İsa Musayev, Mətləb Əlizadə

Windows Əməliyyat sistemi 
Bu ƏS-i də Microsoft firması İBM PC fərdi kompüterləri üçün işləyib hazırlamışdır.  
Windows  MS  DOS-a  nisbətən  daha  geniş  imkanlara  malikdir  və  istifadəçilər  üçün  daha 
rahatdır. Bu, Apple firmasının maşınlarını yaradanlar tərəfindən düşünülmüş prinsiplərə 
əsaslanır.  Faktiki  olaraq  Windows  fərdi  kompüterlər  üçün qrafik  standarta  çevrilmişdir. 
Windows  MS  DOS-dan  köklü  fərqlənən  prinsiplərə  əsaslanır.  MS  DOS  peşəkar  üçün 
idisə,  Windows  peşəkar  olmayan  üçündür.  Windows-un  əsas  fərqləndirici  cəhəti  cari 
momentdə  işləyən  proqramların  və  ƏS-in  monitor  ekranında  ―pəncərə‖  adlanan  xüsusi 
qrafik obyekt kimi təsviridir. Bu o deməkdir ki,  Windows çoxməsələli sistemdir. Lakin 
burada da hər bir vaxt momentində yalnız bir proqram işləyir. Bununla yanaşı, operativ 
yaddaşda  olan  bir  proqramdan  digərinə  keçmək  üçün  ―pəncərə‖ni  dəyişmək  kifayətdir. 
Windows-un  əsas üstünlüyü  münasib istifadəçi interfeysidir. Burada  əmri  MS  DOS-dakı 
kimi mətni sətr şəklində verməyə ehtiyac yoxdur. Lazımi element mışla seçilir. Kompü-
terin  interfeysin  dizaynı  baxımından  fərdiləşdirilməsi  imkanı  da  Windows-un  vacib 
üstünlüklərindəndir.  Windows-da  işçi  stol  konsepsiyası  mühüm  rol  oynayır.  Çünki 
istifadəçi işçi stolun məzmununu özü tərtib edə bilir. İstifadəçi proqramlarla yazı masası 
üzərindəki  sənədlərlə  işlədiyi  kimi  işləyir.  Windows-un  çox  mühüm  xüsusiyyətlərindən 
biri də işin çoxvariantlı təşkili imkanıdır. Kimə necə münasibdir, elə işləyir. Tez-tez rast 
gələn  əməliyyatlar  piktoqrafik  menyüdə  əyaniləşdirilmişdir.  Tipik  əməliyyatlardan  biri 
Alt,  Shift,  Ctrl  kimi  registr  dəyişən  düymələrlə  digər  düymələrin  kombinasiyasından
156
  
istifadə edilməsidir. 
                                                 
156
 
isti düymələrdən
 

---

 
124 
Windows – inteqrasiya  edilmiş  sistemdir. Buraya xüsusi təyinatlı proqramlar:  mətn 
və  qrafik  redaktorlar,  sazlama  proqramları,  çap  proqramları  və  s.  daxildir.  Windows-da 
hazırlanan bir sənədin müxtəlif hissələri müxtəlif proqram əlavələrinin köməyi ilə yerinə 
yetirilə  bilir.  Məsələn,  Word  mətn  redaktorunda  hazırlanmış  mətnə  Paintbrush  qrafik 
redaktorunda  hazırlanmış  şəkli  obyekt  formasında  daxil  etmək  mümkündür.  Şəkildə 
dəyişiklik etmək üçün onun üzərində mışın sol düyməsinin ikiqat sıxılması kifayətdir. 
Windows  sistemi  həqiqətən çoxməsələli  ƏS  deyildir. Burada bəzi sistem  cədvəlləri 
bütün icra edilən məsələlər üçün ümumidir. Bu, eyni zamanda bir neçə proqramın paralel 
icrasına imkan vermir. Windows çoxlu cari informasiyanı operativ yaddaşda saxladığın-
dan,  kompüteri  lazımi  qaydada  söndürmək  tələb  olunur.  Windows  32  mərtəbəli  ƏS-dir. 
Windows-da  müxtəlif  proqramların  əlaqələndirilməsi  üçün  mübadilə  buferi  (Clipboard) 
vardır.