İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

Bir atıf notu:

-İmam-ı Rabbanî’nin (R.A.) Ashab-ı Suffa’ya işaret eden mektubu, bak: 2477/1.p.

-Ashab-ı Suffa’nın kendi aralarındaki dersleri, bak: 3701.p.

298- qqASHAB-ÜŞ ŞİMAL Ä_WL7~ _E.~ : Amel defterleri sol tarafla­rın­dan verilecek olan Cehennemlik kimseler. Sol­cular. Kur’an (56:9,41) ve (90:19) âyetle­rinde geçer.

299- qqASHAB-I UHDUD …—f'~ _E.~ : Cenab-ı Hakk’a iman ve itaat edenleri çukurlara doldurup yakan veya sopa ile döven firavun gibi za­lim kimseler ve cereyanlar. Kur’an (85:4.8)de geçer.

300- qqASHAB-I YEMİN w[W< _E.~ : Ahd ve yeminlerinde sebat eden­ler. Allah’a itaatleri ve amelleri iyi olup âhirette amel defterleri sağ ta­raftan verilecek olanlar. Mukaddesatçılar. Kur’an ve iman yolunda Allah (C.C.) için çalışanlar ve bunlara tarafdar olanlar. Kur’an (56:8,27,38) (74:39) ve (90:19) âyetlerinde geçer.

301- qqASR (ASIR) hM2 : Bir devrelik zaman. *İkindi vakti. *Zamanın bir cüz’ü. Yüz yıl. *Eskiden bazılarınca kırk, elli veya altmış yıllık müddet. İnsanın or­talama yaşayış za­manı. *Gece ve gündüzden herbiri. *Birisinin aşi­reti. *Men’etmek. *Suyunu çı­karmak için bir şeyi sıkmak. (Bak: Zaman)

301/1- Asır, Kur’an’da 103. Surenin ismi olup, bu surenin başında asr’a yemin edilmekle pek büyük ehemmiyeti bildirilmiştir. Surede zikredilen husu­siyetlere sahib olan her bir devir, bu surenin daire-i şümulüne girer. Aşağıdaki parça bu su­renin asrımıza bakan mânâ vecihlerinden bir nümunesidir. Şöyle ki:

«Her asra hitab ettiği gibi, bu asrımıza daha ziyade bakan (103:1,2)

¯h²K­'|¬S«7 «–_«K²9¬ž²~ Å–¬~ ¬h²M«Q²7~«— âyetindeki ¯h²K­' |¬S«7 «–_«K²9¬ž²~ Å–¬~ (şedde ve tenvin sayılır) makam-ı cifrîsi bin üçyüz yirmidört (1324) (1908) edip, hürri­yet inkılâbıyla başlıyan tebeddül-ü saltanat ve Balkan ve İtalyan Harbleri ve Birinci Harb-i Umumî mağlûbiyetleri ve deh­şetli muahedeleri ve şeair-i İslâmiyenin sarsılmaları ve bu memleketin zelzele­leri ve yangınları ve İkinci Harb-i Umumî­nin zemin yüzünde fırtınaları gibi, semavî ve arzî musibetlerle hasaret-i insaniye ile ¯h²K­'|¬S«7 «–_«K²9¬ž~ Å–¬~ âyetinin bu asra dahi bir hakikatı, maddeten aynı tarihiyle gösterip, bir lem’a-i i’cazını gösteriyor.

(103:3) ¬€_«E¬7_ÅM7~ ~Y­V¬W«2«— ~Y­X«8³~ «w<¬gÅ7~ ެ~ (âhirdeki €, ; sayı­lır, şedde sayı­lır ise) makam-ı cifrîsi bin üçyüz ellisekiz ve dokuz (1942-43) olan bu sene­nin ve gele­cek senenin aynı tarihini göstermekle o hasaretlerden bâhusus mânevi hasaretlerden kurtulmanın çare-i yeganesi, iman ve a’mâl-i sâliha ol­duğu gibi ve mefhum-u mu­halifiyle, o hasaretin de sebeb-i yeganesi kü­für ve küfran, şükürsüz­lük yani imansız­lık, fısk ve sefahet olduğunu gösterdi. Sure-i

¬h²M«Q²7~«— nin azametini ve kudsiyetini ve kısalığıyla beraber gayet geniş ve uzun hakaikın hazinesi olduğunu tasdik ederek, Cenab-ı Hakk’a şükrettik.» (K.L.204)

301/2- Surede geçen «–_«K²9¬ž²~ kelimesinden maksad: İstiğrakı ifade eden Ä~ karinesiyle ve «w<¬gÅ7~ެ~ nin ެ~ istisnasıyla, yani “iman-ı kâmil amel-i salih sahibi ve hak ve sabrı tavsiyeleşenlerin dışındaki her insan” de­mektir. ¯h²K­'|¬S«7 deki |¬4 zarfiyetiyle ifham ediliyor ki:

O insanlar zararın içine düşmüş, her tarafını hüsran kaplamıştır. O asır­daki ce­miyet adeta hüsran zeminidir. O cemiyette insan, sermaye-i asliyesi olan istidadat-ı ruhiyesini ifsad ile hüsran-ı ebedîye mahkûm olur.

¯h²K­' deki tenkir karinesiyle remzediliyor ki: Bunların cemiyetleri de her türlü fitne fesad, ihtilaf ve ihtilallerle anarşi içindedir, yani dünyada da ma­nevi cehen­nemdedirler.

Surede istisna edilen hakiki mü’minler ise; yok edilmesi istenen hakkın müdafii ve bu yolda karşılaştıkları meşakkatleri sabr u sebatla karşılayan mücahidlerdir. Su­rede iki kere nazara verilen ve (90:17) âyetinde de zikredi­len ²Y«.~«Y«# ifadesinin der­siyle; o mü’minler menfi hareketlerden uzak dura­rak müsbet hareketi ve manevi ci­hadı meslek ittihaz etmişlerdir. Yani bir­birle­rine hakkı ve sabr u sebatı tavsiyele­şir­ler ve böylece dine hizmet eden metanetli bir şahs-ı manevî teşkil ederler.