İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

E

725- qqEBABİL u["_"~ : Dağ kırlangıcı. Kuş sürüsü. Sürüler, Bölükler.

Bu kelime Kur’an (105:3) âyetinde geçer. «Bir kısım müfessirîn bu ebabil keli­mesi, müfredi olmayan cemi’lerdendir, fırkalar demektir demişler... Mü­fessirînden ve lügaviyyundan bir kısmı da, ebabil’in müfredi, ibbale veya ibbevl veya ibbîl oldu­ğunu söylemişlerdir. Zemahşeri, ebabil; haza’ik yani cemaat diye tefsir ettikten sonra der ki: Bunun vahidi “ibbale”dir... İbbale; büyük huzme demektir. Bir kuş cemaati birbirine sıkışmakta büyük bir huz­meye teşbih olunmuştur... Ragıb da: Ebabil, “ibbil”in cem’idir. Deve bölük­leri gibi müteferrik demektir, diyor. Kamus’ta da şöyle diyor: İbbale, ibale, ibbevl, ibbil, iybal: kuştan attan, deveden bir kıt’a (bö­lük) ...Kamus şarihinin ve müterciminin zikrettikleri vecihle, bazıları ebabilin dağ kırlangıcı dedikleri bir kuş olduğuna zahib olmuşlardır.... Lakin yukarıda görüldüğü üzere eimme-i müfessirîn ebabilin böyle bir nevi kuş ismi olduğunu söylememiş, muhtelif surette bölük bölük, perderpey gelen sürüleriyle çokluklarını ifade eden bir sıfat veya hal manasıyla tefsir etmişlerdir.» (E.T.6103-6105 arasın­dan telhis edildi.)

725/1- «Hz. Resul-i Ekrem’in (A.S.M.) doğumundan evvel, Hristiyan Habeşli­ler dinlerini yaymak için San’ada bir mabed yaparak Kâbe yerine Arabları bu ma­bede çekmeğe çalıştılar. Kâbe-i Muazzama durdukça buna muvaffak olamıyacakla-rını anladıkları için, kudsi Kâbe’yi tahribe karar ver­diler. Ebrehe ku­mandasındaki Habeş Hristiyan Ordusu Mekke’ye kadar gel­diği sırada, Ebabil kuşla­rının gökten taş yağdırmaları üzerine mahvoldular. Habeş Ordusunun önünde bir fil yürütüldüğü için, bu meşhur irhasattan olan tarihî hâdiseye “Fil Vak’ası denir.» (O.A.L.)

726- Bu hâdise «Sure-i «r²[«6 «h«# ²v«7«~ de nass-ı kati ile beyan edilen “Vaka-i Fil”dir ki; Kâbe’yi tahrib etmek için, Ebrehe namında Habeş Meliki gelip, Fil-i Mahmudî namında cesim bir fili öne sürüp gelmiş. Mekke’ye yakın ol­duğu vakit fil yürümemiş. Çare bulamamış, dönmüşler. Ebabil kuşları onları mağlub etmiş ve pe­rişan etmiş, kaçmışlar. Bu kıssa-i acibe, tarih kitablarında tafsilen meşhurdur.

İşte şu hâdise, Resul-i Ekrem Aleyhissalatü Vesselâm’ın delail-i nübüv­vetin­dendir. Çünki veladete pek yakın bir zamanda, kıblesi ve mevlidi ve sevgili vatanı olan Kâbe-i Mükerreme, gaybî ve hârika bir surette Ebrehe’nin tahribinden kur­tulmuştur.» (M.177) (Bak: Ashab-ı Fil)