İsa Musayev, Mətləb Əlizadə

Fayl sistemi. Hər bir informasiya daşıyıcısında
138
çoxsaylı fayllar saxlana bilir. 
Faylların diskdə saxlanma qaydası fayl sistemi tərəfindən müəyyən edilir.
Hər bir disk 2 oblasta bölünür: 1) faylların saxlandığı oblast, 2) kataloq. Kataloqda 
faylın adı və diskdə yerləşməsinin başlanğıcı qeyd edilir. Yəni, kataloq mövzunun başlığı, 
fayl isə məzmunu kimi nəzərə gəlir. Kitab səhifələrdən, disk isə sektorlardan ibarətdir. 
Saxlanan faylların sayı az
139
olduqda həmin disk üçün birsəviyyəli fayl sistemindən 
istifadə edilə bilər. Bu halda kataloq
140
fayl adlarının xətti ardıcıllığından ibarət olacaqdır. 
Əgər diskdə minlərlə fayl saxlanırsa, bu halda çoxsəviyyəli (ağacşəkilli) fayl sistemindən 
istifadə edilir. Başlanğıc (kök) kataloq 1-ci səviyyə kataloqlarını, bunlar 2-ci səviyyə 
kataloqlarını və s. saxlayır. Bütün səviyyə kataloqlarında həm də fayllar saxlana bilir.
Fayl sistemi dedikdə, kataloqların təşkili və faylların saxlanması sistemi nəzərdə 
tutulur.
Fayla aparan yol. Lazımi faylı tapmaq üçün müəyyən yol keçmək tələb olunur. 
Məsələn, C:\GAMES\CHESS\chess.exe. Bu, o deməkdir ki, şahmat proqramı vinçesterdə 
(C:) yerləşən oyun (GAMES) kök kataloqundakı şahmat (CHESS) kataloqundadır. Faylın 
adı göstərilən yola faylın bitkin adı deyilir. 
Fayl sisteminin qrafik interfeysin köməyi ilə təqdim edilməsi. MS-DOS-un iyerarxik 
fayl sistemi (kataloq və faylları) Windows qrafik interfeysində qovluq və sənədlər sistemi 
kimi təsvir edilir. Lakin MS-DOS-da başlanğıcda kök kataloq, Windows-da işə İşçi stol 
dayanır. Bundan sonra Mənim kompüterim, Səbət, Şəbəkə əhatəsi yerləşir. 
Mənim kompüterim qovluğu kompüterin resurslarını əks etdirir. 
Fayllar üzərində əməllər. Fayl üzərində aşağıdakı əməllər icra edilir: 
üzköçürmə (faylın nüsxəsi başqa kataloqa yerləşdirilir); 
yerdəyişmə (faylın özü başqa kataloqa yerləşdirilir); 
silmə (faylın kataloqdan silinməsi); 
138
çevik, sərt və ya lazer diskində
139
cəmi bir neçə yüz
140
diskin sərlövhəsi

---

115 
addəyişmə (faylın adı dəyişdirilir). 
Windows qrafik interfeysi fayllar üzərində aparılan əməlləri Drag&Drop
141
meto-
dundan istifadə etməklə mış vasitəsilə də icra etməyə imkan verir.
Windows qrafik interfeysi həm də MS-DOS-da işləmək imkanını saxlayır. Bunun 
üçün seans MS-DOS-a keçmək kifayətdir.