İSLÂm prensipleri ansiklopediSİ

3437- qqSULTAN REŞAD …_-‡ –_OV, : (Mi. 1844-1918) Meşrutiyet devri Osmanlı padişahıdır. Merhametli ve halim tabiatlı olan bu dindar ve abdestsiz gezmeyen padişah, Mevlevi tarikatına bağlı idi. Boş vakitlerini Mesnevi okumakla geçirirdi. (Bak: 1869. p.)

qqSULTAN SELİM HAN –_' v[V, –_OV, : (Bak: Yavuz Sultan Selim)

3438- qqSULTAN SÜLEYMAN HAN –_' –_W[V, –_OV, : (Hi.900- 974 Mi. 1494-1566) Osmanlı padişahlarının onuncusu, İslâm halifelerinin yetmişbeşincisidir. Yavuz Sultan Selim Han’ın oğludur. Avrupavari bir kısım kanunlar yapılmasına vesile olduğundan Kanuni namı ile de anılır.

Padişahlık yılları Osmanlı Devleti’nin en haşmetli devri olup Avrupa, Asya Osmanlıların emrinde idi. İstanbul payihtaht idi. Bir fikir vermek için o zaman İstanbul’daki eserlerden bir kaç misal vereceğiz. İlk olarak o zamanda yapılar bir sayıma göre: 485 cami, 4494 mescid, 100 imaret, 417 kervansaray, 1653 ilk mekteb, 335 tekke, 4985 çeşme, 874 hamam, 743 kilise, onbir bin­den ziyade sokak ve cadde tesbit edilmişti.

İstanbul böyleyken Avrupalı bir muharrir Avrupa’yı şöyle anlatır:

“Avrupalılar bin sene banyosuz kaldı. Orta çağda pis ve kirli bulunmak bir faziletti. Bu çağlarda Avrupa baştan aşağı kaşınıyordu.”

3439- Sultan Süleyman Han’ın pek çok iyilikleri bulunmakla beraber, ka­nunî ve idarî sahada kısmen Avrupa tarzını getirmekle o yola bir derece kapı açtığından tenkidlere uğramıştır. Ezcümle:

“Sultan Süleyman Kanuni, kesretli kırk çeşme sularını istanbul’a getirdiği vakit, Şeyhülislâm Zenbilli Ali Efendi ona demiş: “Hilaf-ı şeriat kanunları Avrupa’dan getirdiğin cihetle, İstanbul’a öyle bir bok sıçtın ki; o getirdiğin suların cümlesi üzerinden akıp geçse, yüz senede temizliyemez.” (S.T. 161)

Bununla beraber, “hasenatla seyyiat müvazene edilmelidir” olan hakikat ölçüsüne göre; hasenatı çok olan büyük bir Osmanlı padişahıdır. İstanbul’da Süleymaniye Camii avlusunda medfundur.