Ishdan maqsad: rip protokoli yordamida multimediya tarmoqlarida marshrutizatsiya jarayonini sozlash. Nazariy qism

10-amaliy mashg‘ulot
 
MULTIMEDIALI ALOQA TARMOQLARI. ALOQA XIZMATLARIDAN 
FOYDALANUVCHILARNING YUKLAMALARINI HISOBLASH 
 
10.1. Mashg‘ulotning maqsadi 
 
Transport tarmoq bilan ulanish tarmog‘ini moslashishini va multimediali 
aloqa tarmoqlarining qurilmalaridan turli foydalanuvchilarning yuklamalarini 
xisoblashni o‘rganish. 
10.2. Topshiriq 
 
10.2.1. Amaliy mashg‘ulotga tayyorlanish jarayonida quyidagi o‘quv 
materiallarning: [2] adabiyotning 10 bo‘limini o‘rganish va keltirilgan nazorat 
savollariga tayyorlanish zarur. 
10.2.2. O‘zingizga tegishli variant bo‘yicha berilgan topshiriqlarni bajaring. 
Quyidagi 9.1-jadvalda variant bo‘yicha dastlabki ma’lumotlar keltirilgan. 
10.2.3. Topshiriqni bajarish uchun quyidagilarni aniqlang: 
- Transport tarmoqga ulanish tarmog‘i xosil qiladigan yuklamani xisoblang; 
- Transport paketli tarmoqni kommutatorlarini yig‘indi ishlab chiqilishini 
xisoblang. 
9.1-jadval 
Topshiriq variantlari 
№ 
Y
out
, erl 
N
SIGN
L
SIGN
N
MGCP
L
MGCP
K 
L
IP
1. 
1000 
2 
10 
1 
15 
1 
200 
2. 
2200 
7 
30 
6 
35 
4 
280 
3. 
1800 
6 
14 
5 
16 
2 
180 

---

4. 
3000 
8 
28 
7 
30 
5 
350 
5. 
500 
1 
13 
2 
15 
3 
150 
6. 
3200 
10 
18 
9 
22 
5 
340 
7. 
1500 
3 
8 
2 
11 
2 
240 
8. 
2000 
5 
18 
4 
20 
1 
280 
9. 
2500 
7 
22 
6 
25 
5 
350 
10. 
1200 
8 
16 
6 
20 
3 
240 
11. 
800 
3 
11 
2 
16 
2 
160 
12. 
3500 
12 
30 
10 
35 
5 
400 
13. 
700 
6 
13 
5 
18 
4 
260 
14. 
900 
3 
14 
1 
19 
5 
190 
15. 
1300 
7 
19 
5 
25 
4 
160 
16. 
3300 
8 
27 
7 
30 
3 
240 
17. 
2800 
10 
26 
8 
32 
6 
310 
18. 
1900 
6 
20 
5 
25 
3 
290 
19. 
1400 
5 
10 
2 
15 
1 
280 
20. 
3100 
10 
30 
8 
35 
3 
450 
21. 
2600 
9 
25 
8 
30 
2 
340 
22. 
3500 
8 
32 
7 
35 
7 
410 
23. 
1500 
4 
15 
3 
22 
5 
300 
24. 
4000 
9 
30 
8 
45 
2 
440 
25. 
1000 
6 
20 
4 
30 
1 
280 
26. 
2200 
4 
20 
3 
25 
2 
250 
 

---

9.3. Nazorat savollari 
 
1.
MAK multiservis abonent konsentratoriga qanday turdagi terminal 
qurilmalar ulanishi mumkin? 
2.
Tarmoqning transport platformasi satxini xarakterlang. 
3.
Yangi avlod tarmog‘ini sathli arxitekturasini tushuntiring. 
4.
Ulanishni multiservisli kommutatorni vazifasi nimadan iborat? 
5.
Ulanishni multiservisli kommutatori qanday qurilmalar bilan o‘zaro 
ta’sirlashishi mumkin? 
10.4. Amaliy mashg‘ulotga yakun yasash 
 
Transport tarmoq bilan ulanish tarmog‘ini moslashishi va multiservisli aloqa 
tarmoqlarining qurilmalaridan turli foydalanuvchilarning yuklamalarini xisoblash 
o‘rganildi.
 
10.5. Foydalaniladigan adabiyotlar 
 
1.
В.В. Величко, Е.А. Субботин, В.П. Шувалов, А.Ф. Ярославцев. 
Телекоммуникационные системы и сети. Том 3. Мультисервисные сети. -
Москва, Горячая линия – Телеком. 2005. 592 с. 
2.
В.И. Битнер, Ц.Ц. Михайлова. Сети нового поколения – NGN. 
Учебное пособие для вузов. – М.: Горячая линия – телеком, 2011, - 226 с. 
 
 
10.6. Nazariy qism 
 
Aloqa xizmatlaridan foydalanuvchilarning
yuklamalarini hisoblash 
 
Hisoblash uchun 9.2-jadvalda multimediali xizmatlarning trafiklarini 
parametrlari keltirilgan.

---

9.2-jadval 
Boshlang‘ich ma’lumotlar 
Trafik 
parametrlar 
Multimedia xizmatlari 
Telefoniya 
Xujjat 
qidirish 
Rangli faks 
Fayllarni 
uzatish 
Videotelefon
iya 
Video 
qidirish 
K
KS 
A
AS 
A
AS 
I
IS 
A
AS 
I
IS 
A
AS 
I
IS 
A
AS 
I
IS 
A
AS 
I
IS 
Manbalar soni, 
N mil.ta 
2.0 
2.0 
0.05 0.01 
0.04 
0.01 
0.01 
- 
0.01 0.005 0.01 0.005 
SKYU 
da 
solishtirma 
yuklama, erl. 
0.1 
0.4 
0.25 
0.5 
0.01 
0.03 
0.2 
- 
0.02 
0.1 
0.1 
0.4 
Tezlik cho‘qqisi, 
V
cho‘q
Mbit/s 
0.064 0.064 0.064 0.064 
2.0 
2.0 
2.0 
2.0 
10.0 
10.0 10.0 10.0 
Pachkali
1 
1 
200 
200 
1 
1 
1 
1 
5 
5 
18 
18 
Boshqa 
tarmoqlarga 
yuklamani ketish 
qismi 
0.03 
0.03 
0.01 0.01 
- 
- 
0.01 
0.01 
0.01 
0.01 
- 
- 
KS- kvartira sektori; AS-amaliy sektor; IS-idora sektori 
 
Ulanish tarmoqlarida telefoniya xizmati, xujjatlar qidirish, rangli faks va 
fayllarni uzatish trafiklarini konsentlatorlari sifatida, transport tarmoqga ulanish 
vositalarini qo‘llash samaradorligini oshirishni ta’minlovchi, “Protey” yoki 
“Iskratel” multiservisli abonent konsentratorlari (MAK) qo‘llanilishi mumkin. 
Bitta MAKga ulanadigan barcha xizmatlardan foydalanuvchilarning 
terminallarini soni real xoldagi loyixalashtirish jarayonida aniqlanadi. 
Barcha xizmatlar chaqiriqlar oqimini generatsiyalaydi deb xisoblaymiz. Bu 
asosda oqimlar jadalligini yig‘amiz. MAK portlariga fayllarni uzatish va rangli 
faks, hujjatlarni qidirish xizmati, telefon xizmati foydalanuvchilari tomonidan xosil 
qilinadigan chiquvchi yuklama yig‘indisini aniqlaymiz: 
fu
fu
rf
rf
хq
хq
Т
Т
fu
r
x
t
N
a
N
а
N
a
N
a
Y
0
0
0
0
,
,
,
+
+
+
=
(9.1) 
bu yerda N
T
, N
xq
, N
rf
, N
fu 
- mos keluvchi interfeyslar soni; 
a
T
, a
xq
, a
rf
, a
fu
-
yuklamaning solishtirma jadalligi. 

---

Videotelefoniya va video qidirish xizmatlari foydalanuvchilariga xizmat 
qilish uchun Fast Ethernet texnologiyali lokal tarmoqni xosil qilamiz va uni 
Iparshrutizatorga ulaymiz. 
Videotelefoniya va videoni qidirish manbalari yuqori pachechnost bilan 
xarakterlanadi (pachechnost koeffitsienti videotelefoniya uchun 5, video qidirish 
uchun 18 ga teng).
Pachechnost bu, katta vaqt davomiyligi oralig‘ida o‘lchangan, manbadan 
qabul qilinadigan o‘rtacha tezlikka oqimni cho‘qqi tezligini nisbati tushuniladi. 
Vodeotelefoniya va video qidirish manbalari xosil qiladigan yuklama quyidagi 
formula orqali aniqlanadi: 
(9.2) 
 
Kompyuter tarmoqlarda videotelefoniya va video qidirish xizmatlari 
foydalanuvchilariga xizmat ko‘rsatish jarayonida, raqamli oqim 100 Mbit/s 
tezlikda uzatiladigan birlamchi traktda oqimlarni statik multipleksorlash bajariladi. 
100Mbit/s tezlikda bitta trakt xizmat ko‘rsatadigan videotelefoniya va video 
qidirish foydalanuvchilari terminallarining sonini shunday tanlash kerakki, 
foydalanuvchilar guruxiga xizmatlar bir vaqtda taqdim etilganda o‘ta yuklanish 
yuzaga kelmasligi kerak. Fizik muxitda talab etilgan tezlikni xisoblashda yuklama 
manbalarini pachechnost koeffitsientini xisobga olish zarur.