İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

qqİBN-İ ÖMER hW2 ¬w"~ : (Bak: Abdullah İbn-i Ömer)

1460- qqİBN-İ RÜŞD f-‡ w"~ : (Mi. l126-l198) Batı dünyasında Averroes adı ile bilinen Ebu Velid Muhammed Bin Ahmed Bin Rüşd, İslâm dünyasında Kadı Ebu Velid ünvaniyle de tanınır. Aristo’cu ve akılcı bir fel­sefe akımı olan Meşşaiyenin son büyük temsilcisidir.

İbn-i Rüşd, İspanya-Endülüs İslâm Devletinin eski başşehri Kurtuba’da yer­leşmiş bir kadı ailesine mensubdur. Büyük babası Kadı-yul Kudat (Baş Kadı) idi. Kendisi de önce fıkıh, kelâm ve diğer dinî ilimleri tahsil ederek kadı olmuş ve Kadı-yul Kudat rütbesine kadar yükselmiştir. Devrinin hü­kümdarının himaye ve iltifatına mazhar,olmuş fakat sonradan itibardan düşmüş ve nefyedilmiştir.

1461- İbn-i Rüşd, tahsil yıllarında dinî ilimlerden başka, zamanının ilim­lerine karşı büyük bir alâka duyurak mantık, tıb, matematik, astronomi, edebiyet ve felsefe sahasında da geniş bilgi edindi. Daha çok tıb, felsefe ve mantık sahasında tanınan bir çok eserlerin sahibidir. Eserleri, zamanında ve daha sonra bir çok defa Latince, İbraniceye tercüme edildi. Batıda gayr-i müslim bir kısım filozoflarca eserleri tak­dirle karşılandı ve İbn-i Rüşd’cülük manasına gelen ve Mi.17.yy.a kadar canlı ka­lan”Averoisme” (Averoizm) akımının doğmasına yol açtı. Fakat felsefi eserleri Hrıstiyanlık bakımından küfür sayılarak Mi. 1209 yılında Paris’te toplanan Hristiyan Ruhban Meclisi tarafından yasaklanmıştı.

Felsefi eserlerinin çoğu, Aristo’nun eserlerinin şerhleridir. Nakil ile aklı ve fel­sefeyi te’lif ve Kur’an ve iman hakikatlarını Aristo felsefesine ve akla göre te’vil et­meye çalışması, İslâm’ın İlahî kudsiyetini ve istiklaliyetini anla­masına perde olmuş ve haklı olarak tenkidlere uğramıştır. Sürgünde ve 72 yaşında iken vefat etmiştir.