İsa Musayev, Mətləb Əlizadə

 
8.4. İnformasiya emalının kompüter üsulu ilə bağlı problemlər 
Mövcud informasion strukturu köklü surətdə yenidən qurmadan, sadəcə əməkdaşların 
iş  yerlərinə  fərdi  kompüter  qoyub  onları  lokal  şəbəkədə  birləşdirmək  idarəetmədə 
nəzərəçarpacaq  müsbət  səmərə  verə  bilməz.  Köhnəlmiş  iş  üsullarını  avtomatlaşdırmaqla 
yalnız  kompüteri  yüksək  sürətli  kağız  sənəd  istehsalçısına  çevirmək  olar.  Belə  ki,  ABŞ 
müəssisələrinin  işinin  təhlili  göstərmişdir  ki,  bir  işçinin  müvəqqəti  olaraq  müəssisəyə 
qəbul  edilməsi  üçün  113  səhifəlik  43  müxtəlif  sənəd
176
  tərtib  etmək  lazım  gəlir.  Çünki 
mövcud informasiya sistemində ayrı-ayrı bölmələr və işçilər arasında əlavə əlaqələr vardır. 
Müəssisənin  normal  fəaliyyəti  üçün  cəmi  20-30  daxili  kommunikasiya  kifayət  edəcəyi 
halda, mövcud olan kommunikasiyaların sayı bundan 3-4 dəfə çoxdur. Müəssisənin idarə 
edilməsinin  avtomatlaşdırılması  təcrübəsi  göstərir  ki,  məhsuldar  kompüterin  qurulması 
―hər  ehtimala  qarşı‖  çap  edilən  və  yayılan  əlavə  nüsxələr  hesabına  kommunikasiyaların 
sayını  artırmaq  mümkündür.  Buna  görə  də  müəssisədə  kompüter  texnikası  tətbiq 
edilməzdən əvvəl lazımsız kommunikasiyalar optimal səviyyəyə qədər ixtisar edilməlidir. 
Yayılmış əsas təhlükələrdən biri kompüterin imkanlarını həddən artıq şişirtməkdir. Fərdi 
kompüter,  nə  qədər  baha  və  nə  qədər  məhsuldar  olsa  da,  bizim  mürəkkəb  iqtisadi 
məsələlərimizi  həll  edə  bilməsi  üçün  həmin  məsələlərin  proqramını  tərtib  etməyi  tələb 
edir.  Kompüter  texnikasının  tətbiqi  ilə  bağlı  olaraq  kollektivdə  yaranan  sosial-psixoloji 
problemlər  böyük  diqqət  tələb  edir.  Çünki  işçilərin  ixtisara  düşmək  qorxusu  və  qalan 
işçilərə daha ciddi nəzarət etmək imkanı yaranır. 
Kompüterləşdirmə mühasibat uçotu və təsərrüfat fəaliyyətinin təhlili texnologiyasını 
əhəmiyyətli  dərəcədə  dəyişdirir.  Ənənəvi  texnologiyada  mühasibat  uçotu  və  təsərrüfat 
                                                 
176
 
Tələb olunan sənəd surətləri ilə birlikdə
 

---

 
183 
fəaliyyətinin təhlili jurnal-orderdə və kağız sənədlərdə həyata keçirilirdi. Bu sənədlərin bir 
çoxu  kompüter  sistemində  də  istifadə  edilir.  Lakin  bu  sənədlər  çox  hallarda  elektron 
formada olur. Əsas uçot sənədləri (mühasibat kitabı və jurnallar) verilənlər faylı şəklində 
saxlanır  ki,  bunları  da  kompütersiz  dəyişmək  mümkün  deyildir.  Kompüter  texnologiyası 
bir-sıra xüsusiyyətlərə malikdir.