İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

O

qqONİKİ İMAM •_8É~ |U<~ –—~ : (Bak: Eimme-i İsna Aşer)

2937- qqORHAN GAZİ >ˆ_3 –_'‡—~ : (Mi. 1281-1362) Osmanlı Dev­leti’nin kurucusu olan babası Osman Gazi vefat edince (1324) onun yerine geçti. Onu yetiştiren, Hocası Şeyh Edebali idi. Genç yaşta gazi akıncılar ara­sına karıştı; çok cesur ve atılgandı. Akıncı gaziler onun oğlu Süleyman Paşa kumandasında Ru­meli’ye geçtiler. Türbesi Bursa’dadır. (R.Aleyh)

qqORUÇ ‚——‡—~ : (Bak: Savm)

2938- qqOSMAN (R.A.) –_WC2 : İlk İslâm halifelerinin üçüncüsüdür. Hz. Osman’ın halifeliğe seçilmesi hususunda Kamus-u A’lam eserinde şu kayıt var:

“Hz. Ömer’in şehiden irtihalinde işaret buyurdukları altı müntehabın biri Hz. Osman (R.A.) olmakla; üç gün ihtilafatla uğraşılarak, Hz. Ali’nin (R.A.) irad ettiği hutbede kelimat-ı tevazukâraneye isti’fa manası verilerek, hicret-i Nebevînin 24. se­nesi muharremi ibtidasında hilafete geçmiştir.” (Kamus-ul A’lam, shf: 3125)

“Hazret-i Osman, Kureyş kabilesinin asîl ailesine mensub olup Resulüllah’ın üçüncü halifesidir.

Fil Vak’asından altı yıl sonra Mekke’de doğmuştur. Babası Affan, annesi Erva’dır. Beşinci ceddi olan Abd-i Menaf’da Resul-i Ekrem’in nesebiyle bir­leşir. Büyük babası Ümeyye, Kureyş reislerinden biridir. Kureyşlerin İkbal adıyla yad edilen bayrağı bu ailenin yedinde bulunurdu. İslâmiyeti ilk kabul edenler arasında idi. Bütün malıyla ve canıyla İslâm’ın inkişafında göstermiş olduğu hizmeti büyük­tür.

Peygamberimiz’in damadıdır. Birinci zevcesi Hazret-i Rukiye’nin ölü­münden sonra da yine Resul-i Ekrem’in diğer kızı Ümmü Gülsüm ile evlen­diğinden dolayı Zi’n-Nureyn ünvanını ihraz etmiş ve şeref kazanmıştır.

Hazret-i Osman zevcesi Rukiye’nin hastalığı münasebetiyle yalnız Bedir Muha­rebesi’ne katılamamış ve diğer bütün savaşlarda hazır bulunmuştur.

2939- Hazret-i Ömer’in vefatından sonra halifeliğe seçilen Hazret-i Osman ilk zamanları, selefinin yolunu takip etmiş ve İslâm’ın inkişafını sağ­lamıştır. Mülkî ida­reyi, askerî idareden ayırmıştır. Zamanında Trablus, Kıb­rıs, Rodos, Ermenistan, Taberistan İslâm memleketlerinin hudutları içine alınmıştır. Artık İslâmiyet Afga­nistan, Türkistan ve Horasan’ın büyük bir kısmına yayılmıştı. İlk deniz seferleri Hazret-i Osman zamanında başlamış ve bu suretle büyük bir donanma vücuda geti­rilmişti.

Hazret-i Osman Mekke’den Medine’ye hicret ettiğinde Medine’de müslümanların su ihtiyacını karşılamak üzere binlerce dirhem mukabilinde “Roma Kuyusu”nu satın alıp vakfetmiştir. Tebük Gazvesi’nde binlerce as­keri levazımını temin suretiyle Hazret-i Peygamber’in duasına mazhar ol­muştur.

Hac mevsiminde hacılar için hususi çadırlar kurdurmuş ve onları it’am etmiştir. Kendi servetiyle Mescid-i Nebevî’yi ve Harem-i Şerif’i tevsi’ ve ta­mir etmiş ve yirmi köleyi de hürriyetlerine kavuşturmuştur.

2940- Hazret-i Osman’ın en büyük hizmeti Hazret-i Ebu Bekir’in hila­feti za­manında cem’ edilen Kur’an-ı Kerim’i istinsah ve teksir etirmesidir. Hazret-i Sıddık’ın hilafeti zamanında cem’ edilen suhuf-u mutahhare Haz­ret-i Ömer’den sonra muhafaza edilmek üzere kerime-i muhteremesi Haz­ret-i Hafsa’ya verilmişti. Görülen lüzum üzerine Hazret-i Osman bu suhuf-u mutahhare’yi Hazret-i Hafsa’dan alarak aynen istinsah ve teksir edilmek üzere Peygamberimiz’in vahiy kâtiplerinden ve arza-i ahîrede Huzur-ı Risalette bulunan Zeyd b. Sabit’in başkanlı­ğında Kur’an-ı Kerim’i tamamen ezberleyen ve Kur’an ilmine vâkıf olan Abdullah b. Zübeyr, Sa’d b. As, Abdurrahman b. Hâris Hazaratından müteşekkil bir hey’ete havale buyur­muşlardı.

İslâm merkezlerine gönderilmek üzere müteaddit Mushaf’lar yazılması lâzım geldiğinden Ubeyy b. Kâ’b, Enes b. Malik, Abdullah İbn-i Abbas gibi Ashab-ı Ki­ram’dan bazıları bu hey’ete katılmış, Hazret-i Ali radıyallahu anhü de bu işe nezaret etmiş ve Hazret-i Osman’ın bu hareketini takdir buyur­muşlardır. Bu suretle Mus­haf’ların teksiri işinde çalışanların sayısı 12’yi bul­muştu. Bu hey’et beş veya yedi adet nüsha istinsah etmiş ve sureleri de sıraya koymuştu. Hazret-i Osman bu Mus­haf’ların öğrenilmesi için Medine’de Zeyd b. Sabit’i me’mur etmiş, Abdullah b. Saib’i Mekke’ye, Mugiretü’bnü Şihab’ı Şam’a, Abdurrahman b. Sülemî’yi Kûfe’ye, Amr b. Kays’ı Basra’ya bu Mushaf’lar’la göndermiş ve halkı ta’lim ile vazifelendir­miştir.

Bu suretle Kur’an-ı Kerim’in eda ve tilavetindeki ihtilaflara meydan ve­rilmemiş ve birlik te’min edilmiştir. Asıl nüsha da tekrar Hazret-i Hafsa’ya iade olunmuştur. Hazret-i Osman’ın zaman-ı hilafetinden zamanımıza kadar bütün Kur’an-ı Kerim, Mushaf-ı Osmanîden istinsah olunmuştur.

2941- Hazret-i Osman, Peygamber Efendimiz’in vahiy kâtiplerinden ve Kur’an-ı Kerim’i tamamen ezberliyenlerdendi. Hicri 35 yılı Zil-hicce’nin onsekizinci Cum’a günü Emirü’l Mü’minîn Hazret-i Osman, Kuranı Kerim oku­duğu bir sırada şehid edilmiştir. Cenaze namazını Cübeyr b. Mut’im kıl­mış, gecele­yin Baki kabristanına defnedilmiştir. Hilafet müddeti 12 sene ll ay ve 12 gündür.

Hazret-i Osman’ın fazaili hakkında bir çok hadisler vardır. Riyazü’s-Salihîn müellifi Muhyiddin-i Nevevi Tehzibü’l-Esma adlı eserinde bu hadis-i şerifleri nak­letmiştir. Radıyallahü anhü.” (Riyazüssalihîn Hadislerinin Ravileri Olan Ashab-ı Ki­ramın ve Hadis İmamlarının Hal Tercemeleri. Di­yanet İ.B.Yayınları, Hasan Hüsnü Erdem, 1964, Ankara shf: 60)

Atıf notları:

- Hz. Osman’ ın (R.A.) şehid olacağını ihbar eden rivayet, bak: 1012 .p.

-Hz. Osman’ın (R.A.) Biat-ı Rıdvan’a sebeb veren hâdisesi, bak: 443.p.