İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

2000- qqKIRAAT }¶<~h5 : Okuma. Düzgün ve çabuk okuma. *Okuma kitabı. *Fık: Namazda Kur’an-ı Kerim’den bir miktar okumak.

İnsan bir yazıyı ya kendi kendine yahut başkasına dinletmek üzere okur. Hususi mütalaa nasıl olsa olur. Fakat dinletmekten maksad, anlatmak olduğu için o yolda okumanın dikkat edilecek bazı noktaları vardır. Bir eser mensur ise onu okumağa kıraat, manzum ise inşad denir. Gerek kıraat, gerek inşad; mihanikî, mantıkî, bediî diye üçe ayrılır:

2001- Kıraat-ı Bediî: Mantıkî kıraat şartlarına riayet ettikten başka rikkat mev­kiinde sesini indirmek, şiddet makamında yükseltmek, -acemi aktör tavrı takınmak­sızın- mevzuu ses ve işaretle canlandırmak.

2002- Kıraat-ı Mantıkî: Acele etmeyerek fakat imla kaidelerine dikkat ederek, yani virgüllerde biraz daha durmak, taacüb ve istifhamları anlatmak, muhaverelerde konuşanların sözlerini ayırmak suretiyle okumaktır.

Mecma-ül Âdab eserinin kelâm âdabı babının dördürcü âdabında “ke­lâmı ta’cil etmeyip gayet teenni ile, tertil ile söylemek; hatta Fahr-i Âlem A.S.M. Efendimiz, tekellüm buyurdukça eğer bir kimse saymak murad ey­lese, saymaya kadir olurdu.

Yani Ú • ‰  Û _X[A9 –_6 f5—

˜_M&«ž« ±fQ7~ ±f2—~—_ZQW, w«8 ±u6 yWZS< ®ŸN4 diye mervidir.

S.M.Zühd 71. hadîste meâlen: “Peygamber (A.S.M.) bir hadîs tahdsis eder, an­la­tırdı. Eğer onun sözlerini saymak isteyen kişi saysa idi, muhakkak onları sayabi­lirdi” buyurulur. (Ebu Davud, İlim 7’ye de bak)

Kur’anda (25:32), (73:4) âyetlerinde tane tane ve yavaşça kıraat mana­sında olan tertilen okumak tavsiyesi de aynı hususu te’yid eder. (Bak: 2137.p.)

2003- Kıraat-ı Mihanikî: Kelimeleri, terkibleri doğru telaffuz etmekle be­raber ezber dersi gibi çabuk çabuk okumaktır. Böyle okuyuş dinleyene fazla birşey anlat­maz. Ancak okuyanın, mevzuu kavramış olduğunu anlatır. Öyle kıraat, bir makinanın duygusuz işlemesine benzetilir. (Bak: Edebiyat)