Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika

 
 
 
23-rasm. Sinxron generatorni sistemaga parallel ulash sxemasi.
)
(
)
(
2
2






t
W
Sin
E
t
W
Sin
U
m
m
m
m
Buni esa quyidagi uch shart bilan amalga oshirish mumkin. a) manbaa 
kuchlanishi va generatorni EYUK sini ampledudasi yoki effektiv qiymatlari o‘zaro 
teng bo‘lishi kerak. U
m
=U
g
. b) ularning chastotalari o‘zaro teng bo‘lishi kerak.
(
(W
m
=W
g
)
f
m=fg
. v) U
m 
va E
g
vektorlari faza jixatidan mos tushganda boshlang’ich 
fazalarining teng bo‘lishi 

m
=

g 
dir. Bundan tashqari uch fazali generatorda tar-
moq bilan generator uchun fazalar almashinishi tartibini moslashtirish kerak. 
Mazkur barcha talablarni bajarilishi sinxronlash deyiladi. Uni prinsipial 
sxemasi quyida keltirilgan. Ulanayotgan generatorni sinxronlashtirish quyida-
gicha amalga oshiriladi. Birlamchi dvigatel yordamida generator taxminan sinxron 
tezlikkacha aylantiriladi. Bu ish rostlash reostati yordamida amalga oshiriladi, uni 
EYUK si Shunday o‘zgar tiriladiki, bunda generator qismlari o‘rnatilgan volt metr 
manba qiymatiga teng kuchlanishni ko‘rsatadi. Bunda generatorning fazalari 
ketma–ketligi manba fazalari ketma–ketligi bilan mos tushsin. Generator chastota 
Generator 

---

34 
si manbaa chastotasiga qancha yaqin bo‘lsa, lampaning yorug’lik nuri Shuncha 
sekin tebranadi. 
Ayrim yonib – o‘chish vaqti 3 – 5 sekund bo‘lgan vaqtda, lampani to‘liq 
o‘chgan vaqtida generatorni manbaaga ulash mumkin bo‘ladi. Generatorni 
manbbaaga ulangandan keyin esa uni tezligini rostlash – sinxronlash avtomatik 
tarzda davom ettiriladi. 
Sinxron kompensatorlar.
O‘qida yuklanishi bo‘lmagan, ya‘ni salt rejimida 
ishlovchi, o‘ta to‘yingan, uyg’otish rejimida – faqat salt ishlovchi sinxron dvigatel 
– sinxron kompensator deb ataladi. U quvvat koeffitsientini yaxshilash, hamda 
tarmoq kuchlanishini barqarorlash uchun xizmat qiladi. Elektr tarmoqlarida 
induktiv yuklama ko‘p bo‘lgan taqdirda ayniqsa uni qo‘llash ko‘pgina ahamiyat 
kasb etadi. Agar tarmoqda tok bo‘lsa uni aktiv va reaktiv tashkil etuvchilarga 
bo‘linadi. 
Agar reaktiv tashkil etuvchi oshirilsa, c
os

kamayadi. Odatda bu 
koeffitsientni
0,92…0,95 % gacha orttirishga xarakat qilinadi. U quyidagicha formula 
bilan aniqlanadi.
Sos

=
2
2
)
(
ck
c
Q
Q
Р
Р

