Iqtisodiy islohotlar, xususiy mulkchilikning shakllanishi. O‘zbekistonda bozor munosabatlarining rivojlanishi mavzu «O’zbekistonning yangi tarixi»

Shirkat xo'jaligining o'ziga xos xususiyatlari quyidagilardan iborat:

Shirkat a'zolariga ixtiyoriy ravishda kirish va chiqish;

Shirkatning ish faoliyatida a'zolarning o'z mehnati bilan ishtirok etishining shart ekanligi;

Ichki xo'jalik munosabatlarini shartnomalar tuzish yo'li bilan, tenglik tamoyiliga amal qilib, 

oila pudrati asosida tashqil etish;

Shirkat a'zolari bilan hisob-kitob qilishda amalda bajarilgan ishlarning hajmi va sifatiga chek

usulida haq to'lashni tashqil etish;

Yakuniy daromadni shirkat a'zolari o'rtasida ularning mulkiy paylariga muvofiq taqsimlash;

Yer uchastkalaridan qat'iy belgilangan maqsadda foydalanish, yerlarni muhofaza qilinishi va

tuproq unumdorligining oshirilishini ta'minlash;

Shirkatning bir a'zosi bir ovozga ega;

Shirkat xo'jaligining ish faoliyati ustidan shirkat a'zolari tomonidan shirkat nizomida nazarda

tutilgan tartibda nazorat qilish.

---

2008 yilda boshlangan jahon moliyaviy inqirozi Amerika Qo‘shma Shtatlarida

ipotekali kreditlash tizimida ro‘y bergan tanglik holatidan boshlandi. So‘ngra

bu jarayonning miqyosi kengayib, yirik banklar va moliyaviy tuzilmalarning

likvidlik, ya’ni to‘lov qobiliyati zaiflashib, moliyaviy inqirozga aylanib ketdi. 

Dunyoning yetakchi fond bozorlarida eng yirik kompaniyalar indekslari va

aksiyalarning bozor qiymati halokatli darajada tushib ketishiga olib keldi. 

Bularning barchasi, o‘z navbatida, ko‘plab mamlakatlarda ishlab chiqarish va

iqtisodiy o‘sish sur’atlarining keskin pasayib ketishi bilan bog‘liq ishsizlik va

boshqa salbiy oqibatlarni keltirib chiqardi.

Shu o‘rinda O‘zbekistonda moliyaviy-iqtisodiy, byudjet, bank-kredit tizimi, 

shuningdek, iqtisodiyotning real sektori korxonalari va tarmoqlarining barqaror

hamda uzluksiz ishlashini ta’minlash uchun yetarli darajada mustahkam

zaxiralar yaratilganini va zarur resurslar bazasi mavjud ekanini ta’kidlash joiz.

---

Yuzaga kelgan barcha muammo va qiyinchiliklarga qaramay 2008 yilda iqtisodiyotning nafaqat

barqaror faoliyat ko‘rsatishiga, balki uning yuqori o‘sish sur’atlarini izchil ta’minlashga erishildi.

O‘zbekiston iqtisodiyotiga kiritilayotgan xorijiy investitsiyalar hajmi izchil va barqaror o‘sib bordi. 

2008 yilda 1 milliard 700 million AQSH dollari miqdoridagi xorijiy investitsiyalar o‘zlashtirildi. 

Bu 2007 yildagiga nisbatan 46 foiz ko‘p. Eng muhimi, xorijiy investitsiyalarning 74 foizini

to‘g‘ridan-to‘g‘ri investitsiyalar tashkil etdi. Jahon inqirozi davom etayotganiga qaramasdan, 2009 

yilda iqtisodiyotga jalb etiladigan xorijiy investitsiyalar hajmi 1 milliard 800 million dollarga

ko‘payadi, buning to‘rtdan uch qismi to‘g‘ridan-to‘g‘ri investitsiyalardir.

Iqtisodiyotda tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish va uni modernizatsiya qilish borasida

strategik muhim rol o‘ynaydigan loyihalarni amalga oshirish, birinchi navbatda, ishlab chiqarish

infratuzilmasini shakllantirishda 2006 yilda tashkil etilgan, bugungi kunda 3 milliard 200 million 

AQSH dollaridan ortiq nizom jamg‘armasiga ega bo‘lgan O‘zbekiston Respublikasi Tiklanish va

taraqqiyot fondi faoliyatiga katta ahamiyat berildi. Yaqin istiqbolda ushbu Fond aktivlarini 5 

milliard dollarga yetkazish ko‘zda tutildi. O‘tgan ikki yil mobaynida o‘nlab yirik sanoat va

infratuzilma inshootlarini moliyalashtirish va hamkorlikda moliyalashtirish uchun Fond tomonidan

550 million AQSH dollaridan ziyod miqdorda kreditlar ajratildi

---