İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

258- qqARAFAT : €_4h2 : Mekke’nin 16 kilometre doğusunda Hacıların arefe günü toplandıkları tepe ve bunun eteğindeki ova. Tepenin diğer bir adı Cebel-ür Rahme (Rahmet Dağı)dır. Adem (A.S.) ile Havva anamız Cen­net’ten çıkarıldıktan sonra burada bir araya geldiler. İbrahim Peygamber (A.S.) Cebrail ile burada ko­nuştu. Hz. Muhammed (A.S.M.) yüzbin insana hitab eden veda hutbesini burada okudu. İnsan haklarını 14 asır önce burada dünyaya ilan etti. (O.A.L.)

258/1- Müfessir Elmalılı Hamdi Yazır, (2:198) âyetinde zikredilen Arafat tabi­rini şöyle izah eder:

«Arafat: Arefe günü hüccacın vakfeye durdukları dağın ismidir ki Mekke’ye oniki mil mesafededir. Ve oradaki dağların en mürtefiidir. Zil­hicce’nin sekizinci gü­nüne yevm-i terviye denildiği gibi, dokuzuncu gününe de yevm-i arefe denilir. Ve bu gün Arafat’ta vakfeye çıkılır. Esas itibariyle Arefe kelimesinin cem’i veya cem’i gibi olan Arafat kelimesinin bu dağa ne sebeb ile alem olduğu ve bunun mürtecel mi, müştak ve menkul mü olduğu hakkında müteaddid kaviller vardır. İştikaka kail olanlar da, tanımak mana­sına marifetten veya itiraftan veya rayiha-i tayyibe mana­sına arf’tan müştak olduğunda ihtilaf etmişlerdir.

Bu ihtilaflar ile vech-i tesmiye suret-i kat’iyede tesbit edilmiş değil ise de, herbiri Cebel-i Arafat’ın bir hasletini irae etmiş olmak itibariyle isimden zi­yade mü­semmanın tavsifine hâdim olmuştur. Hz. Adem ile Havva’nın bu­rada telaki edip birbirlerini tanımış olmaları, Hz. İbrahim’in burayı görünce tavsifat-ı mütekaddime ile tanımış olması, müşarün ileyhin hitab-ı Cibril ile menasik-i haccı burada tanımış olması, Hz. İsmail’in vâlidesinden bir müd­det ayrılıp ba­dehu burada telaki ederek tanışmış olmaları, hüccacın burada birbirleriyle güzel bir surette tanışmaları, burada vakfeye duranların Hak Teala’nın rububiyet ü celalini, samediyet ü istiğnasını ve in­sanlığın meskenet ü ihtiyacını itiraf etme­leri, nihayet hüccacın habais-i zünubdan temizlenerek indallah lâyık-ı cinan olan revayih-i tayyibe-i maneviye iktisab etme­leri, haki­katen Cebel-i Arafat’ın evsafındandır.

Arefe ve Arafat, ikisi de bu dağın ismidir. Yevm-i Arefe buna muzaftır, bu­nun günüdür. Yevm-i iyas-ı küffar, yevm-i ikmal-i din, yevm-i itmam-ı nimet, yevm-i rıdvan isimleri dahi, yevm-i arefenin esma-i mahsusasındandır.» (E.T.722)

Taşlanan ve taşlanmış ve matrud şeytan manasında “şeytan-ı racim” ifa­desi, Kur’an (3:36) (15:17) (16:98) (81:25) âyetlerinde geçer ve mezkûr şey­tan taş­laması­nın hikmeti bu âyetlerde de alâkalıdır.