Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
videtur etiam si velit, non posse Pontificem obli- gare, cum tanto detrimento, distantes quoad illum effectum irritationis: idem ait, quantum ad hoc quòd non admittatur excusatio ignorantiæ pro- babilis post duos menses à promulgatione facta in curia, & quamuis Sotus concedat Pontificem de plenitudine potestatis sic obligare posse: ta- men de imperatore dicere videtur, vt exponit Vazquez suprà iure naturæ esse prohibitum, & impeditum, vt sic obligare non possit, & si maxi- mè velit, ideóque Iustinianum authen. citata id statuisse quod lex naturæ omninò postulabat. Secunda sententia est, leges Pontificias aliud non definientes saltem post duos menses à pro- mulgatione in curia Romana omnes prouincias, & diœceses obligare, Ioann. Andr. in data libr. 6. decret. gloss. vlt. in verbo, anno. 4. & Pan. parum si- bi constans cap. nouerit de sent. excom. numer. 3. Ioann. Monach. cap. generali de regul. iuris in 6. num. 13. Cardin. Alexandrin. c. 1. de postul. prælat. Cardin. Florentin. in proœm. Clementi. §. vniuer- sitati quæst. 4. Syluester verbo lex, quæst. 6. Ro- sel. num. 8. significat, Armilla ibi, num. 11. Sed ex- pressé tenet Ludouicus Gomesius in proœmio re gul. Cancellariæ quæst. 2. §. Quartò pro ista lit. D. E. F. Hentic. Boic. & Ægid. Bellamera, cap. 2. de constitut. Paul. de Eleaz. in proœm. Clem. Nauarr. consil. 1. de constit. quæst. 4. numer. 19. & quæst. 9. nu. 33. Vazquez hic disp. 156. ca. 2. Valen. disp. 7. q. 5. punct. 5. quamuis de legibus Imperatoris, & Re-<-P>
@@0@ @@1@ promulgandas, & idem probabile putat de Pon- tificiis, Azor tom. 1. lib. 5. cap. 5. quæst. 3. Rodriguez tom. 1. regularium, quæst. 6. art. 3. in fine, Sayrus 3. thesauri cap. 5. num. 7. 9. & 11. Tepatus 1. variarum iuris titulo de legib. num. 4. cum Menochio 2. de arbitrar. casu 185. num. 8. & 10. Baldus consilio 10. Capella Tolosana decisio. 444. asserens regulas Cancellariæ obligare degentes extra curiam, cum tamen extra eam non promulgentur. Nec obstat, quod suprà diximus, non esse verè leges, quia si mandata, quæ non sunt leges, possunt per solam promulgationem in Curia obligare quantumcun- que remotos, à fortiori obligabunt leges. Hanc sententiam, factam esse communem meritò fassus fuit Molina. In vtraque tamen sententia certũ primò est, vt lex aliquem obliget, non opus esse singulis esse denuntiatam, aut notam, vt apertè definitur cap. 1. de post. prælato. alioqui ferè nullus lege obligare- tur, etiam si eam sciret esse latam, & in sua prouin- cia publicè promulgatam, quia semper dantur ali- qui ignorantes, etiam inuincibiliter. Secundò est certum, quando lex est episcopi, vel alterius, cui vnica tantũ prouincia subiecta est, sufficere publi- cationẽ in illa, vt statim lex obliget, nisi aliud ipsa exprimat, nec oportere in singulis eius locis pu- blicari; nam hiangustam habent iurisdictionem, & vnica publicatione in synodo, vel Ecclesia ca- thedrali notitia legis communiter deducitur sta- tim ad omnes, ad quos spectat Sotus 1. iust. quæ. 1. art. 4. post 3. con. Syl. lex §. 12. Turrec. cap. in istis. d. 4. quæst. 3. super illa verba, leges instituũtur cùm promulgantur: Medi. quæst. 90. art. 4. con. 3. Nauar. consil. 1. de const. quæst. 4. num. 16. Sayrus 1. tomo, lib. 3. cap. 3. nume. 7. alios referens, Ioann. Andr. in proœm. Clementinarum, Pan. cap. 2. de constit. n. 7. Decius & Felin. apud Naua. n. citato, Sa ver. lex. Tertiò, certum est, quando plura regna sunt sub eodem capite, non tamen efficiunt inter se vnum corpus, in quolibet eorum faciendam promulga- tionẽ, vt lex valeat, Soto suprà §. ad hoc primum, & Med. asserẽs esse communẽ quæst. 90. artic. 4. & alij Neoterici Theologi, quia vsu ita receptum est: quamuis credo cum nonnullis de potentia ab- soluta aliter posse fieri. Posset enim Rex Hispaniæ vna lege incuria ipsius promulgata velle astringe- re Neapolim, Siciliam, Castellam, Lusitaniā, &c. dato conuenienti modo, & tempore, vt ad om- nium regnorum notitiam perueniret, & subditi tamquam trangressores non punirentur, quando ignorantia inuincibilis præsumi posset, neque contractus, & alia huiusmodi irritarentur cum communi Reip. detrimento: Probatur, quia nullo iure astringitur Rex ad faciendas plures publica- tiones, cùm vna pro omnibus, & singulis regnis sufficit, & multò magis fuisset olim licitum Impe- ratori, quia omnes prouinciæ ipsi subiectæ pro- pter dependentiam à Romana vnum corpus po- liticum inter se videbantur efficere. Quartò, certũ quoque mihi videtur, quando le- ges sunt irritatorię, & si irritarẽt à promulgatione in curia facta, vel post duos mẽses sine promulga- tione in singulis prouinciis, non forent vtiles, sed pernitiosæ Reip. vt posset contingere, non valere quantùm ad hunc effectum, nisi in singulis pro- uinciis promulgentur, vel alia via communiter sciantur: & similiter non valituras, si statim post<-P>@@ <-P>duos menses à publicatione facta in Curia statue- rent transgressores puniri, nulla admissa ignoran- tiæ probatione in prouinciis, vbi adhuc post illos duos menses præsumi posset, & similiter quando leges nullum præscriberent tempus, non habe- rent effectum irritandi, nec excluderent probatio- nem ignorantiæ, donec sine communi detrimen- to irritatio, & negatio probationis ignorantiæ posset habere locum. Hoc solùm intendit Molina loco citato in 1. opinione, & tuentur etiam au- ctores secundæ sententiæ, in legibus irritatoriis, vt ait Rdorig. loco citato, art. 5. quia in legibus ir- ritatoriis sæpe sequũtur grauia incommoda, nisi publicentur in singulis prouinciis: non verò in aliis legibus, si locus detur in foro externo ad pro- bandam ignorantiam, quando earum transgresso- res punire iudices tentauerint, vel iudices insti- tuantur à principibus, ne puniāt transgressores, ni- si post tempus in quo ignorantia præsumi non possit. Rectè ergo Sotus supra affirmat, si Pontifex legem ferret, qua redderet inhabiles ad matrimo- nium cognatos intra quintum gradum, talem le- gem non habere effectum, nisi promulgetur in sin- gulis prouinciis, modò tamen id intelligat respe- ctu ignorantium: fieret enim iniuria multis virgi- nibus, si lex in illis habitura esset effectum ante- quam moraliter loquendo ab illis posset sciri, qua ratione debuisset addere necessariam esse promul- gationem, vel communem notitiam in singulis oppidis: nec satisfacit quod respondet Valentia disp. 7. quæst. 5. pu. 5. quæst. 2. priuata illa incom- moda, quæ per accidens possunt ex eiusmodi le- gibus sequi, postponenda esse vtilitati communi, quam lex affert. Quoniam reuera in dicto casu non per accidens, sed sequuntur grauissima inco- moda, & non est vtilitas communis, sed pernicies, si lex irritet matrimonia ante tempus, in quo com- modè lex possit sciri, & incommoda præcaueri. His ita constitutis, secunda opinio à nobis pro- posita probatur primò ex con. Pij IIII. super decla- ratione temporis ad obseruanda decreta Conci lij Tridentini, incipiente, Sicut ad sacrorum Conci- liorum decreta, &c. vbi cùm Pontifiex memorasset multos esse, qui dubitent, ex quo tempore cœ- perint decreta Tridentini, ad reformationem, & ius positiuum duntaxat spectantia, eos ad quos pertinent, obligare, Ait, æquum nobis, & iustum est,
Pio IIII. sub finem mensis Ian. anno do. 1564. con- firmatum sit, & à Kalen. Maij eiusdem anni omnes obligauerit, vt liquet ex allegata constitutione, & ex data confirmationis Concilij ab eodẽ Piò IIII. factæ; nulla mentione de promulgatione in pro- uinciis facta, vel facienda, quæ intrà tres menses qui inter confirmationem, & promulgationem Concilij, & Kalen. Maij intercedunt, ex natura rei fieri nulla ratione potuit, vt Indiarum, & aliarum remotissimarum regionum ab vrbe distantiam consideranti innotesceret, efficitur, vt auctore Pio IIII. satis sit promulgatio Romæ facta, vt le- ges Pōtificiæ obligent. Tũ vel maximè, quòd ipse Pius IIII. in bulla cōfirmationis Concilij postquā in Basilica Vaticana Principis Apostolorum, & in Ecclefia Lateranensi, tunc cùm in eis populus, vt<-P> @@0@ @@1@ lam, & clara voce literas Concilij confirmationis recitaret, & ad valuas earum Ecclesiarum, item- que Cancellariæ Apostolicæ, & in loco solito Campi Floræ affigi, ibique, vt legi, & omnibus in- notescere possent, aliquantisper relinqui præce- pisset in hæc verba Pontifex, ait, cùm autem inde
Secundò, quia stylo, & consuetudine Ecclesiæ, curiæq́ue Romanæ sententia hæc confirmata est, vt testatur Nauarrus illa quæst. 4. num. 19. & Ioan- nes And. suprà dicit, tempore Nicolai III. irri- tatam fuisse constitutionem cuiusdam Episcopi, quia non seruauerat decretalem cupientes de ele- ctione lib. 6. quæ ab eodem Nicolao III. lata, ante duos tantùm menses, fuerat publicata Ro- mæ, vt credendum est, quamuis Ioan. And. non explicauerit, & Bulla, quæ in die Domini singulis annis Romæ promulgatur, aliæq́ue plures con- stitutiones, quæ corpori Iuris Canonici insertæ non sunt, apud omnes Christianos vigent, quam- uis Romæ tantùm sint promulgatæ: idem est de regulis Cancellariæ, quę ad summum dici possunt Romæ promulgatæ. Nec tutum videtur dicere, leges, quæ Romæ tantùm sunt promulgatæ, si in singulis prouinciis seruantur, non id esse, quia ibi verè obligant, sed quia falsò homines putant, vel esse in prouinciis promulgatas, vel vt obligent sin- gulas prouincias, non requiri, vt in illis publicatæ sint. Vnde Molina cum Panor. & Ioan. Andrea docet, leges insertas corpori iuris Canonici, aut ciuilis, quo vtuntur prouinciæ, quod addiscitur in vniuersitatibus, obligare sine alia promulgatione in prouinciis, quia est virtualis promulgatio in ipsis, licet si Romæ nouum aliquod Corpus iuris de nouo ederetur, non obligaret in prouinciis etiam post duos menses à publicatione Romæ facta, antequàm communiter in ipsis prouinciis notitia ipsius haberetur: concedit etiam Moli. Pontificem posse leges condere, quæ sine publi- catione in singulis prouinciis eas astringant, circa beneficia, & alia, quorum habet dominium, vel plenam administrationem. Tertiò, quia leges latæ à Principe politico, cui vna tantùm Resp. perfecta, seu regnum subiectum est, vnam tantùm, vt obligent, promulgationem in curia regia factam exposcunt: ergo cùm omnes Christiani in vnam Remp. Christianam perfe- ctam, & Christi regnum constituant Pontifici subiectum, efficitur, vt leges ab eo vt Pontifice latæ vnam tantum promulgationem in curia Ro- mana factam exposcant. Quartò, quia cum Pontificibus expedire vide- tur, vt constitutiones promulgentur in singulis prouinciis seu diæcesibus, id speciatim decernunt, vt constat ex Trid. sect. 24. cap. 1. de reform. matri- monij: & ex dict. cap. cùm infirmitas, & ex omni- bus constitutionibus Sixti V. de celebratione di- uersorum sanctorum: ergo cùm eam publicatio- nem omittunt, non iubentes vt fiat, signum est, eosdem Pontifices velle, vt facta Romæ promul- gatione nulla alia opus sit, vt eius leges in singu- lis prouinciis obligent. Quintò, quia publicatio in singulis prouinciis nō requiritur iure naturæ, nec verò iure Pōtificio:<-P>@@ <-P>quia nullibi extat tale ius, nec denique ex consue- tudine & stylo curię: quia hæc potiùs sunt in con- trarium, vt ostendimus: ergo nullo iure requiritur. Ad primum ergo argumentum primæ opinio- nis respondeo, constare ex Pontificum declaratio- ne, & stylo curiæ Romanę, & totiùs Ecclesiæ con- suetudine, vt leges Pontificiæ obligent, satis esse in curia promulgari, nisi cum speciatim aliàs promulgationes faciendas Pontifices ipsi decer- nunt, vel ipsa natura poscit. Quare opus non est, vt hac in parte ad ius ciuile recurramus: neque illud in rebus merè Ecclesiasticis est seruandum deficiente iure Canonico, sed in temporalibus, in quibus tantùm disponere potest imperando pro- uinciis sibi subiectis, & non aliis, quæ eius legi- bus non gubernantur. Vnde non est verum quod dicit Nauarr. stando in solo iure scripto veram esse priorem sententiam, sed illi esse derogatum vsu, & consuetudine: quia iudices curiæ Romanæ sententias pronuntiant iuxta leges, quæ in pro- uinciis publicatæ non sunt: & regulis cancellariæ vtuntur Romæ tantùm promulgatis. Ad secundum Nauarrus illa quæst. 4. num. 21. respondet, duo esse, quæ in illo cap. cùm infirmi- tas à Pontifice definiuntur: primum, vt medicus corporalis ante omnia moneat infirmum, vt spiri- tualem medicum accersat, & quoad hoc, inquit Nauarrus, lex non requirit promulgationem, eam scilicet, quam per prælatos fieri debere Pontifex decernit. Alterum esse, vt si medicus prædictæ constitutionis, postquam per prælatos locorum fuerit publicata, transgressor extiterit, arceatur ab ingressu Ecclesiæ, donec pro huiusmodi trans- gressione satisfecerit competenter: & ita ait Na- uarrus suprà, solùm ad incurrendam hanc pœnam requirit lex illam publicationem, quam non in- currisset, nisi hoc specialiter cautum fuisset: quæ doctrina Nauarri vera est, & ex ea potiùs colligi- tur nostra sententia, vt suprà collegimus. Ad tertium respondeo, non obseruantes decre- ta Tridentini, ea solùm ratione à mortali excusa- ri, quòd in nonnullis prouinciis, quæ ad reforma- tionem, & ius positiuũ spectant, recepta non sunt: vt testatur Nauarrus suprà quæst. 8. num. 32. Azor suprà, & alij: nam vt inferiùs ostendemus, leges promulgatæ, si non acceptentur ab eis, ad quos pertinent, vim non habent. Non tamen intelli- gas, numquam legem recipi in prouinciis, in qui- bus non promulgatur, quin verum oppositum quotidie cernimus. Ad quartum respondeo, non esse durum, vt post elapsum tempus à promulgatione Romæ facta, quod arbitrio prudentis satis esse iudicabitur, vt cōstitutio extra Romam existentibus innotescat, ipsos cōstitutio ita constringat, vt excusatio com- muniter non admittatur, quòd eam ignorauerint: vt liquet ex Pio IIII. suprà. Hoc enim ad optimā Reip. gubernationem, & ad legum obseruatio- nem conducit. Qua fortè de causa l. 2. tit. 1. lib. 2. nouæ compil. statutum est, vt qui reipsa legis transgressor est, legis ignoratione à culpa excusari non possit. Quamuis in interiori animi foro etiam post multos annos ignorantia muincibilis, & in- culpabilis dari possit. Sed ignorantia crassa, & supina à peccato non excusat cap. vt animarum, de consti. in 6. quæ autem ignorantia sit talis, expli- cat glos. ibi, & colligitur ex cap. 1. de postul. præ- la. §. verum. @@0@ @@1@ in aliqua prouincia, Ecclesia, vel parochia, exigit ibidem publicari, aut promulgari, vim non habe- re, etiamsi in curia promulgata sit, vnde Palacius 4. dist. 29. disp. 1. versic. iam verò istis exploratis, & alij, quos refert, & sequitur Sanchez tom. 1. de matrim. disp. 18. quæst. 5. docent captiuos viuen- tes apud infideles, matrimonium verum efficere, etiamsi clandestinè contrahant, quia ibi non est promulgatum decretum Trid. sess. 24. decret. de reform. cap. 1. quod tamen non valere, nisi post dies triginta à publicatione in singulis parochiis decernit ipsum Concilium, & Vazquez 1. 2. tom. 2. disp. 156. cap. 1. num. 2. ait illud decretum in Ger- mania vim irritandi non habere, quia ibi promul- gatum non est. Aduerte etiam solùm non esse locutum conse- quenter, cùm dixit, Regem, vel Imperatorem non posse vnica promulgatione in curia omnes pro- uincias sibi subiectas obligare; secus Pontificem, si vellet. Nam eadem ratio est de his omnibus, vt docet Vazquez disp. 156. cap. 2. ergo idem de omnibus dicendum est. Antecedens patet, quia etiam prouinciæ subiectæ Imperatori vnum cor- pus politicum efficiebant, & ante, & post diuisio- nem Imperij, & quando Roma erar imperij caput, & postquam tradita est Pontifici Romano: sem- per enim prouinciæ, quę erāt sub vno Imperatore, vnum corpus efficiebant, licet non efficerẽt vnum corpus politicum, possunt à communi principe obligari vna communi lege vbicumque promul- gata, modò ad eorum notitiam deducatur, certè non video, cur non, nisi Rex à Rep cùm ea condi- tione regnum, & potestatem legislatiuam acce- pisset, vt leges eius vim non haberent, nisi in illa seu intra illam promulgatæ essent. ------------------------------------------------------------ An quando lex tempus non designat, statim obliget scientes: an verò solùm post lapsum duorum mensium à publicatione. hoc consultissimo: verbo, hactenus, de reb. Eccles. non alien. in 6. & ca. cùm singula, verbo, peruenit, de præ- bendis 16. li. 6. (Nec oppositum do- cet super data Sexti, nec cap. 2. de const.) Pan. 1. n. 11. de post. præl. & c. 2. nu. 7. §. sed disceptatio, de constit. Felinus nu. 7. §. Secundò limita, Bart. auth. vt factæ nouæ consti. c. 1. nu. 6. colla. 5. & l. omnes populi, q. 3. ff. de iust. & iure, Gigas addit. ad Decium c. 2. de const. vers. sustentabilis, vbi communem opinionem esse testatur. Molina ait, esse communiorem, tom. 2. de iust. tract. 2. disput. 395. §. vnum in complementum, vbi eandem tenet, & Syl. verbo lex. q. 6. pronuntiato 3. Angel. q. 12. Rosel. n. 7. Armil. verb. constitutio nu. 8. Castro. 1. de lege pœnali c. 1. in fine, Viguer. in instit. cap. 15. in prin. & Moderni Papienses de constit. c. 2. Feli. consil. 211. col. penult. vt citat Decius, de constit. c. 2. n. 16. in 1. lectuta. Pro hac etiam ad- ducitur Ripa, Rub. de const. n. 47. Bald. Perusi- nus tract. de statutis §. ignorantia n. 2. Habetur tom. 2. tractatum fol. 86. Multos alios pro hac sententia allegat Anto. Gab. tom. 2. commun.<-P>@@ <-P>opin. lib. 6. titu. de legib. con. 4. vt retulimus sect. 1. & idem tenet ipse quoad irritationẽ actus, licet non quoad pœnam. Eandem sententiam tenet Imola cap. 2. de consti. apud Nauarrum cons. 1. de const. num. 17. Sotus 1. iust. quæst. 1. art. 4. con. 3. Rodriguez, tom. 1. regular. quæst. 6. art. 4. Sayrus, tom. 2. sum. lib. 4. cap. 5. num. 10. Bonif. à Vitalinis in proœm. Clementin. §. nunc igitur à numer. 41. Philippus Francus super data Sexti sub finem, seu num. 11. quos duos citat Nauarrus cons. 1. de con. quæst. 4. num. 17. Hanc etiam sententiam proba- biliorem putat Azor tom. 1. libr. 5. cap. 3. quæst. 8. eandem tenet glossa cap. fin. ne clerici vel mona- chi, verbo, mensium, licet verbo, spacium, secun- dam opinionem insinuet. Suadetur primò ex cap. 1. de concess. præben. lib. 6. verbo, neque obstaret, vbi clarè hanc senten- tiam innuit textus, qui est quasi expositio authen- tici citati, & eidem textui innititur Molina cùm Barthol. auth. citato, & cum illa glossa de reb. Ec- cles. non alien. Secundò, probat Molina ex bulla Pij IIII. circa declarationem temporis, in quo decreta Concilij Tridentini obligare cœperunt, dum ait, à publica- tione Concilij facta Romæ, cœpisse ibi decreta seruari. Tertiò probatur, quia Romæ transgredientes legem Pontificiam puniuntur, licet duo menses à promulgatione elapsi non sint, vt testatur Nauar- rus, consil. 1. de constit. quæst. 14. num. 18. in prin. vbi Nauarrus putat, ex consuetudine, & stylo vr- bis Romæ, hanc sententiam esse veram, saltem quoad Vrbicolas, & in foro externo, vt posteà la- tiùs referam: quia legem ipsam præsumuntur sci- re: ergo statim obligat scientes. Quartò, quia Innocentius III. cap. 1. de postul. præl. ait, vt quis teneatur lege, satis est, si sciat, esse solemniter editam, aut publicè promulgatam. Quintò, quia frustrà expectatur euentus, cuius nullus est effectus c. cùm contingat, de offic. Iudi. deleg. & eum, qui certus est, certiorari vlteriùs non oportet, c. eum qui, de reg. iur. in 6. sed illi duo menses solùm conceduntur, vt lex sciatur: ergo si ab aliquo ante lapsum eorum sciatur, obligabit illum.
Sextò, quia pœnæ aduersus scientes paratæ sunt, l. fin. ff. de decretis ab ordine faciendis. Alij tenent, ante illos duos menses legem illam Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|