İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

2405- qqMEYSİR hK[8 : Meyser. Kolaylık yeri. Kolaylık. *Kumar. Arablar arasında ok ile oynanan kumar. *Kumar için kesilen hayvan.

Meysir yani kumar hakkında “Büyük İslâm İlmihali”nde şu izahat var:

“Kumar oyunu haramdır. Çünkü bunun mazarratı herkesçe ma’lumdur. Tavla, satranç gibi oyunlar da tahrimen mekruhtur. Bunlar kıymetli vakitle­rin ziyanına sebeb ve kumara saik olacağı cihetle iyi şeyler değildir. Yalnız İmam-ı Şafii Hazret­leri ve bir rivayete göre İmam Ebu Yusuf Hazretleri de satrancın mübah olduğuna kail olmuştur. Fakat bu ibahe, satrancın kumar yoluyla oynanmadığı ve bir vacib vazifenin yapılmasına mani olmadığı tak­dirdedir ve illâ bil’ittifak haramdır.

Telehhi (oyun) maksadıyla ve kumar şeklinde değil de, harb için idman ve kud­ret tedariki maksadıyla yapılan bir kısım müsabakalar caizdir. Bunlar ile birer meşru’ gaye ta’kib edileceği cihetle bunlar, levh ve leab kabilinden sayılmaz. Bunlar birer riyazettir, cihad için hazırlıktır. Güreşler, silah atmalar, piyade ve at, deve gibi binek hayvanlarıyla süvari olarak yapılan yarışlar bu cümledendir. Bu müsabakalarda bu­lunanlara bahşiş olarak bir para, bir atiyye verilmesi caizdir. Bunlar, cihad eshabını tedarik için bir teşvik mahi­yetindedir.” (B.İ.İ.433)

2406- Sahih-i Buhari tercemesinin ll. cild, 1698. hadisin izahının bir kıs­mında şu bilgi verilir:

“Âyet-i Kerimede hamr (içki)den sonra meysir (kumar) geliyor. Leys Bin Sa’d, Ata, Mücahid, Tavus gibi birçok tabiîn âlimleri, kumarın her nevi, âyette nehy olu­nan meysirdir; hatta çocukların oynadıkları ceviz ve yumurta oyunları da öyledir; demişlerdir. Hazret-i Ali de satranç oyunu kumardır, demiştir. İbn-i Kesir’in tefsi­rinde, beyanına göre Abdullah bin Ömer, sat­ranç tavla ve gülbahar oyunlarından daha şer bir oyundur diye tavsif etmiş­tir. Ebu Hanife, Malik, Ahmed bin Hanbel satranç oyununun haram oldu­ğunu bildirmişlerdir. İmam-ı Şafii kerahetine kail ol­muştur. Nerd denilen ve iki zarla oynanan tavla ve gülbahar oyunlarının hürmeti ise Muvatta ile Kütüb-ü Sitte’de Ebu Musa el-Eş’ari rivayetiyle sabittir. Bu rivayete göre Re­sul-i Ekrem, “Her kim nerd (tavla) oynarsa, Allah ve Resulüne asi olur” bu­yurmuştur.

Müslim’in Sahihinde Büreyde’den rivayetine göre Resul-i Ekrem Efen­dimiz: “Her kim nerd-i şir (yani tavla ve gülbahar) oynarsa sanki o kişi elini hınzır etine ve kanına bulamıştır.” buyurmuştur.

2407- Hadis-i şerifte çocukların aşık ve ceviz oynamaları bile meysirden madud olduğu beyan buyurulmuştur. İki kişiden biri diğerine şu kadar yu­murtayı yiyebilir­sen şu senin olsun demiş, bunlar Hz. Ali’ye mürafaa oldular. Bu kumardır diye ce­vaz vermedi. Zaten hayır namına (piyango) haram olursa, diğer kumarların haram olacağı evleviyetle anlaşılır.”(E.T.765) (Bak: Kumar)

2408- Kur’an (2:219) (5:90,91) âyetlerinde kumar yasaklanır. Hadis-i şe­riflerde de kumar yasaklanmıştır. Ezcümle Sahih-i Müslim 41. Kitab-üş Şiir 10. babında ve ibn-i Mace 33. Kitab-ül Edeb 43. babında, nerd tabir edilen tavla oyunu yasaklanır. Bir rivayette satranç oynayan lânetlenir. (R.E. 394)