İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

339- qqBAKAR hT" : (c. Bukur-Bikar) Öküz, dana, sığır. «Bakr, yarmak demek olduğundan, bu hayvan dahi top­rağı sürüp yarmak için kullanılması itibariyle bu isim verilmiştir.» (E.T.381)

340- qqBAKARPEREST a,há hT" : Öküzü mabud yapan. Öküz ve em­salini put yapıp ona tapan ehl-i dalâlet. Kur’anda (2:67) âyetiyle bildirilen bakarperestlik hâdisesi, her zaman ve herkes için bir ibret dersidir. Çünkü: «Kur’an-ı Hakîm’de çok hâdisat-ı cüz’iye vardır ki, herbirisinin arkasında bir düstur-u küllî saklanmış ve bir kanun-u umumînin ucu olarak gösteriliyor.» (S.246) (Bak: 973/1.p.)

Meselâ, «Mısır Kıt’ası, kumistan olan Sahra-yı Kebir’in bir parçası oldu­ğundan Nil-i Mübarek’in feyziyle gayet mahsuldar bir tarla hükmüne geçti­ğin­den, o cehen­nem-nümun sahra komşuluğunda şöyle cennet-misal bir mevki-i mübarekin bu­lunması, felahat ve ziraatı ahalisinde pek mergub bir surete getir­miş ve o sekenenin seciyesine öyle tesbit etmiş ki, ziraatı kudsiyye ve vasıta-i ziraat olan “bakar”ı ve “sevr”i mukaddes belki mabud derecesine çıkarmış. Hattâ o zamandaki Mısır mil­leti sevre, bakar’a, ibadet etmek dere­cesinde bir kudsiyet vermişler. İşte o zamanda Benî İsrail dahi o kıt’ada neş’et ediyordu ve o terbiyeden bir hisse aldıkları, “İcl” mes’elesinden anla­şılıyor.

İşte Kur’an-ı Hakîm, Hazret-i Musa Aleyhisselâm’ın risaletiyle, o milletin seci­yelerine girmiş ve istidadlarına işlemiş olan o bakarperestlik mefkuresini kesip öl­dürdüğünü, bir bakar’ın zebhi ile ifham ediyor.

İşte şu hâdise-i cüz’iye ile bir düstur-u küllîyi, her vakit, hem herkese ga­yet lü­zumlu bir ders-i hikmet olduğunu ulvî bir i’caz ile beyan eder.

Buna kıyasen bil ki: Kur’an-ı Hakîm’de bazı hâdisat-ı tarihiye suretinde zikre­dilen cüz’î hâdiseler, küllî düsturların uçlarıdır.» (S.246)

341- Evet bu bakarperestlik hâdisesinin ibret alınacak küllî mânâsından bir ib­ret levhası, beşerin ve bilhassa hayatperest Yahudilerin hırs-ı hayat ve menfa­atpe­rest­likleridir. Evet hayatî ve maddî menfaatlere ve vesilelerine hırs ile ya­pışmak ve ha­yatta yegâne gaye olarak onlara bağlanıp âhireti unutmak gafleti, insanı ve cemi­yeti perişan eden ve anarşizmi doğuran sebeblerin te­melini teşkil eder. Hususan asrı­mızda şan, şöhret, makam ve maaş elde et­mek vesilelerine gösterilen umumi te­ha­cüm gibi (Bak: 161. p.sonu ve 163.p.) her asrın birer ve­sile-i hayat olan bir nevi ba­karı vardır ki, âyet o bakarları kesip beşerin hakikata teveccüh etmesi için ders veri­yor.