İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

Bir atıf notu:

-Âlem-i tagayyür ve imtihana işaret eden âyet, bak: 1929.p.

2019/1- “Rivayette var ki: “Âhirzamanda, Allah Allah diyecek kalmaz.” (¹⁸⁷) ­yÁV7~ ެ~ «`²[«R²7~ ­v«V²Q«< «ž bunun bir te’vili şu olmak gerektir ki: “Allah! Al­lah! Allah! de­yip zikreden tekyeler, zikirhaneler, medreseler kapanacak ve ezan ve kamet gibi şeairde ismullah yerine başka isim konulacak” demektir. Yoksa umum insanlar küfr-ü mutlaka düşecekler demek değildir. Çünki Al­lah’ı inkâr etmek, kâinatı inkâr etmek kadar akıldan uzaktır. Umum değil, belki ekser insanlarda dahi vukuunu akıl kabul etmez. Kâfirler Allah’ı inkâr etmiyorlar, yalnız sıfatında hata ediyorlar.

Diğer bir te’vili şudur ki: Kıyamet kopmasının dehşetini görmemek için, mü’minlerin ruhları bir parça evvel kabzedilir; kıyamet, kâfirlerin başlarında patlar.” (Ş.584) (Bak: 988,2042.p.lar)

Kıyamet şerli insanların başına kopar. Bak: Sahih-i Müslim, 2949.hadis ve İbn-i Mace 4039.hadis.

Kıyametin kopmasında en önemli sebepte insanların dinden uzaklaşma­larıdır. (Bak: 1038 p.sonu)

2020- Sual: “Kıyametin hâdisatında ervah-ı bakiye müteessir olacaklar mı?

Elcevab: Derecatlarına göre müteessir olacaklar. Melaikelerin tecelliyat-ı kahriyede kendilerine göre müteessir oldukları gibi, müteessir olurlar.Nasılki bir in­san sıcak bir yerde iken, hariçte kar ve tipi içinde titriyenleri görse, akıl ve vicdan itibariyle müteessir olur. Öyle de; zişuur olan ervah-ı bakiye, kâi­natla alâkadar ol­dukları için, kâinatın hâdisat-ı azîmesinden derecelerine göre müteessir olmalarını; ehl-i azab ise elemkârane, ehl-i saadet ise hayretkârane, istiğrabkârane, belki bir ci­hette istibşarkârane teessüratları bulunmasını, işarat-ı Kur’aniye gösteriyor. Zira Kur’an-ı Hakîm her zaman kıyametin acaibini tehdid suretinde zikrediyor. “Göre­ceksiniz” diyor. Halbuki cism-i insanî ile onu görenler, kıyamete yetişenlerdir. De­mek kabirde cesedleri çü­rüyen ervahların da o tehdid-i Kur’aniyeden hisseleri var.” (M. 58)

2021- Kıyamette insanların durumunu tasvir eden bir âyette şöyle buyurulur. “(101:4) ¬Y­C²A«W²7~ ¬Š~«h¬S²7_«6 ­‰_ÅX7~ ­–Y­U«< «•²Y«< Yani: “O gün ki, in­sanlar çırpı­nıp yayılan pervaneler gibi olacaklar. Alusi’nin naklettiği üzere Te’vilat sahibi de­miştir ki; bunun te’vilinde birkaç vech üzere ihtilaf etmişler ise de hepsi bir manaya raci’dir. O günün hevlinden hayret ve ıztıraba işaret­tir. Katade’den rivayet olun­duğu vechile, bir takımları şunu ihtiyar eylemişler ve demişlerdir ki: İnsanlar mah­şere çağırıldıkları sıra, çağıran dâîye doğru uçuşmakta ve nizamsız gelip gidişdeki perişanlıkta ve za’f u zillette ve kesret ü intişarda uçuşup çırpınan müteferrik per­vanelere teşbih olunmuşlardır.

Bu ma’na ise ­}«2_ÅK7~ ¬a«"«h«B²5¬~ suresindeki¯h­U­9 ¯š²|«- |«7¬~ ¬~Åf7~ ­²f«< «•²Y«<

¬~Åf7~|«7¬~ «w[¬Q¬O²Z­8 °h¬L«B²X­8 °…~«h«% ²v­ZÅ9«_«6 ¬~«f²%«ž²~ «w¬8 «–Y­'­h²F«< ²v­;«‡_«M²"«~ _®QÅL­'

(54:6,7,8) mazmunu olduğundan buradaki “feraş-ı mebsus” teşbihi oradaki “cerad-ı münteşir” teşbihi ma’nasında demek olur. Feraş-ı mebsus, ba’s za­manında muhtelif insanların muhtelif cihetlere fırlayıp yayılışları halini; cerad-ı münteşir de, kesret ile bir semte sevk edilişleri halini ifade eder de­nilmiştir...” (E.T.6028-6029)