Fayl sisteminin idarə edilməsi. Kompüterin işi, müəyyən mənada, qurğular arasında
fayl mübadiləsindən ibarətdir. Buna görə də əməliyyat sistemində fayl sistemini idarə edən
proqram modulları vardır.
Əmr prosessoru. ƏS-in vacib tərkib hissəsi olan əmr prosessoru istifadəçi əmrini icra
etmək üçün nəzərdə tutrulmuş xüsusi proqramdır. İstifadəçi icraya hazır proqramı işə
buraxmaq, fayl üzərində hər hansı əməliyyat
129
aparmaq, sənədi çapa çıxarmaq və s.
barədə əmr prosessoruna əmr verə bilər. ƏS həmin əmri icra etməlidir.
Qurğu drayverləri. Kompüterin magistralına müxtəlif qurğular
130
qoşulur. Hər bir
qurğu müəyyən funksiya
131
icra edir və texniki cəhətdən, yəni işləmə prinsipi baxımından
qurğular kəskin fərqlənirlər. Həmin qurğuları idarə etmək və onların arasında informasiya
mübadiləsini həyata keçirmək üçün ƏS-in tərkibində qurğu drayverləri adlı xüsusi
proqramlar vardır. Qurğu drayverləri həm də aid olduqları qurğuların müəyyən parametr-
lərini sazlamaq üçün istifadə edilir. Hər qurğunun öz drayveri vardır.
Plug and Play 132 texnologiyası kompüterə yeni qurğuların qoşulmasını və konfiqura-
siyasını avtomatlaşdırmağa imkan vermişdir. Windows qurularkən qurğunun tipini və
modelini təyin edərək ona müvafiq drayver qoşur. Kompüter işə qoşulan kimi drayverlər
operativ yaddaşa yüklənir. İstifadəçi drayveri əl ilə qura bilər.
Qrafik interfeys. İstifadəçinin işini sadələşdirmək üçün müasir ƏS-lərdə, o cümlədən, Windows əməliyyat sistemində qrafik istifadəçi interfeysi yaradan proqram modulları
vardır. Bu, istifadəçi əmrini mışla daxil etmək imkanı yaratmışdır.
Servis proqramları. ƏS-in tərkib elementlərindən biri də servis proqramları və ya
utilitlərdir. Bu proqramlar disklərə xidmət etmək
133
, fayllar üzərində əməliyyatlar apar-
maq
134
, kompüter şəbəkələri ilə işləmək və s. imkanı verir.
Sorğu sistemi. İstifadəçiyə münasib olsun deyə, ƏS-in tərkibində sorğu sistemi də
nəzərdə tutulmuşdur. Bu, həm bütövlükdə ƏS-in, həm də onun ayrı-ayrı modullarının
fəaliyyəti barədə lazımi informasiyanı operativ qaydada almağa imkan verir.
