İsa Musayev, Mətləb Əlizadə

 
8.7.7. Verilənlər bazasının layihələşdirilməsi 
VB  yaradılmasının  ən  məsuliyyətli  mərhələsi  layihələşdirmədir.  Çünki  VB-nin 
istifadəçi  baxımından  məzmununun  səmərəli  təşkili  məsələsi  bu  mərhələdə  həll  edilir. 
Layihələşdirmə zamanı yol verilən səhv çox baha başa gəlir. Layihələşdirmə işləri böyük 
zəhmət tələb edən iş olmaqla, tam avtomatlaşdırılması mümkün deyildir. Bu işdə layihə-
ləşdirici mütəxəssis intuisiyası və təcrübəsi mühüm rol oynayır. 

---

 
196 
Ötən  10  illikləedə  çoxsaylı  mütəxəssislərin  gərgin  əməyi  sayəsaində  müxtəlif 
CASE-texnologiyalar
178
 yasradılmışdır ki, bunlar da layihələşdirmə işlərinin avtomatlaş-
dırılması  üçün  proqram  təminatı  yaratmağa  imkan  verir.  CASE  instrumentariyası  müx-
təlif struktur və obyekt-istinad metodlarına əsaslanır.  
VB-nin layihələşdirilməsi prosesi aşağıdakı mərhələləri birləşdirir: 
 VB-nin konseptual layihələşdirilməsi; 
 
VBİS və digər instrumental proqram vasitələrinin seçilməsi; 
 VB-nin məntiqi layihələşdirilməsi; 
 VB-nin fiziki layihələşdirilməsi. 
Konseptual  layihələşdirmənin  əsas  vəzifəsi  gələcək  istifadəçilərin  informasiya 
tələbatının  öyrənilməsi  əsasında  sistemin  predmet  oblastını  təyin  etməkdən  ibarətdir. 
Predmet oblastının tərkibi və strukturu 2 üsulla seçilir. Ən geniş yaılmış üsul funksional 
yanaşmadır ki, bu da ―məsələ‖ prinsipi ilə seçmədir. İkinci üsul predmet yanaşmasıdır. 
Birinci üsul istifadəçi tələbinin aydın olduğu halda, ikinci üsul bu tələbin qeyri-müəyyən 
olduğu halda tətbiq edilir. 
İnstrumental sistemlərin seçilməsi mərhələsi mütləq mobil sistem yaratmağın qeyri-
mümkünlüyü  ilə  bağlıdır.  Odur  ki,  hər  dəfə  konkret  tərkibli  instrumentariya  seçmək 
lazım gəlir. 
Məntiqi layihələşdirmə mərhələsində predmet oblastının konseptual modeli seçilmiş 
VBİS-in tələb etdiyi verilən modeli formasında təsvir edilir. 
Fiziki  layihələşdirmə  mərhələsi  layihələşdirilmiş  məntiqi  quruluş  üçün  daha 
səmərəli saxlama mühiti yaradılmasını həyata keçirir.