İslamda şİƏLİK Əllamə seyyid məHƏMMƏd hüseyn təbatəBAİ

ŞİƏLƏR
 - 
ON
-
ON
 
BİRİNCİ
 
HİCRİ
 
ƏSRLƏRİNDƏ
 
906-cı hicri ilində Şeyx Səfiyəddin Ərdəbilinin 
sülaləsindən olan 13 yaşlı bir cavan
1
ata-babalarının 
müridlərindən təşkil olunmuş üç yüz nəfərlik bir dəstə ilə 
müstəqil və iqtidarlı bir şiə dövləti qurmaq üçün 
Ərdəbildən qiyama başladı; o, öz ətrafında qoşun 
toplayaraq İranın ayrı-ayrı xanlıqlardan təşkil olunmuş 
şahlıq üsul idarəsini devirmək fikrində idi. Şah İsmayıl 
Səfəvi xanlıqlar arasında, xüsusilə osmanlı imperatorluğu 
tərəfindən 
ələ 
alınmış 
Ali-Osman 
padşahlarının 
apardıqları qanlı müharibələrdə parçalanmış İranı vahid 
bir ölkə halına salaraq, bu ölkədə şiəliyi rəsmi məzhəb 
elan etdilər. 
Şah İsmayılın vəfatından sonra səfəvi şahları 12-ci hicri 
əsrinin ortalarına qədər hakimiyyətdə oldular və biri 
digərindən sonra on iki imamçı şiə məzhəbinin 
rəsmiyyətini təsdiq etdilər; hətta qüdrətin ən yüksək 
zirvəsində olduqları dövrdə (Şah Abbas Kəbirin 
dövründə) ölkə ərazisini və əhalinin sayını iki dəfə artıra 
bildilər. Bu iki əsr yarımlıq dövrdə şiələr sair islam 
ölkələrində əvvəlki kimi və öz təbii hallarında qalmaqda 
idilər. 
1 Şeyx Səfiyəddin Ərdəbili şiə aləmində böyük 
şəxsiyyətlərdən sayılırdı və 735-ci ildə vəfat etmişdir. 

---

74 
ŞİƏLƏR - ON
 
İKİ-
 
ON
 
DÖRDÜNCÜ
 
ƏSRLƏRDƏ

Son üç əsrdə şiə məzhəbinin inkişafı öz təbii 
formasında davam etmiş, on dördüncü hicri əsrinin 
axırları olan müasir dövrdə şiəlik İranda rəsmi və ümumi 
bir məzhəb kimi tanınmışdır. Yəmən və İraqda da 
əhalinin əksəriyyətini şiələr təşkil edir. Dünyanın müsəl-
manlar yaşayan bütün ölkələrində şiələr vardır, artıq 
onların sayı yüz milyonlarladır. 

---

75