İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

qqHASENAT €_XK&) (Bak: Sevab)

1205- qqHASTALIK s7 yBK' : Canlıda bir takım değişikliklerin ortaya çıkma­sıyla organların yapısında veya işleyişinde yahut canlının davranışında tezahür eden bozukluk ve rahatsızlıklar. (Bak: Eyyub A.S., Musibet)

Hastalıkları bedenî, aklî ve ruhî-manevî olmak üzere üçe ayırmak müm­kündür. Tıb ilmi, ilk iki gruba giren hastalıkları incelemekte, bunların teşhis ve tedavileri ile uğraşmaktadır. Manevî veya kalbî hastalıklara gelince:

Başta Hz. Muhammed (A.S.M.) olmak üzere bütün enbiya, asfiya, evliya gibi maneviyat âleminin büyükleri, bu nevi hastalıkların tabibleridirler. Bu­nunla beraber Peygamberler, manevi hastalıklar kadar beden, akıl ve ruh hastalıkları sahasında da beşeriyete rehber ve önder olmuşlardır. Lokman (A.S.) hekimlerin piri olarak kabul edilir. İsa (A.S.)ın, hem beden hem ruh hastalarını mu’cizevi bir surette iyileştir­mesi, beşeriyetin bu sahada istikbalde ulaşacağı terakkiyatın hududlarına remzeder. Nitekim bu hakikata işaret eden şu âyet

¬yÁV7~ ¬–²†¬_¬" |«#²Y«W²7~ ¬|²&­~«— «‹«h²"«ž²~«— «y«W²6«ž²~ Î>¬h²"­~«— (3: 49) Kur’an, Hazret-i İsa Aleyhisselâm’ın nasıl ahlâk-ı ulviyesine ittibaa beşeri sarihan teşvik eder. Öyle de, şu elindeki san’at-ı âliyeye ve tıbb-ı Rabbanîye, remzen tergib edi­yor.İşte şu âyet işaret ediyor ki: “En müzmin dertlere dahi derman buluna­bilir. Öyle ise ey insan ve ey musibetzede benî-Âdem! Me’yus olmayı­nız...Her dert-ne olursan olsun-dermanı mümkündür. Arayınız. bulunuz. (Bak: 1213/2.p.) Hatta ölüme de muvakkat bir ha­yat rengi vermek müm­kündür.” Cenab-ı Hak, şu âyetin lisan-ı işaretiyle manen di­yor ki: “Ey insan! Benim için dünyayı terk eden bir abdime iki hediye verdim. Biri, manevi dertlerin dermanı; biri de, maddi dertlerin ilacı. İşte ölmüş kalbler nur-u hi­dayetle diriliyor. Ölmüş gibi hastalar dahi, onun nefesiyle ve ilaciyle şifa bu­luyor. Sen de benim eczahane-i hikmetimde her derdine devam bulabilirsin. Çalış, bul! Elbette ararsan bulursun.” işte beşerin tıb cihetindeki şimdiki terakkiyatından çok ilerideki hududunu, şu âyet çiziyor ve ona işaret ediyor ve teşvik yapıyor.” (S.255)

1205/1- Peygamberimiz (A.S.M.)’ın hıfzıssıhha sahasındaki sünnet ve hadisleri nurlu birer rehberdir. Manevi sıfatı ise “tabib-i kulub”dur. Kur’an da müminlere şi­fadır. Manevi hastalıklar hem ferd, hem cemiyetler için bahis mevzuudur. Bu hu­sustaki Kur’an âyetlerinden birkaç not, bahsimizin so­nunda gösterilmiştir.

Resulullah’ın (A.S.M.) yolundan giden ve Kur’anı rehber edinen ümme­tinden birçok âlimler ve maneviyat büyükleri olan zatlar, hastalıkların her üç dalında da be­şeriyet için birer nümune-i imtisaldirler. Meselâ maddisahada bir nümune:

“İslâm hükemasının Eflatun’u ve hekimlerin şeyhi ve feylesofların üstadı dâhi-i meşhur Ebu Ali ibn-i Sina, yalnız tıp noktasında

(7:31)~Y­4¬h²K­# «ž«— ~Y­"«h²-~«— ~Y­V­6 âyetini şöyle tefsir etmiş. Demiş:

²u¬±V«T«4 ¬•«Ÿ«U²7~¬h²M«5 |¬4 ¬Ä²Y«T²7~ ­w²K­&«— _®Q²W«% ¬w²[«B²[«A7²~ |¬4 Å`¬±O7~ ­a²Q«W«%

¬‰Y­SÇX7~ |«V«2 «j²[«7«— ¬•_«N¬Z²9¬ž²~ |¬4 ­š_«S¬±L7~«— ²`ÅX«D«# ¯u²6«~ «f²Q«"«— «a²V«6«~ ²–¬~

¬•_«QÅO7~ |«V«2 ¬•_«QÅO7~ ¬Ä_«'²…¬~ ²w¬8 ®ž _«& Çf«-«~

Yani: “İlm-i Tıbb’ı iki satırla topluyorum: Sözün güzelliği kısalığındadır. Yedi­ğin vakit az ye.Yedikten sonra dört beş saat kadar daha yeme. Şifa ha­zımdadır. Yani kolayca hazmedeceğin miktarı ye... Nefse ve mideye en ağır ve yorucu hal, taam taam üstüne yemektir.” (L.147)