İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

2847- Kur’an (16:101) âyeti de nesh hakkındadır. Hukuk-u İslâmiye ve Istılahat-ı Fıkhiye Kamusu cild: l, shf: 108’de de nesh’e dair malumat vardır.

qqNEŞRİYAT €_: (Bak: Musikî, Matbuat)

2848- qqNEVM •Y9 : Uyku. Uyumak. *Rüya. *Sönmek. Sükût. (Bak: Rüya)

2849- Kur’anın (7:4) «–Y­V¬=_«5 ²v­;²—«~ âyet-i celilesindeki «–Y­V¬=_«5 kelimesinin ma­nasını merak edip soran bir zata verilen cevabdır:

“Uyku üç nevidir:

Birincisi: Gayluledir ki, “fecirden sonra ta vakt-i kerahet bitinceye ka­dardır.” Bu uyku, rızkın noksaniyetine ve bereketsizliğine hadisce sebebiyet verdiği için, hilaf-ı Sünnettir. Çünki rızk için sa’yetmenin mukaddematını ih­zar etmenin en münasib zamanı, serinlik vaktidir. Bu vakit geçtikten sonra bir rehavet ârız olur. O günkü sa’ye ve dolayısıyla da rızka zarar verdiği gibi, bereketsizliğe de sebebiyet verdiği, çok tecrübelerle sabit olmuştur.

İkincisi: Feyluledir ki, “ikindi namazından sonra mağribe kadardır.” Bu uyku ömrün noksaniyetine, yani uykudan gelen sersemlik cihetiyle o günkü ömrü nevm-âlud, yarı uyku, kısacık bir şekil aldığından maddi bir noksaniyet gösterdiği gibi, manevi cihetiyle de o gün hayatının maddi ve manevi neticesi ekseriya ikindiden sonra tezahür ettiğinden, o vakti uyku ile geçirmek o neti­ceyi görmemek hükmüne geçtiğinden, güya o günü yaşamamış gibi oluyor.

Üçüncüsü: Kayluledir ki, bu uyku Sünnet-i Saniyyedir. Duha vaktinden, öğle­den biraz sonraya kadardır. Bu uyku, gece kıyamına sebebiyet verdiği için Sünnet olmakla beraber, Ceziret-ül Arab’da, vakt-üz zuhr denilen şid­det-i hararet zama­nında bir tatil-i eşgal, adet-i kavmiye ve muhitiye olduğun­dan, o Sünnet-i Seniyyeyi daha ziyade kuvvetlendirmiştir. Bu uyku, hem ömrü, hem rızkı tezyide medardır. Çünki yarım saat kaylule, iki saat gece uy­kusuna muadil gelir. Demek ömrüne hergün bir buçuk saat ilave ediyor. Rızk için çalışmak müddetine, yine bir buçuk saati ölümün kardeşi olan uy­kunun elinden kurtarıp yaşatıyor ve çalışmak zamanına ilave ediyor.” (L.270)

2850- Kur’anda (nevm) uyku ile alâkalı muhtelif âyetler vardır. Ezcümle Bir âyette şöyle buyurulur: “>¬gÅ7~ «Y­;«— O Allah kadirdir ki, ¬u²[Å7_¬" ²v­U[Á4«Y«B«<

(6:60) geceleyin sizi vefat ettirir. -Uyutur kendinizden geçirir, nefislerinizi sizden alır, kabzeder...

¬y[¬4 ²v­U­C«Q²A«< Åv­$ sonra gündüzün yine sizi ba’seder... İşte Allah insanları her gece vefat ettiriyor ve onlar uyurken maddi manevi neleri varsa hepsini biliyor ve ertesi gün aynen iade edip ba’sediyor ki, |ÈW«K­8 °u«%«~ |«N²T­[¬7 bir ecel-i müsemma kaza olunsun, mukadder olan vakit, ömür tamam olsun...” (E.T. 1948-1950)

Kur’anda (39:42) âyeti de aynı mana ile alâkalıdır.