İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

qqHAVAİC-İ ASLİYE y[V.~ ¬c¬=~Y& : Temel ihtiyaçlar. *Fık: Mesken ile, eve lüzumlu eşyadan ve kışlık, yazlık elbise ile lüzumlu silahtan, âletten, kitabdan ve bi­nek (hayvan) ile hizmetçi ve bir aylık -sahih görülen diğer bir kavle göre; bir sene­lik- nafakaya mahsus erzaktan ibarettir. (Bak: 4046) p)

qqHAVARİC ‚‡~Y' : (Haricî c.) Haricîler, Hariçte kalanlar. (Bak. Haricî­ler)

1234- qqHAVARİYYUN –Y<‡~Y& : Hz. İsa’nın (A.S.) yardımcı ve saha­beleri olan 12 kişinin hepsine birden verilen isim.

“Havariyyun kelimesi esasen “havari” ism-i mensubunun cemi’idir. Ka­mus Şarihinin beyanına göre bazılarının kavlince cem’den cinse menkul ola­rak müfrede ve cem’a ıtlak olunur. Havar ve haver asl-ı lügatta beyaz ve be­yazlık manasına isim­dir. Halis ve temiz dost ve mededkâra ve bahusus En­biya-i İzam Hazeratının davet ve ahkâmını infaz uğrunda yar ve yardımcıları olanlara da., hulus-i niyet ve temiz­liklerinden dolayı “havari” ıtlak olunur.” (E.T. 4944)

Havariyyunun isimleri ve İsa (A.S.) tarafından nerelere gönderildikleri mevzu­unda verilen bilgiler, kaynak kitablarda kısmen farklıdır. Elmalılı Hamdi Yazır, yaz­dığı tefsirinde (ci.: 7, sh.4944) muhtelif kaynaklardan na­killer yapmıştır.

Matta İncili, Bab: 10’da, oniki havariyyunun isimleri şöyle kaydedilmiştir: “Ve oniki resulün adları şunlardır: Birincisi, Petrus denilen Simun ve kardeşi Andreas, Zebedi’nin oğlu Yakub ve kardeşi Yuhanna, Filipus ve Bartolomeus, Tomas ve vergi mültezimi Matta, Alfeus’un oğlu Yakub ve Taddeus, Gayyur Simun ve İsa’yı ele veren Yahuda İskariyot:” (Kitab-ı Mu­kaddes “Tevrat ve İncil”, İstanbul 1981)

Havariyyun, Kur’anda (3:52) (5:lll,l12) (61:14) âyetlerinde geçer. (Bak: İsevilik)

1235- “Ashab-ı Kiram içinde Aşere-i Mübeşşere Resulullah’ın havarileri ma­kamındadır. Bir hadis-i şerifte (¹³¹) h²[«"­ˆ >¬‡~«Y«&«— >¬‡~«Y«& ¯±|¬A«9 ¬±u­U¬7 yani, her pey­gamberin bir havarisi vardır, benim havarim de Zübeyr’dir diye bil­hassa Hz. Zübeyr bu vasf ile yad olunmuş olmakla beraber Katade’den riva­yet olunduğu üzere, ondan başkalarına havari ıtlak olunduğu varid olmuştur. Denilmiştir ki, Resulullah’ın havariyyunu: Ebu Bekir, Ömer, Osman, Ali, Hamza, Ca’fer, Ebu Ubeyde İbnil Cerrah, Osman İbni Maz’un, Abdurrahman ibn Avf, Sa’d ibni Ebi Vakkas, Talha ibni Ubeydullah ve Zübeyr ibni Avvam hazeratıdır. (R.A.)” (E.T. 4949)

Hz. Musa (A.S.) ın da dinî hizmette beraberinde bulunan ve “feta” (genç yiğit­ler) tabiriyle Kur’an (18:60,62) âyetinde bildirilen yardımcıları yani bera­berinde olan bu mücahidleri, havariyyun mahiyetindedir. Ashab-ı Kehf de (Bak: Ashab-ı Kehf) din yolunda mücahid genç yiğitler idiler. Mezkûr nakil­ler­den anlaşılıyor ki, geçmiş bazı peygamberlerin ve mücahid dinî şahsiyetle­rin, haslar dairesi manasında, feda­kârlar cemaatı vardı ve kıyamete kadar da ola­cak ve olmalı (Bak: Vakf-ı Hayat)