İsim ve Sıfatlar Tevhidinde Ehl-i Sünnet’in Muhaliflere Cevabı

ONBEŞİNCİ BÖLÜM

Allah Azze ve Celle’nin İki Eli¹⁷⁶

Ehl-i Sünnet ve’l- Cemâat’in görüşüne göre Allah Teâlâ'nın bahşetme ve nimetle açılmış iki eli vardır. Allah’ın iki eli, O’nun sâbit zâtî sıfatlarından olup kendisine yaraşır gerçek iki eldir.¹⁷⁷

Allah’ın iki elinin olduğunu Kitap ve Sünnet kesin olarak göstermektedir:¹⁷⁸

Kitabın kanıtlarından biri Allah Teâlâ'nın şu buyruğudur:

“Allah iblise şöyle dedi: Ey İblis! İki elimle yarattığıma (insana) secde etmekten seni alıkoyan nedir?” (Sâd, 75)

Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-’in şu sözü ise sünnetin kanıtlarından sadece biridir:

“Allah’ın eli öyle doludur ki gece gündüz ondan (bağışlar ve nimetler) devamlı akar. Siz, Allah’ın gökleri ve yeri yarattığından beri (eliyle) infak ettiği (verdiği) şeyleri gördünüz mü? (düşündünüz mü?) Çünkü bütün bu verdikleri bile O’nun sağ elindekileri¹⁷⁹ hiçbir şekilde eksiltememiştir.” ¹⁸⁰

Ehl-i Sünnet Allah’ın, yaratıkların ellerine benzemeyen gerçek iki eli olduğu inancında icmâ etmiştir. Bunların anlamını kuvvet, nimet veya benzer şeylerle tahrîf etmek (değiştirmek)¹⁸¹ birkaç bakımdan doğru değildir:¹⁸²

1- Bu tahrîf, sözü hiçbir kanıt olmadan gerçek anlamından mecâzî anlamına çevirmektir.

2- Bu, Allah-u Teâlâ’ya izâfe edilerek kullanıldığı böyle bir siyakta (söz gelişinde) dilin kesinlikle kabul etmediği bir anlamdır. Çünkü Allah “iki elimle yarattığıma” buyurmuştur. Buna göre bu cümlenin “nimetimle veya kuvvetimle yarattığıma” anlamına gelmesi doğru olmaz.

3- Ellerin Allah’a izâfesi ikil bir kiple (sîgayla) geçmiştir. Oysa ne kitap ve sünnette ne de herhangi bir yerde nimet ve kuvvet ikil bir kiple Allah’a izâfe (nispet) edilmiş olarak geçmektedir. Öyleyse el, nasıl olurda nimet veya kuvvet ile açıklanır?!

4- Eğer iki el ile, kuvvet kastedilmiş olsaydı o zaman “Allah iblis’i eliyle yarattı” ve benzeri şeyler söylemek doğru olurdu ki bunları Allah hakkında söylemek olanaksızdır. Eğer böyle söylemek caiz olsaydı, Allah “İki elimle yarattığıma secde etmene engel olan nedir?” (Sâd, 75) dediği zaman iblis bunu delil olarak “beni de iki elinle yarattın” diye ileri sürebilirdi.

5- Allah’ın, kendisine izâfe ettiği el, bundan nimet veya kuvvetin kastedilmiş olmasını engelleyen değişik şekillerde geçmektedir. Öyle ki bazen el¹⁸³ ve avuç¹⁸⁴ lafzıyla, bazen Allah Teâlâ'nın kendine yaraşır parmakları¹⁸⁵ olduğunun belirtilmesi şeklinde, bazen de Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-’in şu sözünde olduğu gibi gökleri ve yeri eliyle tutup silkelediği şeklinde geçmektedir: “Allah bir eliyle gökleri, diğer eliyle de yeri avuçlar sonra da onları silkeler ve ‘mülkün sâhibi melik (hükümdar) benim’ der.” ¹⁸⁶

İşte bütün bu değişik kullanımlar, el ile nimet veya kuvvetin kastedilmiş olmasına engeldir.