İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

4001- qqYEVM-İ ŞEK ±t- ¬•Y< : «Yevm-i şek, Şaban-ı Şerifin otu­zuncu günüdür. Velev ki havada bir arıza bulunmasın. Çünki o gün başka bir bel­dede hilalin görünmüş olması melhuzdur. Bu, metali’ ihtilafına itibar olun­masına göredir. Matla’ların ihtilafını muteber sayan zatlara göre bir gü­nün, “yevm-i şek” sayılabilmesi için hava bulutlu bulunmalıdır veya gecenin otu­zuncu gece olduğuna dair bir alâmet bulunmamalıdır. Meselâ hilalin gö­rün­düğüne dair olan şehadet reddedilmiş olmalıdır. Şek günü, Ramazan-ı Şe­rife veya bir vacibe niyet edilerek oruç tutulsa bakılır; eğer ramazan olduğu anla­şılırsa bu oruç ramazan-ı şerif orucundan olmuş olur. Ramazan olma­dığı anlaşılırsa ramazan-ı şerif orucuna niyet edilmiş olduğu takdirde bir na­file olmuş olur, iftar edilirse kazası lâzım gelir. Fakat bir vacibe niyet edilmiş ol­duğu takdirde o vacib namına sahih olur.

Şayet o günü Şabandan mı, yoksa Ramazandan mı olduğu anlaşılmazsa bir vacib namına niyet edilmiş olan oruç, o vacib namına sahih olmaz. Çünkü o günün ramazandan olmak ihtimali vardır. Şek gününde tatavvua (nafileye) niyet edilse -sahih olan kavle göre- bunda bir beis yoktur. Rama­zan-ı Şerif olduğu anlaşılırsa, Ramazan orucu tutulmuş olur. Şaban olduğu tebbeyyün ederse bu oruç nafile olmuş olur. Bu halde iftar edilse kazası lâ­zım gelir. Çünkü bunun tutulması iltizam edilmiştir.

Şek gününde “Ramazan ise oruç tutmaya, değilse iftar etmeye” niyet et­miş olan bir kimse, oruç tutmuş olmaz. Zira oruca niyette katiyyet lâzımdır. Böyle tereddütle oruca karar verilmiş olamaz. Yevm-i şekde nâsa işaa et­meksizin oruç tutmak, havass-ı ümmet için efdaldir, avam hakkında ise “tevellüm” efdalidir.» (B.İ.İ. 254)