İsmail arabaci kiMDİR

3. Güney ve Merkez Türkleri

        Bu bölgede Türkler dağınık halde yaşarlar. Genelde Lorlar, Farslar, Araplar ve Tatlarla komşu olan bu Türkler, Kaşkay, Hamse, Kirman, Huzistan, İsfahan ve Erak Türkleri diye anılırlar.

        Kaşkaylar genelde Fars, Çarmahale, Behtiyari, Gohkiluye ve Boyer Ahmet illerinde, çok az sayıda da Buşehr ve Huzistan da yaşarlar.

        Bu bölgelerin boyları Kayı, Afşar, Bayat ve Halac boyları olarak tanımlanır. Hamseler Fars ilinin doğusunda yani, Neyriz kentinin çevresinde yaşarlar ve usanlu, inanlu ve nefer boylarındandırlar. Kaşkaylar ve Hamseler göçebe olarak hayat sürmektedirler. Kirman Türkleri Afşar ve Bıçakçı boylarından olup Sircan ve Ciroft kentlerinde yaşamaktadırlar. Huzistan Türkleri Ağaceri ve Afşar boylarından olup Ağaceri, Ramhormoz ve Şuşter çevresinde yaşamaktadırlar.

       İran diye adlanan coğrafyanın merkez Türkleri genellikle bayat boylarından olup İsfahan‘ın Feriden bölgesinde ve Henduder bölgelerinde yerleşmişlerdir. 

       Bu bölgelerde yaşayan Türklerin tamamı Şii – Caferiler olup Azerbaycan Türkçe’sinin bir ağzını konuşmaktadırlar.

        Bu bölgede de 2. bölge gibi dağınıklık çok olduğundan dolayı ordu hesaplamasını temel olarak kabul ediyoruz.

        Bu bölgelerde yaşayan toplam Türk nüfusu 638,157 kişidir. Bu rakama %22 göçebeyi de eklersek toplam sayı 778,552 kişi olur. Bu da İran’da yaşayan toplam Türklerin %11,67’sine, toplam İran nüfusunun da %4,16’sina tekabül eder.

 4. Sonuç

        Sonuç olarak bu istatistik verilerden yola çıkarak, günümüz İran adlanan coğrafya nüfusunun 68,278,826 kişi olduğunu da göz önünde bulundurursak:      

 1. Kuzey Batı Türkleri (Güney Azerbaycan)

20,073,975 kişi, yani ülkedeki toplam Türk nüfusun %81’i ve toplam ülke nüfusunun %29,4 ‘dür.

 2. Kuzey doğu (Güney Türkmenistan ve Horasan) Türkleri:

1,980,086 kişi, yani ülkedeki Türk nüfusun %8’i ve ülke nüfusunun %2,9’u. 1,700,000 ni Türkmen, 280,000 ni Horasan Türk’üdür.

 3. Güney ve Merkez Türkleri (Kaşkaylar):

2,867,711 kişi yani ülkedeki Türk nüfusun %11’i ve ülke nüfusunun %4,2‘si.

 Bu durumu göz önüne alarak 2003 yılında ülkedeki Türklerin oranı %36,5, nüfusu 24,921,772 kişiye ulaşmıştır.

         En az hata payı ile ve bilimsel olmayan yargılardan uzak kalarak doğruya en yakın sayıya ulaşmak amaçlanmıştır. Eğer bu oranı başka etniklerle de karşılaştırırsak İran diye adlanan coğrafyanın temel çerçevesi belirlenecektir. İran diye adlanan coğrafyada etniklerin yüzdesi dikkate alındığında şöyle bir tablo çıkmıştır : 

Türk: %36.5, Fars:%36.5, Gilek ve Mazenderan: %8, Kürd: %7, Lor: %4, Arap: %3,  Lek: %2, Beluç ve Sistani: %2, Diğer: %1.

Son söz olarak İran diye adlanan coğrafyada Türkler, daha doğrusu Güney Azerbaycan Türkleri Türkiye’den sonra en büyük Türk topluluğudur. Ancak maalesef ülkede egemen olan Fars şovenizmi ve asimilasyon politikası doğrultusunda, bu Türk nüfusu tehlikeli bir dönem yaşamaktadır.

      Bu durum ülkenin merkez, güney ve iç kısımlarında daha belirgin hale gelmiştir. Ülkedeki Türk nüfusu 21. yüzyılda  ana dilinde yazıp okumaktan mahrum olarak gün geçtikçe korkunç bir dil bozulmasına sürüklenmektedir. Baskıcı Fars milliyetçiliği, sayılarının az olmalarına rağmen, bütün eğitim mekanizmalarını ellerinde bulundurarak ülkede asimilasyon politikasını yürütmektedir.        
Yazan: Babek ÖZTÜRK

 

Kaynakça

1. General Dr Mahmud Penahiyan,“Ferheng-i Coğrafiya-yı Milliye Torkan-ı İran Zemin”, 1972, Tahran.

2. www.CIA.org.com, Erişim:10,01,2004

3. ”, İran İstatistik Merkezi’’Salname-yi Amari-yi İran, Mart 1998; Mart 1999,2000 Tahran.

4. Dr. Cavad Heyet’’Tarih-i-Zeban ve Lehceha-yi Türki”, , No Yayınları, 1990, Tahran.

5. Ali Reza Sarrafi “İran Türklerinin Etnografyası ve Türk Folklor Araştırmasındaki Sorunlar”, Uluslararası Türk Dünyası Halk Edebiyatı Kurultayı, , Mayıs 2000, Mersin,T.C Kültür Bakanlığı  Ankara.2002,S.643-653

6 .www.Ethnoloque.htm

7. Bibi Rabe’e Lugasva ,Sirus İzadi ve Hüseyn Tahvili’’Torkemenha-yi İran”, Şeb-i aheng Yayınları, 1981, Tahran.

8. ” Rafael Blaga “İran Halkların El Kitabı,Birinci baskı, 1997.

Kaynak: Babek ÖZTÜRK. www.guneyazerbaycan.com