İsa Musayev, Mətləb Əlizadə

 
7.3.2. Lokal şəbəkədə işin sistem təminatı 
Lokal  şəbəkədə  məlumat  ötürülüşü  prosesi  şəbəkə  əməliyyat  sistemini  təşkil  edən 
proqram  vasitələri  kompkeksinin  köməyi  ilə  həyata  keçirilir.  Bəzi  şəbəkə  ƏS-ləri, 
məsələn,  Novell  NetWare,  ayrıca  kompüter  üçün  yaramır.  Bu  halda  şəbəkə  örtüyündən 
istifadə edilir. UNİX və ya Windows NT həm şəbəkədə, həm də ayrıca kompüterdə işləyir. 
Şəbəkə ƏS-nin vəzifələri aşağıdakılardan ibarətdir: 
  Verilən və proqramları bir kompüterdən digərinə ötürmək; 
 
Ayrıca kompüterdə proqram işlətmək; 
 
Şəbəkədə fayl sisteminin idarə edilməsi; 
 
İstifadəçilərin  şəbəkə  resurslarına  müdaxiləsinin  və  verilənlərin  icazəşiz 
müdaxilədən qorunmasının idarə edilməsi; 
 
Xarici  və  operativ  yaddaşdakı  verilənlərin  təhlükəsizliyinin  təmin  edilməsi, 
imtinalardan qoruma, verilənlərin arxivləşdirilməsi və təkrarlanması; 
 
Giriş-çıxış üzrə şəbəkə resurslarının paylanması; 
 
Şəbəkədən  kollektiv  istifadə  qaydalarına  əməl  olunmasının  uçotu  və  nəzarət 
edilməsi; 
 
Şəbəkənin əmr prosessorunun interfeysinin təmin edilməsi. 

---

 
174 
Şəbəkə ƏS-nin proqram təminatı 2 hissəyə bölünür. Əgər mərkəzi server varsa, bəzi 
modullar şəbəkəni idarə edən sistem cədvəllərinin saxlandığı mərkəzi serverdə işləyir. Bu 
modullar şəbəkə sisteminin nüvəsini təşkil edir. Digər modullar işçi stansiyalarda işləyir. 
Adətən  şəbəkə  elə  qurulur  ki,  işçi  stansiyalar  yalnız  serverin  disklərinə  və  birgə  istifadə 
edilən  printerlərə  müraciət  edə  bilir.  Stansiyalar  bir-birinin  diskinə  müdaxilə  edə  bilmir. 
Lakin  Net  Link  proqramı  serverə  müraciət  etmədən  iki  kompüter  arasında  (əgər  həmin 
proqram hər iki kompüterə yüklənibsə) birbaşa informasiya mübadiləsinə imkan verir.