İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

qqFAL Ä_4 : Uğur. Baht. Tali’. (Bak: Tefe’ül)

896- qqFANİ z9_4 : Muvakkat, kaybolan, gelip geçici, devamlı olmayan. (Bak: Beka)

«Ey insanlar! Fani, kısa, faidesiz ömrünüzü baki, uzun faideli, meyvedar yap­mak ister misiniz? Madem istemek, insaniyetin iktizasıdır. Baki-i Ha­kiki’nin yoluna sarfediniz. Çünki Baki’ye müteveccih olan şey, bekanın cilve­sine mazhar olur. Ma­dem her insan gayet şiddetli bir surette uzun bir ömür ister, bekaya âşıktır ve ma­dem bu fani ömrü baki ömre tebdil eden bir çare var ve manen çok uzun bir ömür hükmüne geçirmek mümkündür. Elbette insaniyeti sukut etmemiş bir insan, o ça­reyi arayacak ve o imkâni bilfiile çe­virmeye çalışacak ve tevfik-i hareket edecek. İşte o çare budur: “Allah için işleyiniz. Allah için görüşünüz. Allah için çalışınız. Lillah, livechillah, lieclillah rızası dairesinde hareket ediniz. O vakit sizin ömrünüzün daki­kaları seneler hükmüne geçer.» (L.17)

897- «Eğer şu fani dünyada beka istiyorsan, beka fenadan çıkıyor. Nefs-i emmare cihetiyle fena bul ki, baki olasın..

Dünyaperestlik esasatı olan ahlâk-ı seyyieden tecerrüd et. Fani ol! Daire-i mül­künde ve malındaki eşyayı, Mahbub-u Hakiki yolunda feda et. Mevcu­datın adem-nüma akıbetlerini gör. Çünki şu dünyadan bekaya giden yol, fe­nadan gidiyor..

Ey nâdan nefsim! Bil ki, çendan dünya ve mevcudat fanidir. Fakat her fani şeyde, bakiye isal eden iki yol bulabilirsin ve can ve canan olan Mahbub-u Lâyezal’in tecelli-i cemalinden iki lem’ayı, iki sırrı görebilirsin. An şart ki: Suret-i faniyeden ve kendinden geçebilirsen.

Evet nimet içinde in’am görünür, Rahman’ın iltifatı hissedilir. Nimette in’ama geçsen, Mün’im’i bulursun. Hem her eser-i Samedanî, bir mektub gibi, bir Sani-i Zülcelal’in esmasını bildirir. Nakıştan manaya geçsen, esma yoluyla müsemmayı bulursun. Madem şu masnuat-ı faniyenin mağzını, içini bulabilirsin; onu elde et. Manasız kabuğunu, kışrını, acımadan fena seyline atabilirsin.» (S.216)

«Faniyim, fani olanı istemem. Âcizim, âciz olanı istemem. Ruhumu Rahman’a teslim eyledim, gayr istemem. İsterim fakat bir yâr-ı baki isterim. Zerreyim fakat bir şems-i sermed isterim. Hiç ender hiçim fakat bu mevcu­datı umumen isterim.» (S.221)