Iqtisod va pedagogika universiteti

3.O’quvchilarni ertakni o’qitishga tayyorlash.

Ertak ustida ishlashda bolalarni ertakni o’qishgagina emas, balki uni aytib berishga o’rgatish ham muhimdir. Ertak aytish og’zaki nutqni o’stiradi, bolalar nutqini yangi so’z va iboralar bilan boyitadi, ona tiliga muhabbatni tarbiyalaydi.

1-sinfdayoq ertak tilidan erkin foydalanishga o’rgatish uchun ertak bilan birinchi tanishtirishda uni (agar ertak hajmi katta bo’lmasa) o’qituvchi aytib berishi mumkin.

• Yuqoridagilarni hisobga olganda, ertakni izohli o’qish darsining qurilishi quyidagicha bo’lishi mumkin:
• 1) o’quvchilarni ertakni idrok etishga tayyorlash;
• 2) o’qituvchining ertakni ifodali o’qishi, yod aytib berishi;
• 3) ertakni o’quvchilar qanchalik idrok etganliklarini aniqlash maqsadida qisqacha suhbat o’tkazish;
• 4) ertakni qismlarga bo’lib o’qish va tahlil qilish, undan ayrim tasviriy vositalar, sinonim so’zlarni topish, ayrim so’zlar ma’nosini tushuntirish;

• 5) ertakni aytib berishga tayyorlanish (ichda o’qish);
• 6) ertakni aytish;
• 7) umumlashtiruvchi suhbat (ertak g’oyasini ochish);
• 8) ma’lum vazifa bilan ertakni qayta o’qish;
• 9) vazifani tekshirish va yakunlash; (Nima uchun ertakni qiziqib o’qidik?)
• 10) uyda boshqalarni ham qiziqtiradigan qilib ertakni o’qib (yoki aytib) berishga tayyorlanish.

• Muammoli vaziyat:
• Siz o’qituvchisiz. Sinfingizdagi o’quvchilardan biriga “Ertakdan yoqqan joyini o’qi” –dedingiz, lekin u “Menga ertak yoqmadi”- deb javob berdi. Siz qanday yo’l tutasiz?

• Nazorat savollari:

1.	Xalq og’zaki ijodida keng tarqalgan janrlardan biri?
2.	Ertakning pedagogik qimmati nimadi?
3.	Boshlang’ich sinflarda bolalarga ko’proq qanday ertaklar o’qitiladi?
4.	Ertaklardagi hayvonlarning odatlari kishilar hayoti bilan taqqoslanishi mumkinmi?
5.	4-sinfda o’quvchilarga o’qitiladigan qaysi ertak oddiy turmushga tegishli elementlarni tasvirlovchi ertakdir?
6.	Ertak o’qish bolalarda asosan qaysi xususiyatini o’stiradi?