendi ordinem intra annum adepti be- neficij parochialis, quia coniuncta est cum opere, aut omissione externa: sed hos meritò impugnat Vazquez dist. 160. num. 34. & sequentibus, quia cum ostensum est, intentionem coniunctam per accidens operi, aut omissione externa, quæ exte- riùs non manifestatur, non posse humana pote- state puniri: imò ego adieci etiam, si manifestetur: & modò adiicio, posse fieri, vt illa intentio bene- ficiarij praua non sit: potest enim animo relin- quendi beneficium velle non ordinari, aut ex ignorantia inuincibili velle differre susceptionem ordinis vltra annum, & nihilominus non faciet fructus suos: ergo non punitur praua intentio, imò nec prauum opus, sed Pontifex statuit, quod expedit in hac re, vel cum hac conditione dat be- neficium parochiale, vt si non ordinetur intra an- num, amittat beneficium, fructus quoq́ue à tem- pore, quo voluit ordinem non recipere. Putat au- tem Sotus 10. iust. quæst. 5. art. 3. con. 1. Beneficia- rium, qui aliquo tempore non habuit intẽtionem suscipiendi ordinem annexum beneficio paro- chiali, si posteà suscipiat, ab eo solùm tempo- re, quo mutauit voluntatem facere fructus suos; quod tamen Vazquez meritò ait esse contra tex- tum manifestè indicantem, quòd siquis mutata voluntate, intra annum ordinetur, totius anni fru- ctus recipit: & licet verum esset, maneret eadem difficultas. Etenim si alicuius temporis fructibus priuatur propter voluntatem non recipiendi or- dinem, iam videtur punire intentionem, sicut & quando toto ferè anno habuit intẽtionem susci- piendi ordinem intra annum, & ad finem mutat intẽtionem, licet non priuet illum fructibus illius temporis, quo habuit intentionem ordinis, tamen posteà priuatur beneficio. Tertiò ergo respondet Vazquez, illam fru- ctuum priuationem non posse fieri iure humano, sed fieri naturali iure, declarato, & determinato per Ecclesiam: nam ordo presbyterij iure diuino naturali, annexus est beneficio parochiali, quia be- neficium datur propter officium: vt colligitur ex ca. cũ secundum Apostolum, de præbendis, officium autem parochi, qui est pastor spiritualis, est admi- nistrare sacramenta populo, & sacrum celebrare: Tridentinum ses. 22. de reform. cap. 1. quod mu- nus proprium est presbyteri, quare hoc eodem iure is, qui sacerdos non est, non videtur capax fructuũ. Cæterùm Ecclesia rectè arbitratur, posse eligi non sacerdotem, idoneum tamen, in mini- strum Ecclesiæ parochialis, ita vt expediat indu- cias per annum ei concedi, vt in fine saltem illius presbyterium recipiat: tũc autem cùm faciat fru- ctus suos, non propter officium, quod actu exer- ceat, quia non potest illud exercere, sed propter spem futuri ministerij, ratione cuius iustè alitur ab Ecclesia; fit vt iure naturali non mereatur tale stipendium, si neque tempore electionis habuit ordinem, nec in fine anni illum suscepit, nec in- tentionem habuit recipiendi, & in futurum mini- strandi: sic enim nullus omninò titulus superest, ratione cuius possit fructus facere suos: contra verò, qui non habuit intentionem per bonam<-P> @@0@ @@1@ recipit, habet pro legitimo titulo, vt eos faciat suos, non quidem intentionem recipiendi ordi- nem, sed ordinationem ipsam, & ministerium, quod reuerà futurum fuit: iustè enim alitur mini- ster, qui futurus est idoneus, vt ministret. Eodem modo, qui habuit intentionem toto anno, in fine tamen noluit ordinem suscipere, priuatur benefi- cio, quia ita statuit Ecclesia; nihilominus facit fru- ctus illius anni suos propter intentionem, & spem veram & non fictam. Hæc omnia hac ratione na- turali, & non sola Ecclesiastica potestate statuta sunt in illo ca. commissa. §. cæterum de elect. in 6. Hactenus Vazquez, cuius doctrinam aliqui con- firmant ex illis verbis Pontificis in d. c. commissa,
restituere sufficit, dari beneficium ab Ecclesia sub ea conditione, quæ non fuit impleta. Item illa do- ctrina difficilis est. Primò, quia si statuta in illo c. sunt de iure naturæ, etiam ante illud c. habebant locum; secundò nunc etiam habent locum in Epi- scopis, qui intra annum non consecrarentur, & in omnibus beneficiariis, imò & in omnibus mini- stris Ecclesiæ, & Principum, qui intra annum non se redderent idoneos ad officium ad quod eli- guntur, per se ipsos exercendum. Tertiò quia Ec- clesia sine vllo pacto intentionis ordinem reci- piendi ob solam spem mutationis voluntatis, & futuri ministerij iustè potest alere ministrum: ergo non est de iure naturæ, vt si intentionem habeat non recipiendi ordinem, & nunquam se reddat idoneum ministerio, amittat fructus à tempore, quo illam intentionem habuit, maximè si voluit officium exercere, & re ipsa exercuit per æquè, aut magis idoneũ, aut postquam factus est idoneus, si per alium ministrat, nō priuatur fructibus, mo- dò resideat in loco beneficij. Retinenda est ergo illa solutio 1. quæ non solùm est Azoris, sed com- munis, cuius etiam meminit Vazquez, ad rationes autem quibus ipsam reiicit, facilè responderi po- test. Non placet, inquit, sententia eorum, qui di- cunt hac conditione dari parochiale beneficium, qua deficiente beneficiarius non potest benefi- cium, aut fructus retinere. Tum quia ius illud lo- cum habuit etiam in eos qui iam antea receperāt beneficia: tum quia opus omninò interius non potest esse conditio, vt Ecclesia quæ tantùm iudi- cat de exterioribus, fungatur officio suo, & guber- natione, conferendo beneficia sub ea conditione. Respondeo illum textum habuisse locum in eos, qui iam receperant beneficia, & non habebant ordinem presbyterij, quibus Ecclesia posuit illam conditionem, vt necessariam ad retinendum be- neficium, & percipiendos sequentes fructus: non tamen in viuẽtibus, & multò minùs in defunctis, qui habuerunt beneficia, & non receperunt ordi- nem intra annum. Nec est vlla ratio cur Ecclesia, imò & quiuis alius non possit dare bona, vel of- ficia, aut beneficia cum aliqua conditione inte- riori. Ad tertium argumentum sunt varij modi di- cendi nam Caietanus, Sotus, Valentia, Azor, & Sayrus, nu. 7. citati, & alij, vt videre licet in Cor-<-P>@@ <-P>duba lib. 4. q. 13. Couarruuia reg. peccatum. p. 2. nu. 7. dicunt attentionem in recitandis horis esse in præcepto; quia coniungitur operi exteriori, quamuis secundum se non possit legi humanæ etiam canonicæ esse subiecta. Ex qua doctrina se- quitur eodem modo debere restituere fructus eũ, qui recitat sine attentione, & eum, qui omninò omittit horas, ac proinde eodem modo debere restituere fructus pro rata, seu seruata proportio- ne iuxta decretum Concilij Lateranensis & Bullæ Pij V. Hunc modum dicendi reiiciunt Ioannes Me- dina c. de oratione qu. 15. quia si Ecclesia, vt te- net Caietanus & alij, non potest præcipere actum internum secundum se, nec poterit illum præci- pere, vt coniunctum operi externo, nimirum, præ- cipiendo, vt oratio cum attentione fiat; vel ergo dicendum est Ecclesiam posse præcipere actus in- ternos per se solos, quod probabilius putat Me- dina, vel non posse illos præcipere, vt coniunctos actibus externis: quod tenet, & probat Vazquez disp. 160. cap. 5. ad 7. quia attentio non est per se coniuncta recitationi exteriori & ita occulta ma- net, quando coniungitur recitationi, sicut mane- ret, quando non coniungeretur: ergo non potest subdi iudicio, & præcepto Ecclesiæ, vt etiam te- nent auctores pro sequentibus solutionibus refe- rendis. Nihilominus Suarez to. 5. disp. 4. sect. 2. n. 24. & sequentibus illam Caietani doctrinam latè tenet, defendit, & probat: quia Ecclesia potest præcipere, & præcipit veram orationem; de ra- tione autem, & substantia veræ orationis, etiam vocalis est, vt cum aliqua attẽtione interiori fiat, vt colligitur ex D. Thoma 2. 2. qu. 83. art. 13. ergo illa attentio, vt est pars orationis vocalis seu ex- ternæ cadere potest, & cadit sub præcepto Eccle- siæ. Quocirca, inquit, cùm in illo præcepto spe- cialiter petitur deuotio, si per eam vocem, atten- tionem tantùm intelligamus, præceptum quidem continet, non tamen distinctum ab ipsomet præ- cepto recitandi officium, sed est ipsummet magis declaratum, si verò intelligatur perfectior atten- tio, & deuotio cordis, sic non est absolutè præce- ptum, sed concilium. Similiter ait Suarez non sa- tisfacere præcepto Ecclesiæ, qui in Missa nullam habet attentionem interiorem, sed mente omni- nò voluntariè diuagatur: quia sic orare, vel adesse Missæ, non est orare, aut sacrificio adesse, sed hoc non caret difficultate: tum quia attentio non vi- detur de substantia orationis vocalis, ac proinde etiam si Ecclesia possit præcipere orationem vo- calem, non sequitur, quòd possit præcipere atten- tionem interiorem quasi inclusam in illa. Ante- cedens probatur, quia si attentio esset de substan- tia, etiamsi distractio esset inuoluntaria, tolleretur ratio orationis, & ideò non satisfecisset homo præcepto Ecclesiastico orationis, vel Missæ, quod est contra omnes: ergo oratio vocalis non inclu- dit essentialiter attentionem, sed per accidens se habet attentio ad illam, & sic non potest Ecclesia illam præcipere, & alioqui etiam potestas regia, quæ nunc inter nō baptizatos viget, & olim apud fideles populi Iudaici, & Gentiles reperiebatur, poterat præcipere orationem vocalẽ: posset etiam præcipere, vt attentè fiat. Item non magis est de substantia sacrificij, vel orationis fieri attentè, quàm fieri intentione religionis, nempe propter cultum Dei, sine qua intentione fit quidemopus<-P> @@0@ @@1@ eum, qui dat cuique quod suum est, sed non pro- pter æqualitatem iustitiæ, operari quidem iusta, sed non iustè. At quòd opus ex se religiosum fiat intentione religiosa, seu religiosè, non præcipit, nec potest Ecclesia præcipere: ergo nec quòd fiat cum attentione interiori. Minor probatur: nam fi- nis, vt omnes dicunt, nō cadit sub præcepto, quod Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|