İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

2269- qqMECUSİ |,YD8 : Çok eskiden yaşamış, kulağı küçük olan bi­risi­nin adıdır. Ateşperestlik ayinine sebeb olduğundan, Ateşperestlere bu isim veril­miştir. *Eski İran dini olan Mecusilikten olan kimse.

2270- Çok hakikatları ifade ile beraber Mecusiliğe de işaret eden bir âyet-i ke­rimede şöyle buyuruluyor:

“(6:100) Åw¬D²7~ «š_«6«h­- ¬y±V¬7 ~Y­V«Q«%«— Allah’a cinleri türlü türlü şerikler kıl­dılar..

İbn-i abbas’tan bir rivayete göre de işbu Sure-i Saffat’daki

(37:158) _®A«K«9 ¬}ÅX¬D²7~ «w²[«"«— ­y«X²[¬" ~Y­V«Q«%«— âyetinin de delaleti veçhile, Allah ile İblis beynlerinde bir neseb alâkası iktiza eden, mütekabil iki birader gibi ad­dederek ha­yırların hâlikı Allah, şerrin hâlikı İblis’tir” diyen zenadika hak­kında nazil olmuştur ki; bu surette de evvela Mecus itikadına ve saniyen buna benziyenlere alâkadar olur. Zira alel’umum Mecus, bu âlemdeki bütün hayırlar Nur’dan ve tabir-i âharla Yez­dan’dan, bütün şerler de Zulmet’ten ve tabir-i âharla Ehremen’dendir, diye bir iki­liğe kail olduklarından suret-i umumiyede “Sineviyye” ünvanını almışlardır. Ve esa­sen Zerdüşt’ün “Zeynd” kitabına nisbeti ifade eden Farisîde “zendik” ve Arabîde “zındık” ve bunun cemi’ olarak zenadika, alel-umum Mecusun lakabıdır. Bütün Me­cus mezhebinde anası ve kızkardeşi gibi meharimini tezevvüc etmek helal adde­dildiği gibi yine Mecus içinde haram ve helal ahkâmına i’tikad etmiyen, “hurremdiniler” tabir olunan, eski bir İbahiye fırkası ve kezalik alel-umum kadın­larda emvalde, ot su mer’a gibi iştirake kail olan ve Mezdekiyye denilen bir iştirakiyye fırkası dahi bulunduğu cihetle, zındık bilhassa dinsiz ve itikadsız mana­sına da örf olmuş ise de esasen zenadika, Zerdüşt’ün “Zendavesta”sı dolayısıyla alel-umum Mecus demektir. Mecus’un hissî bir nokta-i nazar iş’ar eden Nur ve Zulmet isimleriyle ifade ettikleri bu ikilik akideleri, surenin başında

(6:l) «–Y­7¬f²Q«< ²v¬Z¬±"«h¬" ~—­h«S«6 «w<¬gÅ7~ Åv­$ «‡YÇX7~«— ¬€_«W­VÇP7~ «u«Q«%«— kavl-i celili ile şümullü bir su­rette takbih olunduğu gibi, Yezdan ve Ehremen veya Hürmüz ve Ehremen diye maba’dettabiî ve manevi bir nokta-i nazardan ifade eden şirkleri de burada “cin” mantukiyle takbih ve reddolunmuştur. Çünkü Ehremen, İslâm’da İb­lis denilendir ve İblis ¬y¬±"«‡ ¬h²8«~ ²w«2 «s«K«S«4 ¬±w¬D²7~ «w¬8 «–_«6 (18:50) medlûlünce cin­dendir. Gerçi müfessirînin ve Milel ü Nihal’de Şehristanî’nin beyanları veçhile, Me­cusilerin bu babda birçok ihtilafatı var­dır.” (E.T. 1998)