Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika

6- rasm. Kontur toklari va element toklariga doir. 
Shunday qilib bizda ikki xil tok paydo bo‘ladi I
1
, I
2 
- element toklari va I
I
, 
I
II 
- kontur toklari. Element toklari va kontur toklari orasidagi munosabatni 
aniqlaymiz. Sxemadan ko‘rinadiki R
1 
elementdan birinchi konturning toki I
I
pastga 
qarab, ikkinchi konturning toki I
II 
yuqoriga qarab yo‘nalgan. Natijada R
1 
qarshilikdan o‘tayotgan I
1 
element toki birinchi va ikkinchi kontur toklari ning 
ayirmasiga teng. Xuddi shuningdek R
2 
qarshilikdan o‘tayotgan I
2 
tok ham mos 
kontur toklarining ayirmasiga teng: 
I
1 
 = 
I
I
- I
II
va I
2 
 = 
I
II
- I
III 
R
1
R
2
R
3 
Д 
С 
I
II 
I
III 
А 
В 
E

---

12 
2.3. Elektr zanjirlari va ularni xisoblash usullari. 
Elektr energiya manbai, elektr iste’molchilari va ulovchi simlardan tuzilgan 
zanjir 
elektr zanjiri
deyiladi. Elektr zanjiri asosiy elementlariga EYUKmanbaasi, 
energiya iste’molchilari va elektr energiyani etkazuvchi simlar kiradi. Elektr 
zanjirlari tarkibiga nazorat va boshqaruv asboblari, shuningdek o‘zgarti-ruvchi 
qurilmalar (transformator, to‘g’rilagich va boshqalar) xam kiradi. Elektr zanjirlari 
tarmoqlanmagan va tarmoqlangan bo‘ladi. 
7-Rasm. Oddiy elektr zanjiri (a) va prinsipial sxemasi (b) manba, 
istemolchi, 
kalit, ampermetr, ulovchi simlar. 
Tarmoqlangan zanjirlar bir necha parallel shaxobchalardan tashkil topgan 
bo‘ladi. Elektr zanjiri qanday tok turiga mo‘ljallanganligiga qarab u “o‘zgarmas 
tok zanjiri”, “o‘zgaruvchan tok zanjiri” deb ataladi.
Om qonuni
elektr zanjiriga oid asosiy qonun bo‘lib, zanjirdagi tok va 
kuchlanishni o‘zaro qanday nisbatda bog’langanligini ifodalaydi.
r
R
U
I

