İslamda şİƏLİK Əllamə seyyid məHƏMMƏd hüseyn təbatəBAİ
Yüklə 2,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
HƏDİS BARƏSİNDƏ YEKUN BƏHS Qurani-Kərimin təsdiq etdiyi hədisin əsli barəsində şiələrlə sair müsəlmanlar arsında heç bir münaqişə yoxdur. Lakin islamın əvvəllərində hakimiyyətdə olan rəhbərlərin hədisin qorunub saxlanmasında yol verdikləri səhlənkarlıqlar, eləcə də səhabə və tabeinlər tərəfindən hədislərin yayılmasında göstərilən ifrat səylər hədisləri acınacaqlı vəziyyətə düçar etdi. Bir tərəfdən dövri xəlifələr hədis yazılmasını qadağan edir, əllərinə düşən bütün hədisləri yandırır, bəzən də hədis nəql olunmasını qadağan edirdilər. Buna görə də hədislərin əksəriyyəti təhrif olundu, dəyişdirildi, unuduldu və nəticədə hal-hazırda mövcud olan aruolunmaz vəziyyət yarandı. Digər tərəfdən də Peyğəmbərin (s) hüzurunda olub o həzrətdən hədis eşitmək iftixarına nail olan, eləcə də dövri xəlifələr və müsəlmanlar tərəfindən ehtirama layiq 1 “Əraf” surəsi, ayə-53 109 görülən səhabələr hədis yaymağa başladılar; iş o yerə çatdı ki, hədis Quran ayələrindən üstün sayıldı, hətta bəzi ayələrin hökmü hədis vasitəsilə qüvvədən salındı. 1 Bir çox hallarda hədis nəql edənlər müəyyən bir hədisi eşitmək üçün uzun məsafələr qət edir və əzab-əziyyətli səfərlərə gedirdilər. İslam pərdəsi altında gizlənən daxili və xarici düşmənlərdən bir qrupu hədis yazıb yaymağa və nəticədə mötəbər hədisləri də etibardan salmağa başladılar. 2 Buna görə də islam alimləri düzgün hədisləri yanlış və qondarma hədislərdən ayırmaq üçün “rical və dirayə” adlı bir elmin təməlini qoydular . Şiələr hədislərin sənədini araşdırmaqla yanaşı, onların məna və məfhumunun Quranla müvafiq olmasını da lazımi şərt bilirlər. Şiələrin vasitəsilə sənədləri qəti olan, Peyğəmbəri-Əkrəmdən (s) və Əhli-beyt (ə) imamlarından çatan çoxlu hədislər varid olmuşdur. Bu məktəb nöqteyi- nəzərindən Quranla müxalif olan hədislərin heç bir dəyəri yoxdur və yalnız onunla müvafiq olan hədislər mötəbər sayılır. 3 1 Hədis vasitəsilə Quran ayəsinin fəsx edilə bilməsi üsul elminin araşdırdığı məsələlərdən biridir. Sünnü alimlərindən bəziləri ona inanır. Fədək hadisəsindən məlum olur ki, birinci xəlifə də ona inanırmış. 2 Bu mətləbə şahid olaraq bir çox mətləblər yazıl-mışdır ki, alimlər saxta hədislər bölməsində bu barədə danışmışlar. Həmçinin rical kitablarında ravilərdən bəziləri yalançı və hədis qondaran kimi təqdim edilmişdi.) 3 “Biharul-ənvar”, 1-ci cild, səh-139 110 Bu rəvayətlərin varlığına görə şiələr Quranla müxalif olan hədislərə əməl etmirlər; Quranla müxalif, yoxsa müvafiq olması məlum olmayan hədislər barəsində də Əhli-beyt imamlarından çatan başqa bir göstərişə əsasən onu rədd, yaxud qəbul etmədən “məskutun ənh” (heç bir nəzər verilməyən-red.) saxlayırlar. 1 Əlbəttə, bəzən şiə aləmində də sünnülər kimi əllərinə düşən hər bir hədisə əməl edən şəxslər tapılır. Yüklə 2,4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|