Iqtisodiy integratsiya jarayonlarida globallashuv Reja

Iqtisodiy integratsiya jarayonlarida globallashuv
Reja:

1. 
   Globallashuv va iqtisodiy integratsiya tushunchasi
   
2. 
   Iqtisodiy integratsiyada globallashuvning ahamiyati.
   
3. 
   Globallashuvning xalqaro savdo va investitsiyalardagi roli
   

Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   Globallashuv va iqtisodiy integratsiya tushunchasi
   

Globallashuv va iqtisodiy integratsiya bir-biri bilan chambarchas bog'liq bo'lgan ikkita tushuncha bo'lib, ular dunyo iqtisodiyoti va jamiyatlariga chuqur ta'sir ko'rsatdi. Ular mamlakatlar va mintaqalarning iqtisodiy faoliyat, savdo, moliya va madaniyat nuqtai nazaridan tobora kuchayib borayotgan bir-biriga bog'langan va o'zaro bog'liq bo'lgan jarayonlarga ishora qiladi. Bu erda har bir kontseptsiyaning batafsil tavsifini aytib o’tamiz.
Globallashuv:
Globallashuv ko'p qirrali va murakkab hodisa bo'lib, butun dunyo bo'ylab mamlakatlar va odamlarning o'zaro bog'liqligi va o'zaro bog'liqligini o'z ichiga oladi. Bu global miqyosda tovarlar, xizmatlar, ma'lumotlar, g'oyalar, texnologiya va madaniyat almashinuvini o'z ichiga oladi. Globallashuvning asosiy jihatlariga quyidagilar kiradi:
a. Savdo: Savdo to'siqlarining kamayishi va transport va aloqa sohasidagi yutuqlar tufayli xalqaro savdoning kengayishi chegaralar orqali tovarlar va xizmatlar almashinuviga imkon beradi.
b. Moliya: Globallashuv moliyaviy bozorlarning integratsiyalashuviga olib keldi, bu esa sarmoya, investitsiyalar va valyutalarning chegaralar orqali o'tishiga imkon berdi. Bu ham transmilliy korporatsiyalarning yuksalishiga yordam berdi.
c. Texnologiya: Texnologik taraqqiyot, xususan, axborot texnologiyalari, global aloqa, hamkorlik va axborotning tez tarqalishini osonlashtirdi.
d. Madaniy almashinuv: Globallashuv ko'pincha madaniy globallashuv deb ataladigan madaniyatlar, g'oyalar va qadriyatlarning tarqalishiga olib keldi. Bu ommaviy axborot vositalari, o'yin-kulgi va iste'mol mahsulotlarining global tarqalishini o'z ichiga olishi mumkin.
e. Migratsiya: Odamlar ish, ta'lim va boshqa sabablarga ko'ra chegaralarni kesib o'tishadi, bu esa yanada xilma-xil va o'zaro bog'langan global jamiyatga olib keladi.
Iqtisodiy integratsiya:
Iqtisodiy integratsiya mamlakatlar yoki mintaqalarning savdo to'siqlarini kamaytirish va yaqinroq iqtisodiy aloqalarni yaratish uchun birlashishi jarayonini anglatadi. Bu odatda tariflar, kvotalar va boshqa savdo to'siqlarini bartaraf etish, shuningdek, iqtisodiy siyosatni uyg'unlashtirishni o'z ichiga oladi. Iqtisodiy integratsiya turli shakllarda bo‘lishi mumkin, bunga Yevropa Ittifoqi (YI) eng ilg‘or misollardan biri hisoblanadi. Iqtisodiy integratsiyaning asosiy turlariga quyidagilar kiradi:
a. Erkin savdo bitimlari (FTAs): Ikki yoki undan ortiq mamlakatlar o'rtasidagi ushbu kelishuvlar tovarlar va xizmatlar to'plamidagi tariflar va boshqa savdo to'siqlarini kamaytiradi yoki yo'q qiladi. Masalan, NAFTA (Shimoliy Amerika erkin savdo kelishuvi) va Trans-Tinch okeani sherikligi bo'yicha keng qamrovli va progressiv bitim (CPTPP).
b. Bojxona ittifoqlari: Tariflarni bekor qilishdan tashqari, bojxona ittifoqlari a'zo mamlakatlar o'rtasidagi savdo siyosati va qoidalarini uyg'unlashtiradi. Janubiy Afrika bojxona ittifoqi (SACU) bunga misoldir.
c. Umumiy bozorlar: Umumiy bozorda, bojxona ittifoqi xususiyatlariga qo'shimcha ravishda, mehnat va kapital kabi ishlab chiqarish omillari a'zo mamlakatlar o'rtasida erkin harakatlanishi mumkin. Yevropa yagona bozori bunga yaqqol misoldir.
d. Iqtisodiy ittifoqlar: Bular yagona valyuta, umumiy pul-kredit siyosati va muhim siyosiy integratsiyaga ega boʻlgan eng yuqori darajadagi integratsiyani ifodalaydi. Yevropa Ittifoqi (EI) va Iqtisodiy va valyuta ittifoqi (EMU) bunga yaqqol misoldir.
Iqtisodiy integratsiya ko'pincha kengroq bozorlarni yaratish va a'zo mamlakatlar o'rtasida hamkorlikni rag'batlantirish orqali iqtisodiy o'sishni, samaradorlikni va barqarorlikni rag'batlantirish vositasi sifatida qaraladi. Biroq, u suverenitet, siyosatni muvofiqlashtirish va taqsimlash ta'siri nuqtai nazaridan ham qiyinchiliklarga olib kelishi mumkin.
Globallashuv va iqtisodiy integratsiya zamonaviy global iqtisodiyotni shakllantirgan o‘zaro bog‘liq jarayonlardir. Ular tovarlar, xizmatlar, kapital va g‘oyalarning transchegaraviy oqimining oshishiga, shuningdek, savdo to‘siqlarini kamaytirish va iqtisodiy hamkorlikni rivojlantirishga qaratilgan turli mintaqaviy va xalqaro tashkilotlarning shakllanishiga olib keldi. Bu jarayonlarning foydali tomonlari ham, qiyinchiliklari ham bor va ularning ta’siri iqtisod, siyosat va sotsiologiya sohalarida munozara va tadqiqot mavzusi bo‘lib qolmoqda.

2.