İqtisadi artım və səmərəlilik plan

Domar modelinin inkişaf etmiş forması Xarrod modelidir. Do­mar modelində olduğu kimi, bu modeldə də tarazlaşdırılmış artma nor­ması gəlirlərlə kapital qoyuluşları arasındakı nisbət funksiyasını ifadə edir. Odur ki, bu modeli Xarrod – Domar modeli də adlan­dırır­lar. La­kin Domar modeli çoxaldıcıdan istifadə olunmasına əsaslandığı halda, Xarrod modelinin əsasında akselerator¹ nəzəriyyəsi durur.

Bu nə­zəriyyə kapital qoyuluşu nəticəsində gəlirlərin artma-sının taraz­laş­dırma nor­masını müəyyən edir. Xarrod modeli akselerator nəzəriyyəsi əsasında sahibkarların investisiya haqqında qərarlarının öyrənilməsinə imkan verir. Xarrod öz baxışlarında aşağıdakı iki mühakiməyə əsas­lanır: 1) Yığım milli gəlirdə sabit kəmiyyətdir, gəlirlər hansı sürətlə ar­tırsa, o da həmin sürətlə artır, yığıma olan son və orta meyllilik bir-bi­rinə bəra­bərdir; 2) Həyata keçirilən kapital qoyuluşu gəlirlərin, yaxud da iki dövr arasında tələbin artması deməkdir. Keyns bərabərliyinə uyğun ola­raq tarazlıq üçün yığım və investisiya məbləğləri bir-birinə bərabər olmalıdır. Buna əsasən belə bir nəticə çıxarmaq olar ki, artma norması kapital əmsalına vurulduqda milli gəlirdə yığımın xüsusi çəkisi tapılır.