İsa Musayev, Mətləb Əlizadə

10-luq say sistemindəki düzgün kəsrləri 2-lik say sisteminə keçirmək üçün ardıcıl 
vurmadan istifadə edilir. Yəni 10-luqdakı düzgün kəsr ardıcıl olaraq 2-yə vurulur, aşan 
mərtəbələr (tam hissələr) sıra ilə yuxarıdan aşağı oxunub, soldan sağa düzülür. 
Ardıcıl vurma: 0,75X2=1,50, 0,50X2=1,00 
Beləliklə, 
2
10
11
,
0
75
,
0
alırıq.
Qarışıq ədədin 10-luqdan 2-liyə keçirilməsi üçün tam və kəsr hissələri ayrıca 
tərcümə edib birləşdirmək lazımdır: 
2
10
11
,
10011
75
,
19
. 
Bu qayda ilə 10-luq ədədlər həm 8-lik, həm də 16-lıq say sistemlərinə keçirilir. Belə 
ki, 8-liyə keçid zamanı ardıcıl 8-ə bölmə və 8-ə vurma, 16-lıq say sisteminə keçərkən isə 
ardıcıl 16-ya bölmə və 16-ya vurma həyata keçirilir. 
Məsələn, 
8
10
424
X
yazılışı üçün: 424:8=53 [0], 53:8=6 [5], 6:8 [6], 
8
10
650
424

---

52 
16
10
424
X
yazılışı üçün: 424:16=26 [8], 26:16=1 [10], 1:16 [1],
16
10
8
1
424
A
8
10
40625
,
0
X
tərcüməsi:
8
10
32
,
0
40625
,
0
2-lik say sistemindəki ədədləri 8-lik say sisteminə keçirmək üçün 2-lik ədədi sağdan 
üç-üç 8-lik rəqəmlə əvəz etmək kifayətdir. Məsələn, 
8
2
101001
X
yazılışı üçün 001=1 və 
101=5 əvəzlənməsi etmək lazımdır: 
8
2
51
101001
2-lik say sistemindəki ədədləri 16-lıq say sisteminə keçirmək üçün 2-lik ədədi 
sağdan dörd-dörd 16-lıq rəqəmlə əvəz etmək kifayətdir. Məsələn, 
16
2
101001
X
yazılışı 
üçün 1001=9 və 0010=2 əvəzlənməsi etmək lazımdır: 
16
2
29
101001
. 10-luq ədədləri 8-lik 
və 16-lıq say sistemlərinə keçirmək üçün onları əvvəlcə 2-lik say sisteminə keçirib sonra 
bu qaydadan istifadə etmək daha məqsədəuyğunddur.