İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

qqEMEL u8~ : Rica, ümid, şiddetli istek. Ummak. * Gaye. (Bak: Gaye, Reca, Tûl-u Emel, Ye’s)

806- qqEMEVİLER hV: (Benî Ümeyye: Ümeyye Oğulları) Dört ha­life dev­rinden sonra devlet idaresi Beni Ümeyye hanedanına geçmiştir. Haz­ret-i Peygam­ber’in (A.S.M.) dedesinin babası olan Haşim’in amcasının ismi Ümeyye idi. Emevi ismi, Ümeyye’den gelmektedir. Emevi Devleti Mi. 661-750 seneleri arasında salta­nat sürmüştür. (Emeviye Devleti’nin zuhuru, bak: 1013.p.)

Ümeyye’nin torunlarından olan Hazret-i Osman (R.A.) halife olunca, kendi ak­rabalarından Muaviye’yi Suriye umum valisi olarak Şam’a gönderdi.

Hazret-i Osman (R.A.) şehid edilince, halifeliğe Hazret-i Ali (R.A.) geti­rildi. Hazret-i Ali, zulüm etmeden adalet-i mahza ile, Hazret-i Osman’ın ka­tillerini bul­mağa çalışıyordu. Vaktin uzaması, Muaviye ve taraftarlarını rahat­sız etti. Muaviye’ye göre, ne pahasına olursa olsun, Hazret-i Osman’ın katil­leri bulunmalıydı. Adalet-i izafiye ile hareket edilmeliydi. (Bak: 527 ilâ 529.p.lar) Bu sebeble Hazret-i Ali şehid edilince halife olan Peygamberimi­zin büyük torunu Hasan (R.A.) hilafet sebebiyle doğacak karışıklıkları önle­mek için 6 ay sonra halifelikten feragat etti. Ve Mi. 661’de Muaviye halife olup Emevi Devletini kurdu.

Hazret-i Muaviye kendi oğlu Yezid’i Mi. 676’da kendi yerine halife ilan etmiş ve böylece ilk defa saltanatın babadan oğula geçmesi şekli tatbikata girmiş oldu. Yezid’in hilafete hâkim olması, babasının vefatından sonra 680’de olmuştur. Yezid’in zamanında (680 yılında) Kerbela’da Hazret-i Hü­seyin (R.A.) şehid edilince Âl-i Beyte bağlı seyyidler, Emevi idarecilerine muhalefetle bir kısmı Afrika kuze­yine, bir kısmı da Horasan taraflarına git­mişlerdi. Denebilir ki, Kerbela vakıası Ab­basilerin kurulması yolunda çıka­rılmış ilk davetiyedir.

807- Emevi halifelerinin hilafete geçme tarihleri:

Muaviye .............................. Hi. 41 Mi. 661

Yezid ................................... 60 680

II. Muaviye ......................... 64 683

Mervan ................................ 64 684

Abdülmelik ......................... 65 685

Velid .................................... 86 705

Süleyman ............................ 96 715

Ömer bin Abdülaziz ......... 99 717

II. Yezid .............................. 101 720

Hişam ................................. 105 724

II. Velid .............................. 125 743

III. Yezid ............................ 126 744

İbrahim ............................... 126 744

II. Mervan .......................... 127 744 (ve 132/750)

808- Velid’in genel valilerinden Haccac, devlete karşı çıkan ve hilafet dava eden pekçok kimsenin kanını dökmekle zalimliği meşhur olmuş, “Haccac-ı Zalim” ünvanıyla tarihe geçmiştir. Ömer bin Abdülaziz ise, Hülefa-yı Raşidîni taklid ede­rek, devlet idaresini İslâm esasları içine almıştı. Fakat saltanat meraklıları tarafından zehirletilerek şehid edildi.

Emevi Devleti zamanında imamlar ve müctehidler olmak üzere pek çok âlim yetişmiş ve bunlar, gerek itikadın ve gerekse ibadetlerin esaslarını mu­hafazada çetin mücadeleler vermişlerdir. Emeviler, kara ve deniz ordusu çok güçlü olmasına rağ­men, dahildeki isyanlar sebebiyle fütuhatına devam ede­memiştir. Eğer dahilî isyan­lar olmasaydı belki de Emeviler Devrinde Avrupa ve Asya kıtalarının tamamı müslümanların eline geçecekti. Türkistan ve En­donezya, Kuzeyde Kafkasya, batıda Anadolu’nun yarısı, İspanya ve Kuzey Afrika Emevi topraklarına katıldı. Emevi hükümdarlarının Ehl-i Beyt’e et­tikleri zulüm ve akıttıkları kan sebebiyle çıkan is­yanlar devleti zayıflattı. Ab­basi taraftarları ile kavi bir ekseriyet, Abbasi tarafına geçti. Horasanlı Ebu Müslim, Emevi Devletini bir muharebede Abbasilere devretti. Böylece Emeviler tarihe karışmış oldu. (Bak: Hilafet)